Γεφύρι στον Άγιο Βασίλειο. Λειβάρτζι Καλαβρύτων.

 
Το συναντάμε στην κεντρική πλατεία του χωριού, που είναι τοπική κοινότητα του δήμου Καλαβρύτων, τον Άγιο Βασίλειο, κοντά στις ομώνυμες πηγές του Λειβαρτζινού ποταμιού που διασχίζει το χωριό.

 Το όνομα του χωριού λέγεται ότι είναι Ελληνικό και προέρχεται από τη λέξη λειβάδι, που ήταν αγροτικός οικισμός της αρχαίας Ψωφίδας. Βρίσκεται σε μια απότομη και χαραδρώδη κοιλάδα, στους πρόποδες της «Ψηλής Κορυφής», παραφιάδας του Ερύμανθου. Υπήρξε άλλοτε έδρα του δήμου Ψωφίδας μέχρι το 1912.

           Το γεφύρι από κατάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

  Δεν υπάρχουν στοιχεία για τον χρόνο κατασκευής του, τον πρωτομάστορα ή τον δωρητή του έργου. Πιστεύεται ότι χτίστηκε με ντόπια υλικά πριν το 1930 και πιθανόν πριν τη δημαρχία του Γεωργίου Θούα, που ήταν γιατρός από το Λειβάρτζι, το 1914.

  Έχει υποστεί συντήρηση σχετικά πρόσφατα από τον Τάκη Κυριαζή (Μπάρμπα-Τάκη), από το διπλανό χωριό Λεχούρι και είναι σε πολύ καλή κατάσταση.

Συνέδεε και συνδέει τις δύο συνοικίες του χωριού «Περιτσαίοι» και «Απανάκρη» και κυρίως το χειμώνα είναι απολύτως απαραίτητο γιατί με τις βροχές το νερό είναι πάρα πολύ και δεν είναι καθόλου εύκολο να περάσουν άνθρωποι και ζώα χωρίς τη χρήση του.

Είναι ένα μικρό μονότοξο γεφυράκι, ημικυκλικό, με στηθαία, μια σειρά θολίτες, σκαλωτή επιφάνεια διάβασης και μια σειρά προεξεχόντων λίθων, μια πέτρινη ταινία 0,07 μ. μεταξύ στεφανιού και στηθαίων ενώ δίπλα του υπάρχει η πηγή του Αγίου Βασιλείου.

«Θυμάμαι, ότι και τα δύο στηθαία του τα χρησιμοποιούσαν ως κάθισμα γυναίκες του χωριού στο πανηγύρι (τριήμερο Πεντηκοστής/Αγίας Τριάδος), που δεν είχαν «θέση» στην πλατεία!» (1)

Οι διαστάσεις του είναι:

άνοιγμα καμάρας 2,20 μέτρα

ύψος 1,25 μέτρα

πλάτος 1,67 μέτρα

μήκος 4,60 μέτρα

καμαρολίθι 0,40 μέτρα

ύψος στηθαίου 0,40 μέτρα.

                     

Η σκαλωτή επιφάνεια διάβασης. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

   Το λειβαρτζινό ποτάμι μετά από διαδρομή 2-3 χιλιομέτρων, αφού ενωθεί με τον χείμαρρο που έρχεται από το Λεχούρι, χύνεται στον Αροάνιο, λίγο πιο κάτω από την περιοχή Λειβαρτζινό.

 

 Το γεφύρι και η κεντρικη πλατεία. 

Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

 

  Παλιότερα κατά  μήκος του λειβαρτζινού ποταμού υπήρχαν και λειτουργούσαν πέντε ταμπακόμυλοι για την εξυπηρέτηση των ντόπιων και για εξαγωγή ταμπάκου στη Γερμανία μέχρι την δεκαετία του '50 και έξι νερόμυλοι, οι οποίοι υπάρχουν και σήμερα σε αχρησία και σε άσχημη κατάσταση.

 

1.Μαρτυρία του ντόπιου Νίκου Παπακωνσταντόπουλου στον γράφοντα.

 

Διαβολογέφυρο στην Τροιζήνα.

 Βρίσκεται στο ομώνυμο ρέμα του ποταμού Χρυσορρόα (Κρεμαστός ή Γεφυραίος) της Τριζοινίας και σχηματίστηκε λόγω της διάβρωσης των τοιχωμάτων από το νερό. Είναι δίπλα από το σύγχρονο γεφύρι και δεν είναι γνωστό πότε σχηματίστηκε.

   Πρόκειται για βράχο που κατρακύλησε  και σφηνώθηκε στο στενό και έτσι έγινε φυσικό γεφύρι.

  Δείχνει σαν να έχει φτιαχτεί από ανθρώπινο χέρι και γι' αυτό η λαϊκή φαντασία αποδίδει την κατασκευή του στο διάβολο ή στο θεό (θεογέφυρο).

Το φαράγγι του Διαβολογέφυρου.

 

  Πολλοί θρύλοι ακολουθούν την κατασκευή του. Ένας απ' αυτούς, που αναφέρει ο σπουδαίος μας λαογράφος Νικόλαος Γ. Πολίτης στις ¨Παραδόσεις¨ του, λέει ότι επί τουρκοκρατίας, «ήταν μια φορά ένας πασιάς στο Δαμαλά και αυτός ηθέλησε να γεφυρώσει τον Κρεμαστό για να πηγαίνει στο κυνήγι. Ήρθαν πολλοί άξιοι τεχνίτες από διάφορα μέρη, αλλ’ αυτοί ζητούσαν χρήματα πολλά, γιατί η δουλειά ήταν πολύ δύσκολη. Παρουσιάστη όμως ένας φτωχός τεχνίτης από του Δαμαλά και αυτός είπε πως μπορεί να κάμει το γεφύρι με τα μισά χρήματα. Ο πασιάς εδέχτηκε, του είπε όμως πως αν δεν επιτύχει και δεν το κάμει στερεό το γεφύρι, θα του κόψει το κεφάλι.

   Ο τεχνίτης αυτός έχτισε το γεφύρι εκεί κάτω που είναι οι μύλοι. Αλλά τη νύχτα έπεσε βροχή και κατέβασε το ποτάμι και επήρε το γεφύρι. Για να μη χάσει το κεφάλι του, παρακάλεσε κλαίοντας τον πασιά να τον αφήσει να φτιάσει άλλο γεφύρι. Του έδωσε την άδεια ο πασιάς, το έφτιασε πάλι το γεφύρι, αλλ’ όταν ήρθαν τα πρωτοβρόχια, επλημμύρησε το ποτάμι, κι εχάλασε πάλι το γεφύρι και δεν έμεινε πέτρα στην άλλη πέτρα. Και πάλι παρακάλεσε τον πασιά, και πάλι εκείνος για τελευταία φορά τον άφησε να ξαναχτίσει, κι έβαλε αυτός μεγάλους βράχους και το ‘φτιασε, αλλά καθώς κατέβασε το ποτάμι, επέταξε τους βράχους στους γκρεμούς σα χαλίκια.

  Ο τεχνίτης είδε πλέον πως δεν είχε σωτηρία και καθόταν απελπισμένος στο σπίτι του, και περίμενε την άλλη μέρα να στείλει ο πασιάς να του πάρουν το κεφάλι. Όταν άξαφνα παρουσιάζεται εμπρός του ένας μαυροφόρος και του λέει πως αυτός μπορεί να τον βοηθήσει και να του φτιάσει ως το πρωί το γεφύρι στερεό και ακούνητο. Ένα πράμα μόνο του ζήτησε, να του δώσει την ψυχή του σαν πεθάνει, και αυτός όχι μόνο το γεφύρι να του φτιάσει, αλλά και ό,τι του ζητήσει να του το κάμει. Γιατί αυτός ο μαυροφόρος ήταν ο διάβολος.

Το φαράγγι. (1)

 Στην απελπισία που βρισκότανε ο τεχνίτης, αναγκάστη κι εδέχτηκε, και του ζήτησε ακόμη να τον κάμει πλούσιο και να τον βοηθήσει να πάρει γυναίκα του προεστού την θυγατέρα και να τον αφήσει να ζήσει τρία χρόνια να χαρεί τη ζωή. Ο διάβολος όχι μόνο αυτά του υποσχέθηκε, αλλά του είπε και πως αντί για τρία να ζήσει έξι χρόνια.

  Την άλλη μέρα το λοιπόν το πρωί, πήγε να ιδεί για το γεφύρι, και εκεί που έχτιζε δεν είδε τίποτα. Κάνει έτσι, και ψηλά στο βουνό, όπου και κατακλυσμός να εγίνονταν δεν θα μπορούσε να φτάσει το ποτάμι, βλέπει ένα γεφύρι στεριωμένο. Έτρεξε να το ιδεί από κοντά, και εκεί που το περιεργαζότανε, εγλίστρησε κι έπεσε στον γκρεμό. Άλλος αν ήτανε θα κατατσακιζότανε, και δεν θα του ‘μενε κόκαλο γερό. Αυτός όμως δεν έπαθε τίποτα, και καθώς επιάστη από μια πέτρα ν’ ανέβει, την εκύλισε, και ηύρε από κάτω ένα πιθάρι θεόρατο, όλο φλωρί. Χωρίς να χάσει καιρό έκρυψε το πιθάρι για να μην πάρει κανείς είδηση και έτρεξε στον πασιά για να του παραδώσει το γεφύρι.

  Έτσι και το γεφύρι έχτισε, και πλούσιος έγινε, και τη θυγατέρα του προεστού πήρε γυναίκα, καθώς του έταξε ο διάβολος. Και όταν εσφάλισαν τα έξι χρόνια, πήγε μια ημέρα στο γεφύρι, καθώς εσυνήθιζε να πηγαίνει από καιρό εις καιρό, για να πάρει άλλα φλωριά από το πιθάρι. Αλλ’ από τότε δεν ξαναγύρισε. Τον είδαν μερικοί βοσκοί στο γεφύρι, αλλά εσηκώθη μια μεγάλη ανεμοζάλη με βροντές και αστραπές, και όταν εξαστέρωσε αυτός δεν ξαναφάνει. Η ανεμοζάλη έφτασε κι ως κάτω το χωριό και έπεσε αστροπελέκι και σκότωσε τη γυναίκα του τεχνίτη κι έκαψε το σπίτι του».

   Το περίεργο είναι ότι στους βράχους γύρω από το γεφύρι υπάρχουν ίχνη σαν πατημασιές κατσίκας, που τέτοια πόδια λένε ότι έχει ο διάβολος, που φεύγοντας επάτησε τα πόδια του και εβαθούλωσε το βράχο. Ίσως έτσι πλάστηκε ο θρύλος. Όμως λέγεται ότι τα ίχνη αυτά μπορεί να είναι και αλόγου, πράγμα που πίστευαν οι αρχαίοι Τροιζήνιοι, θεωρώντας ότι ανήκουν στο φτερωτό άλογο τον “Πήγασο”, ονομάζοντας και το νερό που έτρεχε από εκεί “Ιπποκρήνη”.

 

Σημειώσει-βιβλιογραφία

1.   Οι φωτογραφίες είναι από το διαδίκτυο.