Γέφυρα Σταυρού. Σιδηρόκαστρο Σερρών.

 Πρόκειται για ένα πανέμορφο και εντυπωσιακό γεφύρι στο Σιδηρόκαστρο ((Demir Hisar) δίπλα στον Πύργο του Ανδρόνικου Γ’ (1328-1341), στο Κρουσοβίτικο ποτάμι που περνάει μέσα από την κωμόπολη και χύνεται λίγο πιο κάτω στον Στρυμόνα.

 

Το γεφύρι και ο Πύργος του Ανδρόνικου Γ'.  Πηγή: Ηλίας Καραγιάννης, Γύθειο.

Ο ποταμός Κρουσοβίτης ή Αχλαδίτης, που διασχίζει την κωμόπολη, έχει τις πηγές του στο Αχλαδοχώρι ή Κρούσοβο όπως ήταν το όνομά του επί τουρκοκρατίας και σαν Μικρός Κρουσοβίτης διασχίζει το χωριό και χύνεται στον Κρουσοβίτη. Στο Αχλαδοχώρι υπήρχαν παλιά 10 πέτρινα γεφύρια επί του Μικρού Κρουσοβίτη που ένωναν τις δύο συνοικίες του. Κ’αποια από τα πετρογέφυρα αυτά ανατινάχτηκαν κατά τη διάρκεια του καταστροφικού εμφύλιου πολέμου.

Φώτο από Kastra.eu

 

 

 

Φώτο από sidirokastro.com

 

Είχε τρία ημικυκλικά τόξα, με το κύριο και μεγαλύτερο στο κέντρο και τα άλλα δύο εκατέρωθεν αυτού, δύο ανακουφιστικά παράθυρα επίσης εκατέρωθεν του κεντρικού τόξου με μεγαλύτερο αυτό αριστερά από κατάντη, ημικυκλικά με κάθετα τα πλαϊνά τους και άλλο ένα μικρότερο ψηλά και αριστερά από κατάντη, μια σειρά θολίτες στα τόξα και τα ανακουφιστικά παράθυρα, στηθαία και ανηφορική και καλντεριμωτή επιφάνεια διάβασης. Δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς χτίστηκε, το πιθανότερο επί τουρκοκρατίας, ούτε τον πρωτομάστορα.

Πηγή:  Ηλίας Καραγιάννης, Γύθειο.

 

Το γεφύρι και ο Πύργος του Ανδρόνικου Γ'. Πηγή: Ηλίας Καραγιάννης, Γύθειο. 

Λέγεται γέφυρα Σταυρού γιατί τα Θεοφάνεια ριχνόταν και ρίχνεται από εκεί ο Σταυρός.

Δυστυχώς γκρεμίστηκε για δεύτερη φορά από ανθρώπινα χέρια και όχι από φυσικά φαινόμενα.

Πύργος Ανδρόνικου Γ'. Πηγή: Kastra.eu  

 

Γκρεμίστηκε στο τέλος της δεκαετίας του ’70 (1977-1978), επί δημαρχίας Ιντζέ. Κατ’ άλλους γκρεμίστηκε από φυσικά φαινόμενα μη αντέχοντας στη φθορά του χρόνου.

 

 

Φώτο του 1900. Vedat Kantin.

 

Φαίνεται ότι είχε επισκευαστεί μετά την πρώτη καταστροφή της το Δεκέβρη του 1915 κατά την περίοδο του Εθνικού διχασμού από τον Γάλλο Σαράϊγ, κατά την κατάλειψη της Θεσσαλονίκης από τα Γαλλοαγγλικά στρατεύματα.

 

Ρίξιμο σταυρού 1966-1970. Φώτο Χριστόφορος Μελλίδης.

 

 Κατά την μαρτυρία αυτή «Η Γαλλική κυβέρνηση δεν κρατούσε ούτε καν τα προσχήματα. Είχε δώσει διαταγές στον πρεσβευτή στην Αθήνα Γκυγιεμέν, να φέρνεται στο Σκουλούδη σαν το αφεντικό στο δούλο του. Την ίδια συμπεριφορά έδειχνε και ο Σαράϊγ στη Θεσσαλονίκη. Ανατίναξε μάλιστα τη γέφυρα του Ντεμίρ Χισάρ χωρίς να ρωτήσει κανένα». (1)

Το ρίξιμο του σταυρού από τη νέα γέφυρα. Πηγή: GRTimes.gr

 

 

Η γέφυρα και ο Πύργος του Ανδρόνικου Γ'

το 1935. 

Από το φωτογραφικά αρχείο Χριστόφορου Μελλίδη.

 

        Η γέφυρα επί του Κρουσοβίτικου ποταμιού το 1942. Φώτο: Αρχείο Χριστόφορου Μελλίδη.

Σχέδιο Χριστόφορου Μελλίδη

                           Το γεφύρι του Σταυρού το 1913. Φώτο: Αρχείο Χριστόφορου Μελλίδη.

 

Το γεφύρι του Σταυρού το 1965 με τις τσιμεντένιες και σιδερένιες προσθήκες.

Φώτο: Αρχείο Χριστόφορου Μελλίδη. 

 

 

Σημειώσεις-βιβλιογραφία

1    1. Γ. Κορδάτου, Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας, Νεώτερη Ε΄, Εκδόσεις 20^ος αιώνας, σελ. 446.

2  2. Ευχαριστώ το φίλο από τις Σέρρες Χριστόφορο Μελλίδη για την ευγενική προσφορά των φωτογραφιών από το προσωπικό του αρχείο.                                              Δείτε το παρακάτω video για το σπουδαίο αυτό γεφύρι: 

2