Γεφύρι Ρευματιάς στην Ιθώμη

  Είναι χτισμένο σε μια πανέμορφη περιοχή του δημοτικού διαμερίσματος Ρευματιάς (πρώην Λούμι) του δήμου Μεσσήνης, στη θέση “Πλατανάκια”. Είναι μονότοξο, χωρίς στηθαία και γεφυρώνει το ομώνυμο ρέμα με τη θέση που βρίσκεται.

  Βρίσκεται στη διαδρομή από Ρευματιά προς Ζερμπίσια και η πηγή του ρέματος είναι 50 μέτρα πιο πάνω από το γεφύρι.

 

Γεφύρι Ρευματιάς. (Φωτο: ΑΓΠ)

  Το ρέμα Πλατανάκια χύνεται στο Καστρέϊκο ποτάμι (Λευκασίας ή Ξάστερος) και από κει μαζί με τον Αμφίτα σχηματίζουν τον Βαλύρα ή Μαυροζούμενα, στην τρίκοχη γέφυρα της Μαυροζούμενας.

  Χτίστηκε, κατά μαρτυρίες των ντόπιων, λίγο μετά την τουρκοκρατία και πριν το 1900 για να ενώσει τις δυο περιοχές του χωριού, με κοκκινωπή πέτρα, μαγγανόπετρα όπως λένε οι ντόπιοι, λόγω της ύπαρξης εκεί παλιά μεταλλίων μαγγανίου.

Η βάση του γεφυριού. (Φωτο: ΑΓΠ)

  Χτίστηκε από τον Παναγιώτη Τζουμάκα, τον γιό του Αποστόλη και το μπουλούκι τους.

  Η οικογένεια Τζουμάκα ή Τσουμάκα είχε έλθει από την Καστάνιανη της Ηπείρου και λόγω δουλειάς εγκαταστάθηκε μόνιμα στην περιοχή. 

  Κατά μαρτυρίες των ντόπιων οι Τζουμακαίοι έγιναν γνωστοί στην ευρύτερη περιοχή, ιδίως στα Αρβανιτοχώρια (Σιδηρόκαστρο, κλπ.), ίσως και στη Λακωνία, σαν κατασκευαστές πέτρινων γεφυριών, εκκλησιών και παραδοσιακών οικοδομημάτων. 

  Και ο γιος του Αποστόλη Τζουμάκα και εγγονός του Παναγιώτη, Αδάμης ήταν χτίστης και μάλιστα η γυναίκα του ήταν από τη Ραγκόζενα (μέχρι το 1929, Άγιος Κωνσταντίνος τώρα) Λακωνίας.  Επίσης και ο γιος του Αδάμη, Αποστόλης ακολούθησε τη μαστορική τέχνη. 

  Οι σημερινοί απόγονοι των Τζουμακαίων ή Τσουμακαίων ζουν στο Νεοχώρι και ασχολούνται τώρα με την κτηνοτροφία. (1)

  Πρόκειται δηλαδή για μια σπουδαία μαστορική οικογένεια, με προπάτορα και ιδρυτή τον Παναγιώτη Τζουμάκα, που ήλθε από την Καστάνιανη της Ηπείρου, τον γιό του Αποστόλη, τον εγγονό Αδάμη και τον δισέγγονο Αποστόλη, όλοι τους χτίστες.

 Το 1946 μετά από ένα δυνατό κατέβασμα του ρέματος, που σκέπασε όλο το γεφύρι, παρασύρθηκαν τα στηθαία και η καλντεριμωτή του βάση και έμεινε μόνο η καμάρα. Με πρωτοβουλία ενός τοπικού βουλευτή (Λυμπερόπουλος, πιθανόν το όνομά του) επισκευάστηκε στη σημερινή του μορφή.

 Ο ιδρυτής αυτής της σπουδαίας μαστορικής οικογένειας, που εγκαταστάθηκε στην περιοχή, ήταν ο Παναγιώτης Τζουμάκας, που με το γιό του Αποστόλη και το μπουλούκι τους χτίσανε, όπως αναφέρθηκε, το μονότοξο γεφύρι στη Ρευματιά (Λούμι) της Ιθώμης, την διπλανή βρύση, την εκκλησία του χωριού και πολλές άλλες κατασκευές σε χωριά της περιοχής αλλά και της Λακωνίας.

Το σπίτι των Τζουμακαίων, όταν έμεναν με ενοίκιο στην περιοχή για δουλειές, ήταν απέναντι από το γεφύρι, καθώς στρίβουμε για την Αρχαία Μεσσήνη. Μένανε, γύρω στα 1852-53 στο πατρικό σπίτι της Μαρία Κάλλας.

  Λίγο πριν το γεφύρι υπήρχαν παλιά, επί τουρκοκρατίας, δύο οικισμοί οι “Λαζιώτες” και οι “Χαλαζιώτες” ενώ από ανάντη υπήρχε μύλος ιδιοκτησίας Ρέκκα, κατόπιν Αμπάρα κλπ. Η βρύση δίπλα στο γεφύρι είναι χτισμένη το 1915 και όπως γράφει εντοιχισμένη πέτρα σ' αυτήν, έγινε με δαπάνη Βασ. Ευσταθίου και την οποία έφτιαξε επίσης ο Παναγιώτης Τζουμάκας. 

   Ο Παναγιώτης Τζουμάκας έχει χτίσει και την εκκλησία στη Ρευματιά.

Γεφύρι Ρευματιάς. (Φωτο: ΑΓΠ)

  Η οικογένεια Τζουμάκα δεν εγκαταστάθηκε  μόνιμα στη Ρευματιά. Απλά, όπως γινόταν πάντα, ο Παναγιώτης με το μπουλούκι του λόγω της δουλειάς του έμενε περιστασιακά στα χωριά που δούλευαν. Και η γυναίκα του Παναγιώτη Χάϊδω, το γένος Μήτση, καταγόταν από την Καστάνιανη Ηπείρου.

  Το επώνυμο έχει τέσσερις μεταλλάξεις. Τσουμάκος, Τσομάκος, Τσουμάκας και Τζουμάκας. Στο μαθητολόγιο του Δημοτικού Σχολείου Νεοχωρίου, του σχολικού έτους 1953-1954 ο Αποστόλης, γιος του Αδάμη, καταγράφεται ως Τζουμάκος, με έτος γέννησης το 1941. Στο χωριό, το Νιοχώρι,  έχει επικρατήσει και αναφέρεται σήμερα, για την οικογένεια το επώνυμο Τζουμάκας. (2)

 Το χωριό Ρευματιά είναι παλιός οικισμός, χτισμένος ψηλά, στα Κοντοβούνια της Ιθώμης, στη θέση της αρχαίας Είρας του Αριστομένη και ιδρύθηκε από νομάδες Ελληνικής καταγωγής της Β. Ηπείρου, που μιλούσαν Ελληνικά και Αρβανίτικα, τον 14ο αιώνα. Έτσι δικαιολογούνται τα αρβανίτικα τοπωνύμια στην περιοχή.

  Το χωριό αρχικά λεγόταν Λούμι (ΦΕΚ. 262Α/31/8/1912), κατόπιν Ρεμματιά (ΦΕΚ. 306Α/22-12-1927) και Ρευματιά (16-10-1940).

 

Σημειώσεις-βιβλιογραφία.

1.  Πληροφορίες στον γράφοντα από τον ντόπιο Γιώργο Παυλάκη, στις 20/12/2023.

2.   Ομοίως. μαρτυρία στις 19/05/2025.

Δείτε περισσότερα για το γεφύρι της Ρευματιάς από το παρακάτω video στο youtube: