Πετρογέφυρα: διαδρομές...της φύσης τα καμώματα...δημιουργήματα...μνήμες...αναφορές...βιώματα
Τιμή στους μάστορες, που άφησαν με τα εμπνευσμένα έργα των χεριών τους το ίχνος τους στην ιστορία της νεοελληνικής αισθητικής, σμιλεύοντας την πέτρα και δαμάζοντας το νερό της Πελοποννησιακής γης, με την απαράμιλλη τεχνική τους, τη φλόγα της ψυχής τους και το σεβασμό στη φύση. Ας γνωρίσουμε αυτούς και τα έργα τους.
Το συναντάμε και
αυτό στο ρέμα “μεγάλο λαγκάδι” ή λαγκάδι “της Χαριάς”, το οποίο γεφυρώνει και
το οποίο έρχεται από τα βουνά Προφήτης Ηλίας και Κυριακούλης και χύνεται στη
θέση Μαυροβυθός. Είναι μονότοξο και βρίσκεται κοντά στον οικισμό Ξεπαπαδιάνικα,
από τον οποίο πήρε και το όνομά του.
Το γεφύρι στα Ξεπαπαδιάνικα. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.
Ένωνε μέσωπλακόστρωτου μονοπατιού (Λεωφόρος Μάνης) μέρος του οποίου αποτελεί, την
Χαριά και τον Πύργο Διρού με την Αρεόπολη. Είναι κομμάτι του μεγάλου δρόμου, του λεγόμενου "Λεωφόρος Μάνης", που ξεκινάει από Μεσσηνιακή Μάνη και φτάνει μέχρι Γερολιμένα και παραπέρα.
Το γεφύρι αυτό είναι πιο νέο
από αυτά της Αγίας Παρασκευής και του Κούκου και φαίνεται ότι έχει χτιστεί πάνω σε
παλιότερο και χαμηλότερο, όπως λένε οι παλιότεροι ντόπιοι.
Το "Λαγκάδι" . Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.
Λέγεται και
γεφύρι “Κυριακούλη” ή γεφύρι “Ξεπαπαδάκου” και είναι μεγαλύτερο από τα δύο
προαναφερθέντα. Λόγω της ανθρώπινης εγκατάλειψης και της μανίας του καιρού
χρειάζεται άμεση συντήρηση και σε κάποια σημεία του επισκευή, για τον επιπλέον
λόγο ότι η ¨μόδα¨ του πλιάτσικου έχει εξαπλωθεί και εδώ. Χρειάζεται άμεση επισκευή στην επιφάνεια διάβασης, τα στηθαία στα οποία υπάρχουν εκτεταμένες καταστροφές και καθαρισμό από τα φερτά υλικά στην κοίτη του ρέματος καθώς επίσης και από τα δέντρα και τα φυτά, τα οποία αποτελούν εν δυνάμει κίνδυνο για τη στατικότητά του.
Πρόκειται για ένα ημικυκλικό γεφύρι, με ίχνη στηθαίων, τρεις σειρές θολίτες και επίπεδη επιφάνεια διάβασης.
Τα γεφύρια
Αγίας Παρασκευής, Κούκου και Ξεπαπαδιάνικων βρίσκονται κοντά στην παραλία Διρού
και ένωναν τους παράλληλους δρόμους, που οδηγούσαν από τον Πύργο Δυρού προς
Αρεόπολη.
Το γεφύρι από κατάντη και οι ζημιές πάνω του. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.
Παλιότερα
υπήρχε άλλο ένα γεφύρι, που τώρα δεν υπάρχει.
Στη Μάνη, Λακωνική και Μεσσηνιακή, ενώ δεν υπάρχουν
ενεργά ποτάμια, από τις ξαφνικές νεροποντές και την έλλειψη πράσινου, έχουν
δημιουργηθεί χαράδρες και φαράγγια που ήταν απαραίτητο να γεφυρωθούν με πέτρινα
γεφύρια για την ασφαλή μετακίνηση ανθρώπων, ζώων και προϊόντων.
Το γεφύρι και ο δρόμος από Χαριά. Φώτο: ΑΓΠ.
Μια μαρτυρία ενός ντόπιου αναφέρει για το γεφύρι, την
περιοχή και το πλακόστρωτο μονοπάτι: «...το
γεφύρι, χρόνια και αυτό παλεύει και αντέχει στα νερά...τρία ρέματα συνδέονται
πιο πάνω σ’ ένα σημείο...υπάρχουν άλλα τρία γεφύρια, τρία ρέματα μεγάλα, τα οποία περνάνε όλα από δω. Το χειμώνα που κατεβάζει νερό δεν ακούς απ’ τον
θόρυβο αν μιλάει ο διπλανός σου. Πιο κάτω στο ίδιο ρέμα συνεχίζει το γεφύρι του
Κούκου, που καταλήγει στη θάλασσα. Εδώ η περιοχή λέγεται Λαγκάδι, έτσι λεγότανε
από παλιά. Μένει...οι οικογένειες που ήτανε, ήτανε με το όνομα Ξεπαπαδάκος και
όλα αυτά...κάθε χωριό, κάθε γειτονιά είχε και μια οικογένεια.
Το γεφύρι από το μονοπάτι προς Αρεόπολη.
Τα
Ξεπαπαδιάνικα...του Ξεπαπαδάκου, μπορεί ο πρωτομάστορας να ήτανε Ξεπαπαδάκος,
μπορεί να βοήθησε στην κατασκευή του, μπορεί να καλλιεργούσε κάποια
δέντρα...κάποιες...Όλες οι γωνιές εδώ σκαβόντουσαν και σπέρνανε στάρι και ό,τι
μπορούσε να βγάλει η περιοχή για να ζήσει ο κόσμος. Δεν το βλέπω να
ενδιαφέρεται κανένας...θέλει πολύ χρήμα, θέλει βοήθεια από το κράτος...τι να
πω...θέλει κίνηση, θέλει χρήματα, θέλει να κινητοποιηθεί ο κρατικός μηχανισμός
πάνω απ’ όλα για να γίνει. Το μέρος αυτό είναι τέλειο, θα δείτε από δω, από την
άλλη, φαγωμένα τα βράχια, σκαμμένα σαν να τάχει σκάψει άνθρωπος, το νερό έχει
κάνει την τέλεια εργασία». (1)
Το γεφύρι και το μονοπάτι δεξιά από Χαριά και αριστερά για Αρεόπολη.
Φώτο: ΑΓΠ.
Οι διαστάσεις του είναι:
Άνοιγμα καμάρας: 4.30 μ.
Ύψος: 3,10 μ.
Πλάτος: 3,60 μ.
Μήκος:10,10 μ.
Μήκος καμαρολιθιού: 1 μ.
Με το Νίκο Διακουμάκο.
Φώτο: ΑΓΠ.
Σημειώσεις-βιβλιογραφία
1.Μαρτυρία του
Νίκου Διακουμάκου στον γράφοντα, στις 01/05/2022.
Δείτε το παρακάτω video για το γεφύρι στα Ξεπαπαδιάνικα:
Βρίσκεται στην άκρη του χωριού Χιλιομόδι του
δήμου της Κορίνθου, μεταξύ Καμαρέτας (Μοναστήρι Φανερωμένης) και Χιλιομοδίου,
κοντά στο άγαλμα του Νικηταρά και δίπλα στον δρόμο που οδηγεί στις παραπάνω τοποθεσίες.
Το γεφύρι από ανάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.
Από τους ντόπιους λέγεται και τούρκικο
γεφύρι. Χαρακτηριστικό του δείγμα είναι το μεγάλο πλάτος του για κατασκευές
τέτοιου είδους και το αρκετά μεγάλο και ανισομερές μήκος των θολιτών για ένα
τέτοιο σχετικά μικρό γεφύρι.
Η μέτρησή του.
Δεν έχει στηθαία, το τόξο του είναι
καταβιβασμένο, με μια σειρά θολίτες, επίπεδη επιφάνεια διάβασης, χωρίς πια να
είναι σε χρήση και το ρέμα που γεφυρώνει χρειάζεται εκβάθυνση από τα φερτά
υλικά.
Δίπλα στο δρόμο και το νέο τσιμεντένιο γεφύρι.
Γενικά είναι ένα μικρό αλλά όμορφο γεφυράκι
σε μια ιστορική θέση.
Οι διαστάσεις του είναι:
Άνοιγμα καμάρας: 3,10 μ.
Ύψος: 0,90 μ.
Πλάτος:4,20 μ.
Μήκος:9,70 μ.
Πλάτος καμαρολιθιού:0,50 μ.
Βραδυνή άποψη.
Δείτε το παρακάτω video για το γεφύρι στο Χιλιομόδι:
Βρίσκεται στην περιοχή “Βουλωμένο”, στα όρια του
τοπικού διαμερίσματος Μελίσσια του δήμου Αιγιαλείας, μονότοξο, ημικυκλικό, χωρίς
στηθαία, μια σειρά καλοπελεκημένους θολίτες, ενισχυμένο δεξιά και αριστερά στα
βάθρα του με τσιμέντο και καλειμμένη την επιφάνεια διάβασής του με άσφαλτο.
Τώρα είναι σε αχρησία, μετά την κατασκευή της τσιμεντένιας γέφυρας, που
κατασκευάστηκε σχετικά πρόσφατα και είναι δίπλα ακριβώς από το γεφύρι.
Άγνωστο γιατί ονομάστηκε έτσι, όπως άγνωστα είναι ο κατασκευαστής του και
το έτος κατασκευής. Φαίνεται όμως ότι η κατασκευή του ανάγεται στις αρχές του
20ού αιώνα.
Γεφυρώνει το ρέμα που έρχεται από την περιοχή “Βουλωμένο” και χύνεται στον
Σελινούντα, λίγο πιο κάτω.
Το γεφύρι από κατάντη.
(Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου).
Βρίσκεται στην 24η, όπως λέγεται επαρχιακή οδό, που φτάνει μέχρι τα
Μελίσσια.
Εξυπηρετούσε, πριν γίνει η καινούργια τσιμεντένια γέφυρα, τα χωριά και τους
οικισμούς Φονισκαριά ( είχαν γίνει κάποιοι φόνοι εκεί, εξ ου και το όνομα),
Μαυρίκι (Βόβοδα το παλιό όνομα, γιατί λένε ότι υπήρχε Βόϊβοντας εκεί, Βοεβόδας,
εξ ου και το όνομα), Μελίσσια (γιατί εκεί είχε τα μελίσσια η Ι.Μ. Ταξιαρχών),
Ι.Μ. Ταξιαρχών, Κουνινά και όλη την περιοχή με το Αίγιο.
Το γεφύρι στη θέση
Βουλωμένο. (Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου).
Παλιά όλη η περιοχή ελεγχόταν από την Ι.Μ. Ταξιαρχών.
Οι διαστάσεις του είναι:
Άνοιγμα καμάρας: 4 μ.
Ύψος: 4,5 μ.
Πλάτος: 6,05 μ.
Μήκος: 16,80 μ.
Πλάτος καμαρολιθιού: 0,40 μ.
Το Τόξο. (Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου)
Δείτε το παρακάτω video για το γεφύρι στο ρέμα Μηλιαγκού:
Το συναντάμε κάτω από το χωριό Πετσάκοι, της πρώην
επαρχίας Καλαβρύτων, σημερινού δήμου Καλαβρύτων, επί του ποταμιού που κυλάει
κάτω από το χωριό και χύνεται στον Σελινούντα.
Χτίστηκε, άγνωστο πότε και από ποιον, για να ενώσει τα χωριά της περιοχής.
Τώρα η κοίτη του ποταμού έχει αλλάξει και το γεφύρι είναι πια ξερογέφυρο,
όπως λέγονται τα πετρογέφυρα που δεν γεφυρώνουν ποτάμια.
Το γεφύρι στους
Πετσάκους. (Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου).
Είναι μονότοξο, με καλντεριμωτή και καμπυλωτή επιφάνεια διάβασης, καταβιβασμένο τόξο, χωρίς στηθαία, που υπήρχαν
αλλά γκρεμίστηκαν και ίχνη τους υπάρχουν μόνο πια, και με δύο σειρές από
θολίτες, με την κάτω σε καλή κατάσταση και την πάνω να έχουν αφαιρεθεί αρκετοί
από τους θολίτες της στο κέντρικό κυρίως σημείο του.
Η καμπυλωτή επιφάνεια διάβασης.
(Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου).
Οι διαστάσεις του είναι:
Άνοιγμα καμάρας: 9 μ.
Ύψος: 2,60 μ.
Πλάτος: 2,35 μ.
Μήκος: 13 μ.
Πλάτος καμαρολιθιού: 0,45 μ το κάτω και 0,35 μ το πάνω
Οι δύο σειρές θολίτες. (Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου).
Δείτε το παρακάτω video για το γεφύρι στους Πετσάκους: