Τρανό γεφύρι στο Λευκοχώρι (Ρεκούνι).

   Το συναντάμε στο ρέμα Κουτσομύλι, που έρχεται από το Βυζίκι και το Περδικονέρι και χύνεται στον Τουθόα (Τροχός). Το λένε έτσι επειδή δεν έχει νερό όλο το χρόνο, με αποτέλεσμα οι νερόμυλοι να δουλεύουν “κουτσά”, τον μισό χρόνο δηλαδή.

Το Τρανό γεφύρι. (Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου)

 Πρόκειται για ένα πανέμορφο σε μια εντυπωσιακή τοποθεσία μονότοξο, ημικυκλικό γεφύρι, με μια σειρά θολίτες σε μια στροφή ένα χιλιόμετρο περίπου πριν το Λευκοχώρι (Ρεκούνι), που αποτελεί κομμάτι του δημοσίου δρόμου Πύργου-Τρίπολης και στο οποίο έχει γίνει τσιμεντένια επέκταση του πλάτους του σε σχέση με την αρχική κατασκευή, όπως όλα τα γεφύρια του συγκεκριμένου δρόμου, για να εξυπηρετήσει τις αυξανόμενες συγκοινωνιακές ανάγκες σε σχέση με τις αρχικές. Στην αρχική του πέτρινη μορφή ένωνε κυρίως το Φούσκαρη με το Λευκοχώρι και τα Λαγκάδια αλλά εξυπηρετούσε και άλλες αγροτικές, ποιμενικές και κοινωνικές ανάγκες και επαφές.

Η επέκταση. (Φώτο: ΑΓΠ)

Στην διαπλάτυνση δούλεψαν και οι αδελφοί Νικήτα από τα Λαγκάδια, που έχτισαν και το καινούργιο γεφύρι, το τσιμεντένιο, στον Άγιο Κωνσταντίνο όταν το γεφύρι της Σγούρνας στην περιοχή αυτή είχε γκρεμιστεί. Σε κάποιο σημείο της καμάρας υπάρχουν και τα αρχικά Χ.Ι.Ν. (Χρήστος Ιωάννου Νικήτας).

 Οι διαστάσεις του είναι:
Άνοιγμα καμάρας: 12 μ.
Ύψος: 15 μ.
Πλάτος: 6 μ.
Πλάτος θολίτη: 0,45 μ.

   Οι ντόπιοι λένε ότι το 1943 οι αντάρτες δοκίμασαν να το γκρεμίσουν για να εμποδίζουν τους Γερμανούς στις μετακινήσεις τους, αλλά δεν έπεσε ποτέ. Τόσο καλά ήταν κλειδωμένο. Το ίδιο προσπάθησαν και με ένα σπουδαίο άλλο γεφύρι, στο Κοτόμυαλο, λίγο έξω από τα Λαγκάδια προς Βυτίνα. Μάλιστα, στο Τρανό γεφύρι είχαν μαζέψει κόσμο και προσπάθησαν να το ρίξουν με τα λοστάρια. Δεν τα κατάφεραν όμως, ευτυχώς.

Η αρχική του μορφή. (Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου)

   Ένας παλιός μάστορας από το διπλανό χωριό Φούσκαρη, ο Μπάρμπα-Νικήτας, μας λέει για το Τρανό γεφύρι ότι «δουλεύαμε στο γεφύρι αυτό (την επέκταση) εγώ, ο Γρηγόρης ο Ντάβος από το Ρεκούνι, ο Παναγιώτης ο Παπακωνσταντίνου από το Σταυροδρόμι και 2-3 άλλοι μαστόροι. Το χτίσαμε, αν θυμάμαι καλά, γύρω στα 55-56. Προσπάθησαν να το ρίξουν, να το κόψουνε οι αντάρτες στα 1943 για να μην περνάνε οι Γερμανικές φάλαγγες. Ανοίξανε τρύπα, τη γεμίσανε με δυναμίτες, ανάψανε αλλά δεν το ρίξανε. Το πέτρινο κομμάτι του γεφυριού είναι πολύ παλιό. Το Κουτσομύλι, είναι ξεροπόταμος, μόνο το χειμώνα έχει νερό.  Έχω δουλέψει Κορινθία, Αργολίδα, Αχαία, παντού, όπου βρίσκαμε δουλειά. Φαρδύναμε και το πέτρινο γεφύρι κάτω από τη Δημητσάνα, στο δρόμο για τη Ζάτουνα». (1)

Ένας άλλος επίσης παλιός μάστορας, από το Φούσκαρη και αυτός μας είπε ότι «...τούχανε βάλλει φουρνέλα (οι αντάρτες) και το γεφύρι κλώτσαγε, πέταγε το δυναμίτη έξω, δεν εισχωρούσε μέσα. Πήραν χωριάτες να πάνε να το γκρεμίσουνε. Τίποτα. Το κουρασάνι ήτανε ένα σώμα». (2)

Από κατάντη. (Φώτο: ΑΓΠ)

   Μια σπουδαία μαρτυρία μας κάνει γνωστό ότι «Καλουπατζήδες ήταν τα αδέλφια Στέφανος και Χρήστος Νικήτας του Ιωάννη από τα Λαγκάδια. Εργολάβος ο Τριπολιτσιώτης  Γαργαρόπουλος. Το φάρδεμα έγινε το 1960-61. Δωδεκαετής τότε συντρόφευα τον αδελφό μου Βαγγέλη που ήταν νυχτοφύλακας στα μηχανήματα του εργολάβου. Κάτω από την καμάρα είναι γραμμένα τα ονόματα των πρωτομαστόρων. Το θέμα είναι ότι το γεφύρι κινδυνεύει να ξεθεμελιωθεί. Είχα ενημερώσει τους αρμοδίους αλλά τίποτα. Ως την Ευρωβουλή είχαμε φτάσει για ειδική χρηματοδότηση. Δυστυχώς τίποτα. Κινδυνεύουν και τα δέκα πέτρινα γεφύρια της Τοπικής Κοινότητας Λευκοχωρίου». (3)

  Όπως και όλα τα γεφύρια του δρόμου Πύργου-Τρίπολης, κομμάτι του οποίου αποτελεί, πρέπει να είναι και αυτό χτισμένο στις αρχές της δεκαετίας του 1950 από Λαγκαδινούς μαστόρους.

Σημειώσεις-βιβλιογραφία

1.     Μαρτυρία στον γράφοντα στις 15/04/2020 του 95χρονου παλιού μάστορα Νικήτα Χουντή, από του Φούσκαρη

2.     Μαρτυρία στον γράφοντα στις 15/04/2020 του παλιού μάστορα Ρήγα Χουντή, επίσης από του Φούσκαρη.

3.     Μαρτυρία στον γράφοντα στις 15/04/2020 του Παναγή Παπακωνσταντίνου, προέδρου της Ένωσης Λευκοχωριτών.
Δείτε το παρακάτω video για το Τρανό γεφύρι: 

Γεφύρι στου Μουρτούκη

   Βρίσκεται στην περιοχή Μουρτούκη, στην έξοδο της Δίβρης για Τριπόταμα-Τρίπολη και δεξιά, λόγω της ύπαρξης εκεί χωραφιών κάποιου Μουρτούκη.

Το γεφύρι στου Μουρτούκη (Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου)

Πρόκειται για ένα μονότοξο, ημικυκλικό γεφύρι, που γεφυρώνει τις όχθες του ποταμιού Βορδολιός, με εμφανές κλειδί, ίχνη στηθαίων, ελαφρώς καλντεριμωτή  επιφάνεια διάβασης, μια σειρά θολίτες και μικρή καμάρα αριστερά από κατάντη, όπως όλα τα γεφύρια επί του ρέματος αυτού για το μυλαύλακο.

Το εμφανές κλειδί. (Φώτο: ΑΓΠ)

Πιθανότατα χτίστηκε το 1870, ίσως και παλιότερα.

Βρίσκεται μεταξύ των γεφυριών Μεγάλο Πετραλαίϊκο και Βορδολιός, στο ύψος της βρύσης Χρήστου Κοσμόπουλου.  Λίγο πιο πάνω και στο διπλανό ρέμα της Τρίσκας, υπήρχε ένα ακόμη μεγαλύτερο γεφύρι, το λεγόμενο γεφύρι της Τρίσκας, που παρασύρθηκε το 1991 μετά από ένα δυνατό κατέβασμα του ποταμού.

Όπως μας λέει ο Χρήστος Αλμπάνης, πρώτος εξάδελφος του Άγγελου Αλμπάνη ¨από το γεφύρι αυτό περνούσε ο κεντρικός δρόμος που χρησιμοποιούσαν οι Περαμαχαλίτες για να πηγαίνουν στα χωράφια τους και μαζί με το γεφυράκι της βέργας (πρόκειται για ένα μικρό ξύλινο γεφύρι που ήταν λίγο πιο πάνω απ' αυτό του Βορδολιού), ήταν τα μόνα περάσματα κατά τους χειμερινούς μήνες, του ρέματος του Βορδολιού.  Χρησιμοποιήθηκε ευρέως και μετά τη διάνοιξη του αμαξιτού δρόμου, γιατί από εκεί περνούσαν τα αλέσματα όσο λειτουργούσε ο νερόμυλος του Μίμη του Κασκαβέλη (Κουτσόπουλου)¨.

Ο ντόπιος γιατρός Σωτ. Σωτηρόπουλος. (Φώτο: ΑΓΠ)

Οι διαστάσεις του είναι: Άνοιγμα τόξου: 5,40 μ.

 Ύψος:                5,15 μ. 

  Πλάτος:               3,20 μ.

Μήκος:             12,5 μ.

 Πλάτος θολιτών: 0,45 μ.

                      

  Ο ντόπιος γιατρός και φίλος Σωτήρης Σωτηρόπουλος, μας λέει για το γεφύρι στου Μουρτούκη:

“Το γεφύρι αυτό λέγεται το γεφύρι του Μουρτούκη, επειδή δίπλα του εδώ υπήρχε το κτήμα κάποιου με το όνομα Μουρτούκης. Είναι στο ρου του κλάδου του ποταμού Βορδολιός και πρέπει να έχει χτιστεί σίγουρα πριν το 1870, μπορεί και παλιότερα και ήτανε το πρώτο γεφύρι που ένωνε τη Δίβρη με τον απέναντι δρόμο, που πήγαινε στη Γορτυνία και τα Καλαβρυτοχώρια. Υπήρχε πιο πάνω ένα πολύ μεγαλύτερο γεφύρι, (στο διπλανό ρέμα της Τρίσκας) το οποίο έγινε μαζί με τα άλλα μετά το 1920 όταν έγινε ο αμαξιτός δρόμος από τη Δίβρη προς τα Καλάβρυτα. Το γεφύρι αυτό δυστυχώς το 1991, πριν από 27 χρόνια, ήλθε μια νεροποντή γιατί έχει πάρα πολύ νερό το ποτάμι αυτό και το πήρε όλο το γεφύρι και δυστυχώς μαζί με ένα τροχόσπιτο που ήταν επάνω. Εδώ παραλίγο να έχουμε ένα δράμα, διότι την ώρα αυτή που κατέβασε το ποτάμι έκαναν γενέθλια, εορτή γενεθλίων κάποια παιδιά. Ευτυχώς όμως δεν έγινε τίποτα. Και όλο αυτό έγινε και πρέπει να το πούμε, διότι το καινούργιο γεφύρι αντί να έχει άνοιγμα και ύψος πέντε μέτρα, το κάνανε ενάμισι μέτρο ύψος και ενάμισι μέτρο φάρδος, με τις νέες τεχνικές που κάνουν οι σημερινοί μηχανικοί. Εμείς διαμαρτυρηθήκαμε, αλλά δυστυχώς εκεί μένουμε πάντα. Πρέπει να τόχτισαν οι ίδιοι, πρέπει να είναι λαγκαδινοί μαστόροι, διότι όλο το δρόμο μετά από τη Δίβρη και επάνω, το δρόμο που εγκαινιάστηκε το 1926, πρέπει να ήταν λαγκαδινοί μαστόροι.”

Δείτε το παρακάτω video για το γεφύρι: