Τα γεφύρια του κάστρου Βουφράδας, στην Πελεκανάδα Μεσσηνίας

Τα γεφύρια βρίσκονται στο κάστρο της Βουφράδας στην “Πελεκανάδα”, στην περιοχή “Μπελέρμπεη”.  “Παλιόπυργο”, το λένε οι ντόπιοι και χτίστηκε επί Ενετοκρατίας πιθανώς να προφυλάξουν τις πύλες εισόδου των κέντρων τους, Μεθώνη, Πύλου, κλπ από τις βλέψεις των Οθωμανών. Και τα τρία γεφύρια (Αντρειωμένου, πετρογέφυρο, Στρεφέϊκο ή Ντεμπρίζ) βρίσκονται ή βρισκόταν επί του ποταμού Βελίκα, κοντά στο κάστρο, που έπρεπε να περάσει ο ταξιδιώτης για να πάρει το δρόμο Ανδρούσας-Πύλου.

Γεφύρι του Αντρειωμένου

Το γεφύρι του Αντρειωμένου, κατά τη μυθολογία, χτίστηκε από τον Δία και σήμερα υπάρχουν σειρές ογκολίθων, ο ένας πάνω στον άλλον, που διακρίνονται καθαρά και αποτελούσαν τα βάθρα του γεφυριού που βρισκόταν επί του παμπάλαιου ποταμού Βελίκα, που έχει τις πηγές του στα Κοντοβούνια και εκβάλει στον Μεσσηνιακό κόλπο.

Στην περιοχή του γεφυριού έγινε μάχη στις 22 Μαΐου 1825 μεταξύ του στρατού του Ιμπραήμ και των Ελλήνων επαναστατών από την περιοχή Βουφράδας.

Ίχνη του λεγόμενου γεφυριού  "του Αντρειωμένου". (Φωτο: ΑΓΠ)

Οι ντόπιοι λένε ότι από εδώ πέρασε ο Τηλέμαχος, γιος του Οδυσσέα, πηγαίνοντας για την Πύλο και το βασιλιά Νέστορα, γυρεύοντας πληροφορίες για την τύχη του πατέρα του.

Πετρογέφυρο

Κατά πληροφορίες, από τις ντόπιες λαϊκές παραδόσεις, το γεφύρι βρισκόταν βορειοδυτικά του κάστρου και δεν υπάρχουν καθόλου ίχνη του σήμερα.

Στρεφέϊκο γεφύρι

Βρίσκεται κοντά στο ομώνυμο χωριό (Δ.Δ. Στρέφι του δήμου Μεσσήνης) γι' αυτό λέγεται και γεφύρι στο Στρέφι, λίγο πριν μπούμε στο χωριό από Αριστομένειο, δεξιά, επί του Βελίκα ποταμού και στη θέση “Κουφολογγιά”. 
Η περιοχή που είναι χτισμένο, το λεκανοπέδιο δηλαδή, ονομάζεται Ντεμπρίζ (η γέφυρα στα Γαλλικά) και έτσι είναι και η δεύτερη ονομασία του, ενώ στην έξοδό του υπάρχει και ο ομώνυμος μύλος.
Είναι μονότοξο, οξυκόρυφο (ελάχιστη αμβλεία γωνία), με μια σειρά θολίτες, τραυματισμένα στηθαία, καλντεριμωτή βάση, χαλασμένη όμως από τη διέλευση παλιότερα των αυτοκινήτων αλλά και τώρα ακόμη, κατά την χειμερινή περίοδο. Βρίσκεται σε καλή σχετικά κατάσταση με λεηλατημένα όμως τα στηθαία του.

Ο ντόπιος, από το Νερόμυλο Παναγιώτης Σγούρος, μας λέει ότι "οι ντόπιοι έχουν διαπράξει ένα ατόπημα. Έχουν καταστρέψει τα χείλια (τα στηθαία) του γεφυριού για να περνούν τα τρακτέρ". (1)
Το αριστερό από κατάντη βάθρο πατάει σε μικρό βράχο και το δεξί σε μαλακό έδαφος. Έτσι, κατά τα μεγάλα κατεβάσματα του ποταμού τα νερά χτυπάνε στο βράχο, εκτονώνονται και εξοστρακιζόμενα κατευθύνονται προς το άλλο βάθρο, το παρακάμπτουν και ηρεμώντας διασπείρονται στα χωράφια χωρίς να προξενούν πρόβλημα στο γεφύρι. Έτσι σώθηκε το γεφύρι το 1947 από ένα δυνατό κατέβασμα του Βελίκα. Με αυτόν τον τρόπο τα φερτά υλικά ρίζες, δέντρα, κορμοί, βράχοι κλπ, παρέκαμψαν τα βάθρα και το τόξο και σώθηκε το γεφύρι. Θα πρέπει αυτός ο τρόπος της κατασκευής του γεφυριού να πιστωθεί στην εξυπνάδα και το μεράκι των πρωτομαστόρων του.

Λέγεται ότι είναι Φράγκικης κατασκευής, του 16ου αιώνα και απέχει περίπου έξι χιλιόμετρα από την Πελεκανάδα. Εξυπηρετούσε για πολύ καιρό της περιοχές Ανδρούσας και Πύλου, συνέδεε τα χωριά Στρέφι και Δάρα και γενικότερα τη Μεσσήνη και την Ιθώμη με την Τριφυλία. Ένωνε επίσης τα κάστρα της περιοχής, το κάστρο Ντεμπρίζ (ένα χιλιόμετρο από το γεφύρι), το κάστρο της Πελεκανάδας, το κάστρο του Κεφαλόβρυσου και το κάστρο της Άνω Βούταινας. Όλα ήταν σε απόσταση 15 χιλιομέτρων.Είναι από τις παλαιότερες γέφυρες της Μεσσηνίας

Στρεφέϊκο γεφύρι. (Φωτο: ΑΓΠ)

Κατά μαρτυρία του Παναγιώτη Φλαούνα, από το χωριό Πλατανόβρυση Μεσσήνης (8 χιλιόμετρα από το Στρέφι), "οι πηγές (του ποταμού Βελίκα που γεφυρώνει το γεφύρι) βρίσκονται δίπλα στο χτήμα μας όπου ο πατέρας μου είχε τη δέση για το μύλο του Μαργέλη που λειτουργούσε τη δεκαετία του '60 μέχρι και το 1975. Ο Μαργελέϊκος μύλος είναι αυτός που απέκτησε η οικογένειά μου από την οικογένεια Μαργέλη. Μάλιστα τον αγόρασε ο παππούς μου από την πλευρά της μάνας μου, που ήταν επίσης μυλωνάς στο χωριό Ραφτόπουλο προς τα μέρη της Κυπαρισσίας και τον έδωσε προίκα στη μάνα μου. Τον λειτούργησε ο πατέρας μου από το 1955 μέχρι το 1970. Τελευταίος ιδιοκτήτης ήταν μια γιατρός Μαργέλη! Εξ ου και ο μύλος της Μαργέλενας ή Μαργελέϊκος μύλος! Εκεί στο μύλο γεννήθηκαν τα δύο αδέλφια μου. Σήμερα έχει πέσει. Πρέπει να είναι πολύ παλιός γιατί είχε και πανδοχείο για όσους έρχονταν από μακριά". (2)

 Ο Γιάννης. Λύρας (Εκπαιδευτικός-βιολόγος και συγγραφέας, από τη Βαλύρα της Ιθώμης) αφηγείται: “...λέγεται και γεφύρι του Τζέφρη, του 16ου αιώνα. Το γεφύρι είναι γοτθικού ρυθμού. Εάν δούμε εδώ απέναντι τα βράχια, που είναι αρχαίες πέτρες, καταλαβαίνουμε τη σημασία αυτού του γεφυριού, που ήτανε ένας κόμβος επικοινωνίας των χωριών που συνδέει τη Μεσσηνία, την επάνω Μεσσηνία με τα χωριά της Τριφυλίας και από εκεί πηγαίνουμε προς την Πύλο ή την Κυπαρισσία.” (3)

Σημειώσεις-βιβλιογραφία 

1. Μαρτυρία στον γράφοντα την 07/05/2018.

2. Κατάθεση στον γράφοντα την 10/05/2020.

3. Επιτόπια μαρτυρία στον γράφοντα την20/08/2012.

Δείτε το παρακάτω video για το Στρεφεϊκο γεφύρι στο youtube: