Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου

Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου
Πετρογέφυρα: διαδρομές...της φύσης τα καμώματα...δημιουργήματα...μνήμες...αναφορές...βιώματα

Τιμή στους μάστορες, που άφησαν με τα εμπνευσμένα έργα των χεριών τους το ίχνος τους στην ιστορία της νεοελληνικής αισθητικής, σμιλεύοντας την πέτρα και δαμάζοντας το νερό της Πελοποννησιακής γης, με την απαράμιλλη τεχνική τους, τη φλόγα της ψυχής τους και το σεβασμό στη φύση.
Ας γνωρίσουμε αυτούς και τα έργα τους.

Δευτέρα 29 Ιουλίου 2013

Τα γεφύρια "του Μπαμπαλή" και "στο Μυλαύλακο" στο Πράσινο (Καρνέσι) Αρκαδίας

“...αναθεμάσε Μπαμπαλή, που πήρες τα παιδιά μας στην Αμερική...”

Τα δύο αυτά γεφύρια βρίσκονται στον Δαρέϊκο κάμπο, ανήκουν όμως στα γεωγραφικά όρια του χωριού Πράσινο (Καρνέσι).

Το γεφύρι “του Μπαμπαλή” βρίσκεται επί του Καρνεσέϊκου ποταμού, τον οποίο και γεφυρώνει, στον κάμπο προς τη μεριά του Πράσινου. Χτίστηκε το 1910 από λαγκαδινούς μαστόρους και είναι μονότοξο, μικρό αλλά όμορφο. Έχει στηθαία, η βάση του είναι καλντεριμωτή και βρίσκεται σε καλή κατάσταση.. Χτίστηκε με έξοδα του ντόπιου Παναγιώτη Μπαμπαλή.
Το γεφύρι του Μπαμπαλή. Έργο Λαγκαδινών μαστόρων. (Φωτο: ΑΓΠ)


Το Καρνεσέϊκο ποτάμι είναι παρακλάδι του Τράγου, πηγάζει από την περιοχή “Μάτι” ή “Παλιόπυργος”, όπως το λένε οι ντόπιοι. Ονομάστηκε η περιοχή έτσι γιατί επί τουρκοκρατίας εκεί υπήρχε μύλος και κάτι λίγα σπίτια. Έχει νερό χειμώνα-καλοκαίρι. Τα τελευταία όμως χρόνια στερεύει μερικές φορές. Πότιζαν απ' αυτό τα χωράφια τους 4 μέρες οι Καρνεσαίοι (γιατί είχαν και μύλο, που χρειαζόταν νερό για να δουλέψει) και 3 οι Δαραίοι. Χύνεται στον Τράγο και το σημείο που ενώνεται μ' αυτόν λέγεται “σμίξη”, στην περιοχή “Κάτω Μηλιανός”.

Ο Παναγιώτης Μπαμπαλής γεννήθηκε το 1852 στο Πράσινο και μετανάστευσε στην Αμερική, όπου απέκτησε περιουσία. Πήρε πολλά παιδιά από το χωριό κοντά του γι' αυτό οι μανάδες του χωριού τον “καταριόντουσαν” με τη φράση “αναθεμάσε Μπαμπαλή, που πήρες τα παιδιά μας στην Αμερική”.
"Του Μπαμπαλή" το γεφύρι. (Φωτο: ΑΓΠ)
Γύρισε και πήρε μέρος στον Α' παγκόσμιο πόλεμο και με δικά του λεφτά έχτισε το υδραγωγείο και το ομώνυμο γεφύρι στο χωριό του. Έζησε κοντά στον Αλεξ. Παπαναστασίου από το Λεβίδι και πέθανε “στην ψάθα” στην Αθήνα, όπου κηδεύτηκε δημοσία δαπάνη το 1935.

Ο ντόπιος Παναγιώτης Καλτσάς μας αφηγείται:

...βρισκόμαστε στην τοποθεσία που το λέμε στου Μπαμπαλή το γεφύρι. Δυο λόγια για το Παναγιώτη Μπαμπαλή. Είναι Πρασινιώτης. Γεννήθηκε περί το 1850, πέθανε το 1935...πάμφτωχος...είναι ο ευεργέτης του χωριού μας, διότι εκτός απ' το γεφύρι που φέρει τ' όνομά του, πού 'τανε μεγάλο έργο για την εποχή του περί το 1910, που εξυπηρετούσε όλους τους κατοίκους όχι μόνο του χωριού μας αλλά και των διπλανών χωριών, διότι εκείνες τις εποχές τα νερά ήσανε πολλά και δεν μπορούσαν να περάσουν ούτε με τα ζώα ακόμα. 
Το γεφύρι αυτό πρέπει...να έγινε πρέπει...υπολογίζεται να έγινε το 1910 από μαστόρους λαγκαδινούς. Λίγα πράγματα για τον Παναγιώτη Μπαμπαλή. Έφυγε για την Αμερική περί το 1890 με '95 με άσχημες συνθήκες. Είναι ο πρώτος μετανάστης, όχι μόνο του χωριού μας, αλλά και της γύρω περιοχής στην Αμερική. Εκεί μέσα που έκαναν κάνα μήνα για να φτάσουν στην Αμερική...ξεκίνησε, λέγεται, από την Πάτρα με το πλοίο “Πατρίς”...έφτασε στην Αμερική και μέσα σε δύο μήνες στέλνει και 100 δολάρια στους συγγενείς...και λέγει ότι εδώ το μεροκάματο είναι πολύ καλλίτερο από το μεροκάματο που πήγαιναν τότε οι κάτοικοι στην Αμαλιάδα...από ήλιο σε ήλιο...δηλαδή 12 ώρες και...κι έπαιρναν δύο δραχμές. Εκεί οχτάωρο κι έπαιρναν εφτά δραχμές, δηλαδή τετραπλάσιο περίπου και παραπάνω. Λέγεται, ότι είχε και το γιο του το Βασίλη και πήγε να δει κάποιον πατριώτη μας σε νοσοκομείο και τούμπαρε ο σιδηροδρομικός...το μέσο που πήγαινε και σκοτώθηκαν αρκετοί, μεταξύ των οποίων και ο γιος του, ο μονάκριβός του Βασίλης και από τότε άρχισε να ευεργετεί περισσότερο το χωριό. Έφτιαξε μια βρύση που λέμε “τα Αχούρια”,, τη μεταφορά του νερού από της βάνας το νερό στο χωριό μας, τον γυναικωνίτη στην εκκλησία και άλλα πολλά. Αυτό το ποτάμι το λέμε Καρνεσέϊκο ποτάμι και πηγαίνει και ανταμώνει με το άλλο, που το λέμε Νταρέϊκο ποτάμι και λίγα χιλιόμετρα πιο κάτω σμίγουν και όλα μαζί, το Νταρέϊκο και το Καρνεσέϊκο, το λέμε Τράγος ποταμός...χύνεται στο Λάδωνα μαζί με άλλα ποτάμια που έρχονται από το Χελμό, δημιουργούνε τη λίμνη του Λάδωνα με τα γνωστά έργα...οι γυναίκες του χωριού μας και της γύρω περιοχής είχανε αγανακτήσει που οι άνδρες και τα παιδιά τους έφυγαν για την Αμερική έλεγαν ακόμα και σε νεότερες εποχές ανάθεμα στον Μπαμπαλή που βρήκε αυτή την τρύπα... ομορφότερα ανάθεμα στον Μπαμπαλή που βρήκε στην Αμερική...διότι περιμένανε τους άντρες τους για να γυρίσουν...και τα παιδιά τους...αρκετοί απ' αυτούς παρέμειναν μόνιμοι στην Αμερική και γι' αυτό δικαιολογημένα είχαν την αγανάκτηση αυτή για τον ευεργέτη Παναγιώτη Μπαμπαλή”.
Παναγιώτης Σκαλτσάς, από το Καρνέσι. (Φωτο: ΑΓΠ)

Το γεφύρι “στο Μυλαύλακο” είναι μονότοξο, μικρό σχετικά και βρίσκεται και αυτό στον Δαρέϊκο κάμπο, προς τη μεριά του Πράσινου. Η βάση του είναι καλυμμένη με άσφαλτο και είναι παλαιότερο από εκείνο του “Μπαμπαλή”, γιατί τροφοδοτούσε με νερό το μύλο πιο κάτω, που λειτουργούσε επί τουρκοκρατίας. Χτίστηκε, κατά πάσα πιθανότητα, από λαγκαδινούς μαστόρους και βρίσκεται σε γεωργικό δρόμο εξυπηρετώντας τους ντόπιους στις αγροτικές τους εργασίες. Ο παραπάνω μύλος ανήκε επί τουρκοκρατίας στον οπλαρχηγό Νικόλαο Ταμπακόπουλο, που σκοτώθηκε στα Τρίκορφα της Κορινθίας το 1826. Κατόπιν περιήλθε σε κάποιον Καρβούνη (μύλος Καρβούνη). Ήλθε ύστερα στα χέρια κάποιου Θλιβέρη και μετά τον αγόρασαν οι Καρνεσαίοι σε διάφορα μερίδια. Ένα αγόρασε ο Αθανάσιος Νικολόπουλος (Καραθανάσης), που το 1866 αναφέρεται στους εκλογικούς καταλόγους σαν “μυλωθρός”, δηλαδή μυλωνάς και ήταν γαμπρός από το Αγρίδι, ένα ο Σμυρνής Κων/νος (Τούντας) που ήταν στην Αμερική, ένα ο Γεώργιος Κατσιμαλής (Γαλάνης) και διάφοροι άλλοι. Το μυλαύλακο έχει τις πηγές του στην περιοχή “Μάτι” ή “Παλιόπυργος” και χύνεται στο Καρνεσέϊκο ποτάμι.
Γεφύρι "στο Μυλαύλακο". (Φωτο: ΑΓΠ)


Ο Παναγιώτης Καλτσάς μας λέει για το γεφύρι αυτό:

...βρισκόμαστε στο μυλαύλακο σ' ένα γεφύρι, που υπολογίζουμε ότι είναι παλαιότερο από το γεφύρι του Μπαμπαλή γιατί...γιατί εξυπηρετούσε το μύλο...πού 'τανε πολύ παλαιός ο μύλος, επί τουρκοκρατίας. Το νερό που βλέπουμε πηγάζει από την περιοχή που το λέμε “Παλιόπυργος” και εκεί είναι μια πηγή που το νερό δίνεται 4 μέρες στους Καρνεσαίους...έτσι λέγανε το χωριό μας παλιά μέχρι το 1927βκαι μετά ονομάστηκε Πράσινο...και 3 μέρες το παίρνανε οι Δαραίοι. Αυτό το νερό οδηγείται στο μύλο...από ποιους χτίστηκε δεν γνωρίζουμε. Πρέπει όμως να είναι από λαγκαδινούς και να είναι πολύ παλαιότερο από το γεφύρι του Μπαμπαλή διότι εξυπηρετούσε ανάγκες του μύλου, που ο μύλος ήτανε επί τουρκοκρατίας”.



Δείτε το σχετικό video στο www.youtube.com/agpelop