Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου

Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου
Πετρογέφυρα: διαδρομές...της φύσης τα καμώματα...δημιουργήματα...μνήμες...αναφορές...βιώματα

Τιμή στους μάστορες, που άφησαν με τα εμπνευσμένα έργα των χεριών τους το ίχνος τους στην ιστορία της νεοελληνικής αισθητικής, σμιλεύοντας την πέτρα και δαμάζοντας το νερό της Πελοποννησιακής γης, με την απαράμιλλη τεχνική τους, τη φλόγα της ψυχής τους και το σεβασμό στη φύση.
Ας γνωρίσουμε αυτούς και τα έργα τους.

Δευτέρα 3 Ιανουαρίου 2022

Ξερογέφυρο στο Λάδωνα.

 Βρίσκεται λίγο πιο κάτω από του “Τσερχοτάμπεη” και δέκα μέτρα έξω από την σημερινή κοίτη του Λάδωνα. Είναι εντυπωσιακό, μονότοξο, καταβιβασμένο,χωρίς στηθαία, μια σειρά καλοπελεκημένους θολίτες, οξυκόρυφο με καλντεριμωτή και ανηφορική και επιφάνεια διάβασης.

Συνέδεε τα Φίλια με το Θεόκτιστο και βρίσκεται στα γεγραφικά όρια του τοπικού διαμερίσματος Φιλίων του δήμου Καλαβρύτων.

    Χτίστηκε όταν η κοίτη του Λάδωνα παλιότερα είχε αυτή την κατεύθυνση και εγκαταλείφτηκε όταν η κοίτη του ποταμού αργότερα άλλαξε.

Οι διαστάσεις του είναι:

Άνοιγμα καμάρας: 10.80 μ.

  Ύψος: 2,80 μ

      Πλάτος: 3,70 μ

        Μήκος: 44,10 μ

                       Πλάτος καμαρολιθιού: 0,66 μ

Η ονομασία “Ξερογέφυρο”δινόταν στα γεφύρια, που έπεφταν σε αχρησία λόγω αλλαγής της κοίτης του ποταμού.

                               Το Ξερογέφυρο από ανάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

 Είναι πιο παλιό από το Φιλέϊκο γεφύρι ή γεφύρι Τσερχοτάμπεη, που χτίστηκε αρχές του 16ου αιώνα και χτίστηκε και αυτό με χορηγία του Τσερχοτάμπεη ή Τσερνοτάμπεη, όπως εξάγεται από μία μαρτυρία που λέει ότι:

 «Ούτος εύρε περί το 1512 μ.χ. κατά την Τρούπαν της Κοκκόβης και παρά τους πρόποδας του εκεί βουνού Αγ. Αθανασίου άφθονα χρήματα (ή αρχαία νομίσματα, διότι εκεί πιθανώς ήτο προάστειον του Κλείτορος, ως εύρε τοιαύτα πολλά προ ετών εν Παλαιοκατούνη ο εκ Μοστιτσίου Παν. Οικονομόπουλος, ή πιθανώτερον βυζαντινά νομίσματα κρυβέντα ίσως εκεί υπό Έλληνος μεγιστάνος της Πελοποννήσου κατά την τω 1460 εισβολήν των Τούρκων επί τη ελπίδι του μέλλοντος και είτα φονευθέντος, χωρίς να τα μαρτυρήση). Τούτων την εύρεσιν ανήγγειλεν (εκ φόβου πιθανώτατα) εις τον Σουλτάνον Σελήμ Α΄ τον Άκαμπτον (1512-1520) και, αφού τα παρέλαβον απεσταλμένοι του Σουλτάνου δια πολλών φορτηγών, έλαβεν ο Τσερνοτάμπεης ως αμοιβήν πολλάς εκτάσεις γαιών (αναγραφομένας εν Καλαβ.επετ.) και τον τίτλον του μπέη, εν αις και την εν Στρεζόβη θέσιν Βούτην, γενόμενος ούτω μέγας γαιοκτήμων, καίπερ χριστιανός ων. Ότε δ' ο Σελήμ τω 1517 εκστρατεύσας εις Αίγυπτον εκυρίευσεν αυτήν από των Μαμελούκων, ήτο και ο Γεωρ. Τσερνοτάμπεης εκεί ως οπλαρχηγός χριστιανικού σώματος εκ Καλαβρυτινών και των πέριξ, διότι και εξ άλλων Πελοποννησίων είχε στρατολογήσει χριστιανούς Έλληνας ο Σελήμ, αφού ο Μωρέας είχε τότε ολίγους Τούρκους, οι δε Χριστιανοί οπλαρχηγοί εκαλούντο σπαήδες. Πολεμών λοιπόν ο Τσερνοτάμπεης έφθασεν εις Κάϊρον, όπου κατά την συνοικίαν Τσουβανίαν ήτο μετόχιον της μονής του Σινά και οι εν αυτώ Σιναίται μοναχοί, εν οις και πολλοί Πελοποννήσιοι, εκρύπτοντο αναμένοντες εκ μέρους του κατακτητού τον θάνατον. Τούτους ανελπίστως ευρών εκεί ο Τσερνοτάμπεης,  χριστιανούς και ελληνιστί ομιλούντας, επροστάτευσε και εφρούρησε δια χριστιανών οπαδών του μέχρι της λήξεως του πολέμου, ότε τους ενεφάνισεν εις τον Σελήμ ως Χριστιανούς Σιναίτας και έχοντας ιδιόχειρον  την (γνωστήν) διαθήκην του Μωάμεθ, δι' ης διετάσσετο η προστασία και ασυδοσία της μονής του Σινά. Ο Σελήμ εχάρη δια το γράμμα τούτο, περί ου ήτο γνωστόν ότι υπήρχεν, αλλά δεν εγνώριζον πού, και το εκράτησε, δους εις αυτούς επίσημον αντίγραφον, τα δε προνόμια και μετόχια της μονής και αυτήν την μονήν και την ασυλίαν αυτών επεκύρωσε και αυτός, ως και οι πρότεροι καλίφαι και σουλτάνοι δι' ειδικού φιρμανίου. Εις το Τσερνοτάμπεην αποδίδει η παράδοσις  ότι έκτισεν ιδία δαπάνη και την επί του Λάδωνος  προς  Ν. του Φίλια στερεάν γέφυραν την ήδη σωζομένην και ότι, επειδή το ρεύμα του ποταμού άλλαξε κοίτην, έκτισεν ευθύς κατόπιν την εγγύς γέφυραν, την και νυν σωζομένην και επ’ ίσης στερεωτάτην και εν χρήσει πλέον εν τη πεδιάδι  του Φίλια  και λεγομένην Φιλέϊκο γεφύρι, υφ’ ην διέρχεται ο Λάδων, εν ω και η προτέρα διαμένει, χωρίς να διέρχεται πλέον υπ’ αυτήν ο Λάδων». (1)


                              Η επιφάνεια διάβασης. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

                                         Το τόξο. (Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου)
 

 Σημειώσεις-βιβλιογραφία.

1.Γεωργίου Παπανδρέου. Δ.Φ. Γυμνασιάρχου. 1928. Ιστορία των Καλαβρύτων, Β' έκδοση από την Κοινωφελή Δημοτική Επιχείρηση Πολιτιστικής Και Κοινωνικής Ανάπτυξης Και Ποιότητας Ζωής Δήμου Καλαβρύτων (ΔΕΠΑΠΟΖ). Καλάβρυτα 2011, σελ.226 και 227.

Δείτε το παρακάτω video για το ξερογέφυρο: