Καλωσόρισμα ΑΓΠ

....της Πέτρας και του Νερού

Πέτρα και νερό!
Δύο υλικά, που συναντά κανείς σε αφθονία στην Ελληνική γη.
Πέτρα και νερό!
Δύο στοιχεία, που καθημερινά συναντάμε στη ζωή μας.
Πέτρα και νερό!
Με τη δική του μεταφορική σημασία το καθένα.
Πέτρα και νερό!
Σταυραδέρφια της Μάνας φύσης.

διαδρομές.... 
Η  πέτρα που φανερώνει τις δυσκολίες που περνάμε, μαρτυρά το χρόνο και τις αναμνήσεις, την ανάγκη, την ιστορία.
Το νερό που οδηγεί στη λύτρωση, που δείχνει δρόμους και χαράζει πορεία.
Το ένα συμπληρώνει το άλλο.
Το ένα αποζητά τη βοήθεια του άλλου.
Το ένα σφιχταγκαλιάζει το άλλο.

της φύσης τα καμώματα....
Πολλές φορές "κονταροχτυπιούνται" μεταξύ τους. Μα πάντα νικητής βγαίνει το νερό!
Έτσι, το νερό τρέχει και σμιλεύει την πέτρα φτιάχνοντας κάποτε-κάποτε απαράμιλλα έργα τέχνης.
Στο πέρασμά του από την πέτρα, "γεννά" σπήλαια, φαράγγια, καταβόθρες, βάραθρα, γεφύρια, περίτεχνα σχέδια.

δημιουργήματα....
Κάποιες φορές, είναι ο άνθρωπος, που χρησιμοποίησε την πέτρα για να δαμάσει το νερό.
Και το κατόρθωσε.
Έστησε πέτρινα γεφύρια, ακονίζοντας με τη σειρά του την πέτρα, για να διαβεί το ορμητικό ρέμα.
Γεφύρια, που ακουμπάνε πάνω σε πολλά πόδια.
Δύο, τρία, τέσσερα ή και περισσότερα, για να δρασκελίσει το νερό ενώνοντας τους τόπους.
Και τους ανθρώπους. Και τον κόσμο.
Έτσι, ο άνθρωπος εκμεταλλεύτηκε όλες τις δυνατότητες, που η φύση παρέχει απλόχερα.
Απλόχερα και εμείς εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας σ' αυτούς τους δουλευτάδες, που φτιάξανε γεφύρια με αντοχή και ομορφιά. Σμίξανε χωριά και τάφεραν σε επαφή με τον υπόλοιπο κόσμο.

μνήμες....αναφορές....βιώματα.... 
 Στη διαδρομή του χρόνου, μέσα από απάνθρωπες και βέβηλες συμπεριφορές αλλά και φυσικές καταστροφές, έφτασαν στις μέρες μας όπως έφτασαν!
 Τα θαυμαστά αυτά έργα της λαϊκής μας γεφυροποιίας πρέπει να παραδοθούν αλώβητα και με σεβασμό, στη μνήμη και τον θαυμασμό των επόμενων γενιών.

Καλώς ήλθατε στους δρόμους του νερού και της πέτρας
Καλώς ήλθατε στον θαυμαστό κόσμο των πετρογέφυρων
Καλώς ήλθατε στο Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Θοδωρής Χαμάκος / Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου (Α.Γ.Π.)
Αγίου Δημητρίου 29
18547 Νέο Φάληρο                                         
Πειραιάς
Τηλ.        210 4829520                                    
Κιν.        693 7433866                                      
Email: theodoros.hamakos@uww.org

           thodorischamakos@gmail.com          

Youtube: www.youtube.com/agpelop       
Blog:  www.agpelop.blogspot.gr                                   
Facebook: www.facebook.com/thodorischamakos                                  

Palu bridge. Elazing district. Eastern Anatolia. Turkiye.

Γεφυρώνει τον Murat river, παραπόταμο του Ευφράτη, της επαρχίας Elazing της ανατολικής Τουρκίας.

Το συναντάμε πάνω στον ιστορικό δρόμο του μεταξιού.

Το γεφύρι από ανάντη και η γωνία του στο μέσον της κατασκευής.

Άρχισε να χτίζεται από την ρωμαϊκή και ολοκληρώθηκε κατά την βυζαντινή και πρώιμη οθωμανική περίοδο. Έχει εννέα άνισα οξυκόρυφα τόξα, κυκλικούς προβόλους, ελαφρώς καμπυλωτή και στρωμένη με πλάκες επιφάνεια διάβασης, στηθαία και τα τόξα του έχουν μια σειρά θολίτες.

Το μήκος είναι 156,5 και το πλάτος 3,5 μέτρα.

Το εννέα τόξα και οι πρόβολοι από κατάντη.

Τελευταία επισκευή έγινε το 2010. Στη μέση περίπου η όλη κατασκευή σχηματίζει γωνία κόντρα στη ροή του ποταμού, προφανώς για περισσότερη στατικότητα και σιγουριά στα μεγάλα και επικίνδυνα κατεβάσματα.

Το τέλος της διέλευσης του κοπαδιού.

Πάνω της πέρασε ο σουλτάνος Μουράτ ο 4ος το 1618 με το στρατό του πηγαίνοντας να κατακτήσει την Βαγδάτη.

Η επίπεδη, ελαφρώς ανηφορική επιφάνεια διάβασης, τα στηθαία και οι πρόβολοι.

Χτίστηκε, κατά μαρτυρίες, το πιθανότερο κατά τη ρωμαϊκή περίοδο και βρίσκεται στην ανατολική περιοχή του Elazing.

Πηγή: Berk Onur

 

Γεφύρι Κρεμαστής. Αγία Παρασκευή. Λέσβος.

  Γεφυρώνει τον ποταμό της Καλονής, τον Τσικνιά, στο δρόμο που ενώνει την Αγία Παρασκευή με τη Στύψη. Μονότοξο, με καμπυλωτή και καλντεριμωτή επιφάνεια διάβασης, μια σειρά θολίτες, χωρίς στηθαία, ημικυκλικό τόξο που λεπταίνει όταν πλησιάζει στην κορυφή, ίσως το εντυπωσιακότερο και ομορφότερο γεφύρι της Λέσβου και σίγουρα ένα από τα πιο αξιόλογα έργα της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής στην Λέσβο.

 Το γεφύρι της Κρεμαστής. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

  Μέχρι και τον 20ό αιώνα χρησιμοποιούνταν από τους ντόπιους και τους ταξιδευτές μέχρι να χτιστεί καινούργια τσιμεντένια γέφυρα δίπλα του.

 Το τόξο. Φώτο: Α.Γ.Π.

  Δεν είναι γνωστό το πότε και από ποιους χτίστηκε αλλά πιθανολογείται ότι η περίοδος κατασκευής του ανάγεται στην εποχή που εξουσίαζαν το νησί οι Γατελούζοι (1) και φτιάχτηκε για εξυπηρέτηση στρατιωτικών και εμπορικών σκοπών και κυρίως την σύνδεση των κάστρων Μυτιλήνης και Μήθυμνας. Κάποιοι άλλοι θεωρούν ότι χτίστηκε λίγο μεταγενέστερα, τον 16^ο αιώνα.

 

 Το γεφύρι από κατάντη. Φώτο: Α.Γ.Π.

 

  Πρόκειται για ένα αριστούργημα της αρχιτεκτονικής της λαϊκής γεφυροποιίας με μεγάλο άνοιγμα τόξου 14 μ. και 8,50 μ. ύψος. Το μήκος του απλώνεται στα 50 μέτρα και το πλάτος φτάνει τα 3,5 μ. με τα βαριάς κατασκευής βάθρα του να πατάνε βαθιά μέσα στο χωμάτινο έδαφος.

 

  Από την σπουδαία ιστοσελίδα «Αγία Παρασκευή» διαβάζουμε ότι  «Εντοιχισμένο στο μεγαλόπρεπο γεφύρι συναντούμε αρχαίο υλικό το οποίο εικάζεται ότι προέρχεται από το Αρχαίο Ιερό της Κλοπεδής αλλά και από τα μέλη (όπως τμήματα θωρακίων και αμφικιονίσκων) ενός παλαιοχριστιανικού ναού, ερείπια του οποίου σώζονται σε κοντινή απόσταση, δίπλα από το εξωκλήσι του Αγίου Θεράποντα».

Το γεφύρι και η ανηφορική επιφάνεια διάβασης. Φώτο: Α.Γ.Π.

Η καλντεριμωτή επιφάνεια διάβασης.

                   Φώτο: Α.Γ.Π.

 

  Επίσης στην ίδια ιστοσελίδα αναφέρεται ότι «Η τοπική παράδοση έχει συνδέσει την κατασκευή του γεφυριού της Κρεμαστής με μια ιστορία παρόμοια με αυτή του γεφυριού της Άρτας, δηλαδή τον εντοιχισμό της γυναίκας του πρωτομάστορα στα θεμέλιά του. Χαρακτηριστική είναι η εξιστόρηση του θρύλου από τον Αγιαπαρασκευώτη φιλόλογο, ιστορικό και λαογράφο Χρίστο Παρασκευαΐδη (1869-1937) στο βιβλίο του «Η παλαιά Αγία Παρασκευή Λέσβου – Ιστορικά, γενεαλογικά και λαογραφικά ανάλεκτα» (1936):                                           

  ¨Άδεται ότι την κατασκευήν της γέφυρας ανέλαβον δυο αδελφοί εργολάβοι, οι οποίοι όμως δεν κατώρθωνον να στερεώσωσιν αυτήν, διότι όσον μέρος της γέφυρας εκτίζετο την ημέραν, κατεκρημνίζετο την νύκτα και τούτο συνέβαινεν επί πολλάς ημέρας προς μεγίστην απελπισίαν των εργολάβων, οίτινες διέβλεπον την άφευκτον αυτών οικονομικήν καταστροφήν. Τότε παρεμβαίνει ο συνήθης εις τοιούτους θρύλος διάγγελος της βουλής των Θεών, ο οιωνός, «το πουλί», το οποίον με ανθρώπινης λαλιάν ζητεί δια το «στοιχειό» την γυναίκα του «πρωτομάστορη». Αλλ’ οι εργολάβοι είναι δύο και αφίνουσιν εις την μοίραν να επισημάνη το θύμα. Συμφωνούν να θυσιάσουν εντειχίζοντες εις το σκέλος της γέφυρας εκείνην εκ των συζύγων των, η οποία πρώτη θα έφερε την επαύριον από το χωριόν το φαγητόν του συζύγου της. Η μοιραία γυνή ωνομάζετο Αρετή και φεύγει αφήσασα το βρέφος εις το λίκνον και τα ψωμιά εις τον φούρνον, με την παράκλησιν:

Κάρτα με το γεφύρι. Πηγή: Petros Liapis.

Κούνια μου, κούνει το παιδί, κι αν κλάψη δος του γάλα
Φούρνε μου, ψήσε το ψωμί, όσο να πάω και να ναρθω

Ο σύζυγος της αφήκε τυχαίως δήθεν να πέση το δακτυλίδι του εις τα θεμέλια της γέφυρας, η δε Αρετή έσπευσε να καταβή, δια να το λάβη. Εις εν νεύμα του ανδρός της οι κτίσται ενετείχισαν αυτήν ασυγκίνητοι προς τους θρήνους της δια τον σκληρόν θάνατον. Και σήμερον ακόμη οι διαβάτοι μετά συγκινήσεως ατενίζουν την γέφυραν, ήτις εστερεώθη δι’ αίματος και εδάμασε την ορμήν του ποταμού, εις τα ύδατα του οποίου ανθρώπιναι υπάρξεις κατ’ έτος εχάνοντο.”

 

Η καινούργια τσιμεντένια γέφυρα. 

                Φώτο: Α.Γ.Π. 

 

  Στην κορυφή της καμάρας υπάρχει ένας λευκός γωνιόλιθος με εγχάρακτο σταυρό και εικάζεται ότι από κάτω είναι το σημείο εντοιχισμού της γυναίκας του πρωτομάστορα. Στη βάση του γεφυριού μέσα σε μία τρύπα οι παλαιοί αγρότες που πήγαιναν το χειμώνα για το ελαιομάζωμα, άφηναν ψωμί και τυρί λέγοντας: «Αριτή, τσαρά-Αριτή, έλα να ζ’ δώσου ψουμί τσι τυρί»

Σημειώσεις-βιβλιογραφία.

1.  Gattilusio ή Γατελούζοι ή Κατελούζοι ήταν πανίσχυρη οικογένεια της Γένοβας, που κυβέρνησε το νησί και πολλά άλλα από το 1355 μέχρι τα μέσα του 15ου αιώνα.

Δείτε το παρακάτω video για το γεφύρι: 

 

 

 

Πυργακιώτικο γεφύρι. Γορτυνία.

  Γεφυρώνει τον Μυλάοντα, βορειοδυτικά από το χωριό Πυργάκι, στα όρια του οποίου βρίσκετα,ι με το χωριό να είναι νότια του γεφυριού.

Από κατάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

  Ένωνε και ενώνει με μονοπάτι τη Βυτίνα και το Μεθύδριο με το Πυργάκι.

 Η επιφάνεια διάβασής του είναι καμπυλωτή και καλντεριμωτή, είναι καταβιβασμένο, με μια σειρά θολίτες και ίχνη από στηθαία.

Από ανάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

 Από ανάντη, δύο θεώρατα πλατάνια, σε μια φανταστικά ωραία περιοχή, το προστατεύουν από τα μεγάλα κατεβάσματα του ποταμού.

 Κατά μαρτυρίες των ντόπιων, πριν το 1920 σε ένα μεγάλο κατέβασμα του Μυλάοντα με ξύλα, πέτρες και άλλα φερτά υλικά δεν έπαθε τίποτα. Πιθανόν τότε να παρασύρθηκαν και τα στηθαία του.

 Με τον Κυριάκο Παναγόπουλο.

 Φώτο: Α.Γ.Π.

 Στην περιοχή έγινε και μία σπουδαία μάχη στις 19 Απριλίου 1943 μεταξύ Ιταλών και ανταρτών. Αποτελέσματα 23 νεκροί και 20 τραυματίες Ιταλοί, και από τους αντάρτες 1 τραυματίας ενώ κυριεύθηκαν τα πρώτα όπλα από τον εχθρό.

 Ο μυλάοντας πηγάζει από το Παλιοχώρι της Ελάτης και ενώνεται με τον Τράγο στον Νταραίϊκο κάμπο. (1).

Η καμπυλωτή και καλντεριμωτή επιφάνεια διάβασης. Φώτο Α.Γ.Π.

Σημειώσεις-βιβλιογραφία.

1. Πολύτιμος συμπαραστάτης στην έρευνα, μελέτη και καταγραφή των πέτρινων γεφυριών της περιοχής και όχι μόνο είναι ο ντόπιος, από την Νυμφασία, Κυριάκος Παναγόπουλος. Τον ευχαριστώ.

Δείτε το παρακάτω video για το γεφύρι:

 

 

 

Ura e Vezirit – Γέφυρα Βεζίρη. Kukes – Albania.

  Είναι ένα από τα μεγαλύτερα έργα λαϊκής αρχιτεκτονικής της γεφυροποιίας που χτίστηκε γύρω στα 1870 στην περιοχή των Βαλκανίων κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής περιόδου.

  Ο πρωτομάστορας, άγνωστος σε μας, χρησιμοποίησε ασβεστολιθικές πέτρες της περιοχής και λάσπη με τρίχες κατσίκας και αυγά.

   Πρόκειται για την γέφυρα «Του Βεζίρη» προς τιμή του Mehmet Pashe Bushatit βεζίρη της Σκόδρας, που την χρηματοδότησε. Ο ίδιος χρηματοδότησε και μια άλλη σπουδαία γέφυρα το 1768 στο χωριό Mes, χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Σκόδρα, την γέφυρα “Ura e Mesit”.

  Η ιστορία λέει ότι το χτίσιμο της γέφυρας επί του ποταμού Δρίνου του ζητήθηκε πηγαίνοντας προς το Κόσοβο, από τον ιερέα της περιοχής Halil Age Sakatit για την εξυπηρέτηση των ντόπιων και των ταξιδευτών και κυρίως για να συνδέσει τους δρόμους Shkoder-Prizren, Shkoder-Gjakove, Fadde-Qafe Kanbull-Shkoder, κλπ.

                                                                  Φώτο: Metin Bilek.

Το χτίσιμό του κράτησε, όπως λέγεται, 7 χρόνια και πρόκειται για μια σπουδαία κατασκευή  με 7 τόξα και το μεσαίο και μεγαλύτερο να υψώνεται 20 μέτρα πάνω από την κοίτη του ποταμού.

 

Το φράγμα της Φιέρζας στο Δρίνο. Φώτο: ΑΓΠ.

 

  Η τύχη του γεφυριού ήταν δραματική αφού το 1914 κατά την υποχώρησή τους οι Σερβικές δυνάμεις, καταδιωκόμενοι από τα στρατεύματα της Αυστροουγγαρίας, την ναρκοθέτησαν με αποτέλεσμα να καταστραφεί εν μέρει. Το 1968 τοποθετήθηκε ξύλινη κατασκευή στο κατεστραμμένο μέρος της και τελικά το 1978 καταστράφηκε ολοκληρωτικά από ανθρώπινο χέρι κατά την φάση κατασκευής του Υδροηλεκτρικού Σταθμού της Φιέρζας. 

 

Σήμερα τα όποια ίχνη της είναι σκεπασμένα από το φράγμα του Δρίνου, κάτω από το χωριό Kolsh κοντά στην πόλη Kukes.

  Ήταν μια εντυπωσιακή κατασκευή της δεύτερης περιόδου του 19^ου αιώνα με μήκος 200 μέτρα, στηθαία, 7 ανισομεγέθη ημικυκλικά τόξα, ανηφορική και καμπυλωτή επιφάνεια διάβασης, με πάνω από 10 οξυκόρυφα με μια σειρά θολίτες και αυτά ανακουφιστικά παράθυρα διαφόρων μεγεθών με κάθετα τα πλαϊνά τους, προβόλους που το θαυμάζουμε σήμερα από τις σωζόμενες φωτογραφίες του.

Γέφυρα στον ποταμό Οινούντα (Κελεφίνα)

Η ιστορία γέννησης ενός γεφυριού μέσα από ντοκουμέντα πάνω στα ίχνη μιας παμπάλαιας γέφυρας...

Η διαδικασία κατασκευής και η υλοποίησή της ξεκίνησε το 1919 με ενέργειες του συλλόγου «ΔΙΟΝΥΣΟΣ» (1) του Βασσαρά αρχικού προϋπολογισμού 26.000 δρχ. όπως φαίνεται από το περιοδικό ¨ΜΑΛΕΒΟΣ» (τεύχος 1 σελ.5 Οκτώβρη 1920):

 

Τον Νοέμβρη του 1920 ο "ΔΙΟΝΥΣΟΣ"  ("ΜΑΛΕΒΟΣ" τεύχος 2 σελ. 3 και 4 1920 λόγω του ότι το έργο κινδύνευε να ματαιωθεί έστειλε στον αρμόδιο υπουργό την παρακάτω επιστολή αναλύοντας την όλη κατάσταση:

Η θέση του γεφυριού.

Στο τεύχος 3 (σε. 3 του 1921) αναφέρεται ότι με ενέργειες του συλλόγου (ΔΙΟΝΥΣΟΣ) επιθεωρητές πήγαν για επιτόπιο έλεγχο και τελική επιλογή της θέσης κατασκευής της γέφυρας:

Με ανακοίνωση του συλλόγου γίνεται γνωστό ότι αποφασίστηκε οριστικά από το υπουργείο συγκοινωνίας η γέφυρα να γίνει στη θέση που είχε επιλεγεί (τεύχος 3 σελίδα 9 του 1921):

Στο τεύχος 4 (σελίδα 9 του 1921) επιβεβαιώνεται για μία ακόμη φορά η οριστική κατασκευή της γέφυρας στο σημείο που είχε αποφασιστεί:

Με τον τίτλο "ΓΕΦΥΡΙΑ ΚΑΙ ΣΠΗΤΙΑ" στο τεύχος 5 (σελίδες 5 και 6 του 1921) υπάρχει μια γενική αναφορά για τον δύσκολο και πολλές φορές επικίνδυνο τρόπο θεμελίωσης των γεφυριών και των οικοδομών και πώς η φαντασία των πρωτομαστόρων έπλαθε γι' αυτό πολλούς μύθους:

Το περιοδικό "ΜΑΛΕΒΟΣ" (2)

Στο τεύχος 9 (σελίδες 10 και 11 Δεκ. 1921) ενημερώνονται οι αναγνώστες ότι η κατασκευή της γέφυρας προχωράει κανονικά και ότι έχει ήδη κατασκευαστεί το ένα πέτρινο βάθρο και ότι θα είχε προχωρήσει περισσότερο και ίσως είχε φτάσει στο τέλος της εάν δεν συνέβαινε η μεγάλη πλημμύρα της 16ης Σεπτέμβρη, η οποία παρέσυρε πολλά υλικά:

 

 Τον Ιούνιο του 1924 (τεύχος 38) με τον τίτλο "ΕΥΛΟΓΩΣ ΚΑΜΑΡΩΝΟΜΕΝ" αναφέρεται ότι οι Βασσαραίοι έφτιαξαν όχι μόνο τη γέφυρα στη θέση "Μαντήλα" αξίας 150.000 δρχ. αλλά και τον όλο δρόμο από Βασσαρά προς Βρουλλιά αξίας 800.000 δρχ. Και όλα αυτά σε αντίθεση με το κράτος που από το 1919 προσπαθεί να φτιάξει τη γέφυρα στον Οινούντα και μέχρι σήμερα έχει κατασκευαστεί μόνο ενάμιση ποδάρι, όπως λέει:

Στο τεύχος 40 (σελίδα 286 Αυγ. 1924) στη στήλη "ΒΑΣΣΑΡΑΙΙΚΑ ΝΕΑ) υπάρχει η χαρμόσυνος, όπως αναφέρεται αγγελία για την κατασκευή δύο μεσόβαθρων μεταξύ των δύο ακραίων πέτρινων βάθρων για την άμεση κατασκευή της γέφυρας:

 

Το Σεπτέμβρη του 1924 (τεύχος 41 σελίδα 297) ενημερώνονται οι σύλλογοι Βασσαρά της Νέας Υόρκης για το πως πάνε τα έργα κατασκευής της γέφυρας, ότι βρίσκονται σε καλό δρόμο και ότι το κόστος το αναλαμβάνει ολοκληρωτικά το κράτος και ότι μέχρι τον Οκτώβρη και τα 4 βάθρα της γέφυρας θα είναι έτοιμα. Ο δρόμος μέχρι το χωριό θα στοιχίσει γύρω στις 500.000 δρχ. και θα μειωθεί ανάλογα με την προσωπική εργασία των Βασσαριωτών:

Στις 20 Αυγούστου του 1924 άρχισε η κατασκευή των δύο μεσόβαθρων της γέφυρας με την παρουσία των επισήμων και πολλών πολιτών της περιοχής. Ακολούθησε γλέντι που κράτησε μέχρι τις 5.30 μ.μ. (τεύχος 41 σελίδα 288 Σεπτέμβρης): 

 

Στο τεύχος 44 (σελίδα 333 Δεκ. 1924) επιβεβαιώνεται η δημοσίευση στο ΦΕΚ η έγκριση του προϋπολογισμού εκ 150.000 δρχ. για την κατασκευή της γέφυρας:

Θέση της γέφυρας.

 

 

Τον Μάρτιο του 1925 (τεύχος 47 σελίδα 368_κάτω από τον τίτλο "Ο ΙΡΙΣ (ΕΥΡΩΤΑ) ΚΑΙ Ο ΣΟΦΟΚΛΗΣ" υπάρχει η αναφορά για την ύπαρξη παλιάς πέτρινης γέφυρας, δίπλα στη νέα σιδερένια, που καταστράφηκε από κάποιο δυνατό κατέβασμα του Οινούντα στα παλιά χρόνια.

Υπάρχουν επίσης αναφορές στις καταστροφικές συνέπειες των κατεβασμάτων του Οινούντα:

Στο τεύχος 51 (Ιούλιος 1925) δημοσιεύεται στον "ΜΑΛΕΒΟ" το προεδρικό διάταγμα στο υπ' αριθμ. 145 ΦΕΚ τεύχος Α' έγκριση 440.000 δρχ. για την κατασκευή του καταστρώματος της γέφυρας στον Οινούντα:

Τον Ιούλιο του 1925 (τεύχος 51 σελίδα 417) δημοσιεύεται η δημοπρασία για την κατασκευή του καταστρώματος της γέφυρας προϋπολογισμού 440.000 δρχ.

Η κατασκευή της γέφυρας μετά την επαναληφθείσα δημοπρασία κατοχυρώθηκε στον εργολάβο Πιερράκο κατά 13% επί των 440.000 δρχ. που έχουν προϋπολογισθεί (τεύχος 52 σελίδα 432 Αυγ. 1925):

Η γέφυρα της Κελεφίνας τελικά θα κατασκευαστεί από τον Γεώργιο Ι. Πρωτοπαπά  και θα είναι έτοιμη μετά από δύο μήνες (τεύχος 53 σελ 442 Σεπτ. 1925):

Στο τεύχος 54 (σελ. 456 Οκτ. 1925) διαβάζουμε ότι άρχισε η σύνδεση των σιδήρων στη γέφυρα και ότι θα είναι έτοιμη μέχρι 15 τρέχοντος:

Τον Νοέμβριο του 1925 (τεύχος 55 σελίδα 457 και 458) με τον τίτλο "Η ΓΕΦΥΡΑ" οι Βασσαριώτες επιχαίρουν για την αποφασιστική συμμετοχή τους στην κατασκευή της γέφυρας, σε αντίθεση με τους γειτόνους τους:

Ο "ΜΑΛΕΒΟΣ" στο τεύχος 55 (Νοε. 1925 σελίδα 467) αναγγέλλει ότι η γέφυρα της Κελεφίνας είναι έτοιμη:

Στο τεύχος 61-62 (Μάιος-Ιούνιος 1926 σελίδες 529-530) ο "ΜΑΛΕΒΟΣ" εκφράζει τις ευχαριστίες του συλλόγου "ΔΙΟΝΥΣΟΣ" προς τον κατασκευαστή και τους απανταχού Βασσαραίους που συνετέλεσαν στην αποπεράτωση της κατασκευής της γέφυρας και τους καλεί ενωμένοι να αντιμετωπίσουν τα ειδικά και γενικά συμφέροντά τους:

Τέλος επίσης στο τεύχος 61-62 (Μάϊος-Ιούνιος 1926 σελίδα 544) γνωστοποιείται ότι η μηχανικός Πρωτόπαπας με το συνεργείο του έκανε τις τελευταίες προσθήκες στη γέφυρα: (3)

Περιοδικό "ΟΙΝΟΥΝΤΙΟΣ" του συλλόγου των εν Πειραιεί Βρεσθενιτών (4).

 

Στην περιοχή έχει προγραμματιστεί η δημιουργία φράγματος της Κελεφίνας, που αν και όταν γίνει, θα καλύψει την γέφυρα και την γύρω περιοχή.

Η περιοχή που θα γίνει το φράγμα είναι η παρακάτω, όπως φαίνεται στις δύο απεικονίσεις (5):

 

Η γέφυρα, της οποίας η διαδικασία κατασκευής της άρχισε το 1919 μετά από 7 χρόνια, την Άνοιξη του 1926 ήταν έτοιμη δίνοντας λύση σε ένα πάγιο αίτημα των ντόπιων.

Εξυπηρετούσε τα χωριά του βόρειου Πάρνωνα Βασσαράς, Πολύδροσο,Βρέσθενα, Βαμβακού, κλπ.

Ο Οινούντας ποταμός ή Κελεφίνας είναι ο κυριότερος παραπόταμος του Ευρώτα, πηγάζει από τις δυτικές πλαγιές του Πάρνωνα και χύνεται στον Ευρώτα μεταξύ Κλαδά και Κοκκινοράχης. Ήταν γνωστός από την αρχαία εποχή και λέγεται ότι σ' αυτόν πολέμησαν οι Διόσκουροι και τα παιδιά του Αφαρέως, γιου του Περιήρη και της Γοργοφόνης, κόρης του Περσέα.

 Από τους αρχαίους λεγόταν Κνακίων (Ξάνθος), λόγω που τα νερά του το χειμώνα είναι ξανθά (θολά), παίρνοντας το χώμα της γης, την οποία σιγά-σιγά κατατρώγουν κατά την ορμητική ροή τους παρασύροντας κάποτε δένδρα, ζώα και ανθρώπους γι' αυτό  και το γνωστό λαϊκό τραγούδι:

“Ο Ίρης φέρνει κούτσουρα

δέντρα, κλαριά, λιθάρια

και η Κελεφίνα η φόνισσα

φέρνει και παλληκάρια”

ή

“Η Κελεφίνα η φόνισσα

και ο Ίρης ο λεβέντης

Ο Ίρης φέρνει κούτσουρα

και η Κελεφίνα ανθρώπους”

Ο ποταμός πήρε το όνομά του από το ομώνυμο χωριό Οινούς, το οποίο βρισκόταν κοντά στο Μαλεβό και είχε ονομαστεί έτσι λόγω του ότι ολόκληρη η περιφέρεια του Μαλεβού παρήγε πολύ κρασί (οίνον). Πιθανώς όμως και το χωριό να ονομάστηκε Οινούς από τον ποταμό, που από Κνακίων είχε μετονομαστεί σε Οινούντα προς το Ελληνικότερο, οπότε πλέον πρέπει να παραδεχτούμε ότι τα ξανθά νερά έμοιαζαν με το κρασί, προϊόν εκείνου του τόπου.

Ο Μαλεβός, είναι το βουνό Πάρνωνας που βρίσκεται προς Βορράν των Βρεσθένων και χωρίζει την Λακωνική από την Κυνουρία. Ο Μαλεβός είναι κυρίως η υψηλότερη κορυφή του Πάρνωνα (Κρόνιον), όπου βρίσκεται και η γνωστή από την Ελληνική Επανάσταση Μονή της Μαλεβής, από την οποία πήρε το προσωνύμιο ολόκληρο το βουνό και έτσι είναι γνωστό σε όλους. (6)

Σημειώσεις-βιβλιογραφία

1.Ο "ΔΙΟΝΥΣΟΣ" ιδρύθηκε στις 24/11/2019.

2. Ο "ΜΑΛΕΒΟΣ" ξεκίνησε την έκδοσή του τον Οκτώβριο του 1920 σαν όργανο των απανταχού Βασσαριωτών. Μέχρι το 1926 εξέδωσε 66 τεύχη. Το Σεπτέμβριο τελείωσε οριστικά την έκδοσή του.

3. Όλα τα σχετικά στοιχεία (δημοσιεύσεις στα περιοδικά  "ΜΑΛΕΒΟΣ" και "ΟΙΝΟΥΝΤΙΟΣ", πληροφορίες, κλπ.) χορηγήθηκαν από τον εκπαιδευτικό Γεώργιο Κ. Σπηλιάκο, από τη Βρέσθενα. Οι ευχαριστίες μου είναι άπειρες.

4.  Ο σύνδεσμος Βρεσθενιωτών Πειραιά (από το 1893) με την ονομασία "ΕΥΡΥΣΘΕΝΗΣ" και με έμβλημα αυτόν τον βασιλιά της Σπάρτης ιδρύει την εφημερίδα "ΟΙΝΟΥΝΤΙΟΣ" με το πρώτο τευχος να κυκλοφορεί το 1927 μέχρι το 1929 (33 τεύχη) και από το 1934 μέχρι το Φεβρουάριο του 1935 (6 τεύχη) όπου και σταμάτησε η έκδοσή του οριστικά.

5. Οι πληροφορίες και οι απεικονίσεις είναι του Χρήστου Περδίκη. Τον ευχαριστώ.

6. Πληροφορίες από τη ντόπια Μαρία Μάνου. Την ευχαριστώ.