Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου

Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου
Πετρογέφυρα: διαδρομές...της φύσης τα καμώματα...δημιουργήματα...μνήμες...αναφορές...βιώματα

Τιμή στους μάστορες, που άφησαν με τα εμπνευσμένα έργα των χεριών τους το ίχνος τους στην ιστορία της νεοελληνικής αισθητικής, σμιλεύοντας την πέτρα και δαμάζοντας το νερό της Πελοποννησιακής γης, με την απαράμιλλη τεχνική τους, τη φλόγα της ψυχής τους και το σεβασμό στη φύση.
Ας γνωρίσουμε αυτούς και τα έργα τους.

Τρίτη 8 Οκτωβρίου 2024

Καλωσόρισμα ΑΓΠ



....της Πέτρας και του Νερού

Πέτρα και νερό!
Δύο υλικά, που συναντά κανείς σε αφθονία στην Ελληνική γη.
Πέτρα και νερό!
Δύο στοιχεία, που καθημερινά συναντάμε στη ζωή μας.
Πέτρα και νερό!
Με τη δική του μεταφορική σημασία το καθένα.
Πέτρα και νερό!
Σταυραδέρφια της Μάνας φύσης.

διαδρομές.... 
Η  πέτρα που φανερώνει τις δυσκολίες που περνάμε, μαρτυρά το χρόνο και τις αναμνήσεις, την ανάγκη, την ιστορία.
Το νερό που οδηγεί στη λύτρωση, που δείχνει δρόμους και χαράζει πορεία.
Το ένα συμπληρώνει το άλλο.
Το ένα αποζητά τη βοήθεια του άλλου.
Το ένα σφιχταγκαλιάζει το άλλο.

της φύσης τα καμώματα....
Πολλές φορές "κονταροχτυπιούνται" μεταξύ τους. Μα πάντα νικητής βγαίνει το νερό!
Έτσι, το νερό τρέχει και σμιλεύει την πέτρα φτιάχνοντας κάποτε-κάποτε απαράμιλλα έργα τέχνης.
Στο πέρασμά του από την πέτρα, "γεννά" σπήλαια, φαράγγια, καταβόθρες, βάραθρα, γεφύρια, περίτεχνα σχέδια.

δημιουργήματα....
Κάποιες φορές, είναι ο άνθρωπος, που χρησιμοποίησε την πέτρα για να δαμάσει το νερό.
Και το κατόρθωσε.
Έστησε πέτρινα γεφύρια, ακονίζοντας με τη σειρά του την πέτρα, για να διαβεί το ορμητικό ρέμα.
Γεφύρια, που ακουμπάνε πάνω σε πολλά πόδια.
Δύο, τρία, τέσσερα ή και περισσότερα, για να δρασκελίσει το νερό ενώνοντας τους τόπους.
Και τους ανθρώπους. Και τον κόσμο.
Έτσι, ο άνθρωπος εκμεταλλεύτηκε όλες τις δυνατότητες, που η φύση παρέχει απλόχερα.
Απλόχερα και εμείς εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας σ' αυτούς τους δουλευτάδες, που φτιάξανε γεφύρια με αντοχή και ομορφιά. Σμίξανε χωριά και τάφεραν σε επαφή με τον υπόλοιπο κόσμο.

μνήμες....αναφορές....βιώματα.... 
 Στη διαδρομή του χρόνου, μέσα από απάνθρωπες και βέβηλες συμπεριφορές αλλά και φυσικές καταστροφές, έφτασαν στις μέρες μας όπως έφτασαν!
 Τα θαυμαστά αυτά έργα της λαϊκής μας γεφυροποιίας πρέπει να παραδοθούν αλώβητα και με σεβασμό, στη μνήμη και τον θαυμασμό των επόμενων γενιών.

Καλώς ήλθατε στους δρόμους του νερού και της πέτρας
Καλώς ήλθατε στον θαυμαστό κόσμο των πετρογέφυρων
Καλώς ήλθατε στο Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Θοδωρής Χαμάκος / Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου (Α.Γ.Π.)
Αγίου Δημητρίου 29
18547 Νέο Φάληρο                                         
Πειραιάς
Τηλ.        210 4829520                                    
Κιν.        693 7433866                                      
Email: theodoros.hamakos@uww.org
           thodorischamakos@gmail.com          
Youtube: www.youtube.com/agpelop       
Blog:  www.agpelop.blogspot.gr                                   
Facebook: www.facebook.com/thodorischamakos                                  


Δευτέρα 7 Οκτωβρίου 2024

Γεφύρι Αγίου Βασιλείου Καλαβρύτων. Ποταμός Σειραίος.

 

Το συναντάμε κοντά στο συνοικισμό Άγιος Βασίλειος του χωριού Πάος επί του Σειραίου ποταμού (ή Δεχουναίϊκο ποτάμι, από το διπλανό ομώνυμο χωριό), εξ ου και το όνομά του.

Από κατάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

 Η επιφάνειά του είναι καλυμμένη με τσιμέντο πάχους 20 εκατοστών, είναι μονότοξο, χωρίς στηθαία και οι ντόπιοι λένε ότι χτίστηκε επί τουρκοκρατίας.

Είναι παρόμοιο με το τουρκογέφυρο που βρίσκεται δύο χιλιόμετρα περίπου δυτικότερα, βρίσκεται σε καλή κατάσταση αν και πάνω του έχουν τοποθετηθεί ακαλαίσθητα μεταλλικά παραπέτια.

Η επιφάνεια διάβασης. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

 Είναι κατασκευή με καταβιβασμένο τόξο, ελαφρώς επικλινές και μια σειρά θολίτες μήκους 60 εκατοστών, που αποτελούν και γι’ αυτό συγχρόνως την επιφάνεια διάβασής του.

Η περιοχή που είναι χτισμένο λέγεται «Σανίδα», εξ ου και το δεύτερο όνομα του γεφυριού και ανήκει στο τοπικό διαμέρισμα  Πάος του τέως δήμου Αροανίας και τώρα Καλαβρύτων.


 

Φωτογραφίζοντας το γεφύρι.     Φώτο: Α.Γ.Π.

 

Εξυπηρετούσε και εξυπηρετεί ακόμη τις ανάγκες των κατοίκων των διπλανών χωριών Άγιος Βασίλειος, Πάος και Δεχούνι.

Είναι ένα όμορφο γεφύρι, του οποίου αγνοούμε τόσο τον πρωτομάστορα όσο και τον δωρητή του αλλά και τον ακριβή χρόνο κατασκευής του. Όλα όμως  τα πανομοιότυπα χαρακτηριστικά του δείχνουν ότι χτίστηκε κατά πάσα πιθανότητα από τον ίδιο πρωτομάστορα με αυτόν του λεγόμενου Τουρκογέφυρου στις Σειρές και την ίδια περίοδο, τέλος του 19ου αιώνα κατά την περίοδο Δηληγιάννη.

Οι διαστάσεις του είναι:

     Άνοιγμα καμάρας                       8,60   μ.

     Ύψος                                         1,60  μ..

     Πλάτος                                     4,14  μ.

        Μήκος                                     11     μ.   

Μήκος καμαρολιθιού                       0,60 μ.


                                    Σκίτσο του γεφυριού του Χριστόφορου Μελλίδη.

Τοπογραφία γεφυριών Σειραίου: Α: Τουρκογέρφυρο  Β: Αγίου Βασιλείου.

 

Δείτε το παρακάτω video για το γεφύρι 


 

 

Τετάρτη 11 Σεπτεμβρίου 2024

Ura e Vashes. Γέφυρα Skura. Klos-Albania

 Το γεφύρι «Ura e Vasha» βρίσκεται στο τέλος του χωριού Guri i Bardhë (δήμος Κλος) και συνδέει τις δύο όχθες του ποταμού Ματ και ήταν το μόνο μέσο επικοινωνίας στον άνω ρου του ποταμού αυτού.

                                                       Το γεφύρι από κατάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοπονήσου.
   Έχει μία μεγάλη κύρια καμάρα και στην αριστερά πλευρά του  από κατάντη υπάρχει ένα ημικυκλικό επίσης ανακουφιστικό παράθυρο με κάθετα τα πλαϊνά του και μια σειρά θολίτες. Τα βάθρα της ακουμπάνε στο βουνό της Βερρίθης και στο βουνό του Ντις αντίστοιχα.

  Το μήκος της είναι 11 μέτρα, το άνοιγμα του τόξου 7 και το ύψος από την κορυφή μέχρι την κοίτη του ποταμού 7 επίσης μέτρα. Το πλάτος της γέφυρας είναι 2,8 μ. και είναι καλντερίμι, στρωμένο με πέτρες και σχιστόλιθους. Η καμάρα του είναι ημικυκλική από λαξευτό και τετραγωνισμένο ασβεστόλιθο με διπλή σειρά θολίτες ενώ η επιφάνεια διάβασης είναι καμπυλωτή, χωρίς στηθαία.

  Οι δύο πλευρές των πλευρικών θόλων είναι  ενισχυμένες με σιδερένιες ράβδους ενώ στη δεξιά πλευρά του βράχου, ερχόμενοι από το Guri i Bardhë, μπορούμε να δούμε τα ίχνη του σημείου όπου είχε τοποθετηθεί ένα αφιέρωμα που μιλούσε για τους κατασκευαστές και την εποχή κατασκευής του.

  Το γεφύρι αυτό εξυπηρετούσε τα καραβάνια στο δρόμο προς τη Ντιβή, που το συνέδεε επίσης με την ακτή από όπου έπαιρναν το αλάτι και άλλα προϊόντα. 

                                  Το γεφύρι, το ανακουφιστικό παράθυρο και η καμπυλωτή επιφάνεια διάβασης. Φώτο: ΑΓΠ.

  Το γεφύρι "Ura e Vaša" δεν είχε αυτό το όνομα. Ονομαζόταν «Γέφυρα Skura» και χτίστηκε ως φιλανθρωπικό έργο από τον Haxhi Hajrulla Skura από τη γειτονιά «Mansaj» του Guri i Bardhë, περίπου πριν από 300 χρόνια. Πήρε το όνομά του από το «Ura e Vaša» που βρίσκεται όχι μακριά από αυτό, στο Sheun e Dishi και που σήμερα ονομάζεται «Ura e Skura. Συγκρινόμενη με τις άλλες γέφυρες του ποταμού Ματ, το «Ura e Vaša», από τεχνική  άποψη, μοιάζει με τη γέφυρα «Hoxhaje», «Kulmara», «Skura» στο Gur i Bardhë και «Shë e Premtes» στο Gurrë i Vogël .


                                                                    Με τον Nusret Latifi.  

  Αν και δεν υπάρχει ακριβές έγγραφο, το Ura e Vasha πιστεύεται ότι χτίστηκε πριν από τρεις αιώνες και εξυπηρετούσε γενικά τη Μακεδονία και τη Δίβρα στις μετακινήσεις προς τα Τίρανα.

  Ο φίλος Nusret Latifi, συνοδοιπόρος στην καταγραφή των γεφυριών της Αλβανίας,  μας λέει για το γεφύρι αυτό. "Αυτή είναι η γέφυρα Skura. Βρίσκεται επί του ποταμού Mat. Οι πληροφορίες λένε ότι χτίστηκε πριν 300 χρόνια περίπου. Αυτά για τη γέφυρα αυτή." 


 

   Περίπου 300 μέτρα δεξιά όπως διασχίζουμε τη γέφυρα, υπάρχει ένα άλλο μονότοξο ημικυκλικό  γεφύρι, επί ενός μικρού ποταμιού που χύνεται λίγα μέτρα πιο κάτω στον ποταμό Mat, με επίπεδη και ίχνη καλντεριμιού επιφάνεια διάβασης, χωρίς στηθαία, δύο σειρές θολίτες, βάθρα να ακουμπάνε σε βράχια που κατά πάσα πιθανότητα χτίστηκε την ίδια περίοδο και μάλλον από τον ίδιο πρωτομάστορα με το γεφύρι Skura.

                                           Το μικρό μονότοξο γεφυράκι από κατάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου. 

 Ο Nusret Latifi μας λέει επίσης για το γεφυράκι αυτό. "Είμαστε εδώ για να επισκεφτούμε μια γέφυρα, τη γέφυρα Ura e Vashes ή Skura αλλά στο δρόμο μας βρήκαμε μία άλλη μικρότερη. Αυτό εδώ είναι ένα μικρό ποταμάκι που ενώνεται στην άλλη πλευρά με τον ποταμό Mat. Η πλησιέστερη πόλη είναι η Peshkopi και ένα μικρό χωριό, το Klos.

                                                  Η επίπεδη επιφάνεια διάβασης. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.