Καλωσόρισμα ΑΓΠ

....της Πέτρας και του Νερού

Πέτρα και νερό!
Δύο υλικά, που συναντά κανείς σε αφθονία στην Ελληνική γη.
Πέτρα και νερό!
Δύο στοιχεία, που καθημερινά συναντάμε στη ζωή μας.
Πέτρα και νερό!
Με τη δική του μεταφορική σημασία το καθένα.
Πέτρα και νερό!
Σταυραδέρφια της Μάνας φύσης.

διαδρομές.... 
Η  πέτρα που φανερώνει τις δυσκολίες που περνάμε, μαρτυρά το χρόνο και τις αναμνήσεις, την ανάγκη, την ιστορία.
Το νερό που οδηγεί στη λύτρωση, που δείχνει δρόμους και χαράζει πορεία.
Το ένα συμπληρώνει το άλλο.
Το ένα αποζητά τη βοήθεια του άλλου.
Το ένα σφιχταγκαλιάζει το άλλο.

της φύσης τα καμώματα....
Πολλές φορές "κονταροχτυπιούνται" μεταξύ τους. Μα πάντα νικητής βγαίνει το νερό!
Έτσι, το νερό τρέχει και σμιλεύει την πέτρα φτιάχνοντας κάποτε-κάποτε απαράμιλλα έργα τέχνης.
Στο πέρασμά του από την πέτρα, "γεννά" σπήλαια, φαράγγια, καταβόθρες, βάραθρα, γεφύρια, περίτεχνα σχέδια.

δημιουργήματα....
Κάποιες φορές, είναι ο άνθρωπος, που χρησιμοποίησε την πέτρα για να δαμάσει το νερό.
Και το κατόρθωσε.
Έστησε πέτρινα γεφύρια, ακονίζοντας με τη σειρά του την πέτρα, για να διαβεί το ορμητικό ρέμα.
Γεφύρια, που ακουμπάνε πάνω σε πολλά πόδια.
Δύο, τρία, τέσσερα ή και περισσότερα, για να δρασκελίσει το νερό ενώνοντας τους τόπους.
Και τους ανθρώπους. Και τον κόσμο.
Έτσι, ο άνθρωπος εκμεταλλεύτηκε όλες τις δυνατότητες, που η φύση παρέχει απλόχερα.
Απλόχερα και εμείς εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας σ' αυτούς τους δουλευτάδες, που φτιάξανε γεφύρια με αντοχή και ομορφιά. Σμίξανε χωριά και τάφεραν σε επαφή με τον υπόλοιπο κόσμο.

μνήμες....αναφορές....βιώματα.... 
 Στη διαδρομή του χρόνου, μέσα από απάνθρωπες και βέβηλες συμπεριφορές αλλά και φυσικές καταστροφές, έφτασαν στις μέρες μας όπως έφτασαν!
 Τα θαυμαστά αυτά έργα της λαϊκής μας γεφυροποιίας πρέπει να παραδοθούν αλώβητα και με σεβασμό, στη μνήμη και τον θαυμασμό των επόμενων γενιών.

Καλώς ήλθατε στους δρόμους του νερού και της πέτρας
Καλώς ήλθατε στον θαυμαστό κόσμο των πετρογέφυρων
Καλώς ήλθατε στο Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Θοδωρής Χαμάκος / Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου (Α.Γ.Π.)
Αγίου Δημητρίου 29
18547 Νέο Φάληρο                                         
Πειραιάς
Τηλ.        210 4829520                                    
Κιν.        693 7433866                                      
Email: thodorischamakos@gmail.com
            hamakos@united-world-wrestling.org
Youtube: www.youtube.com/agpelop       
Blog:  www.agpelop.blogspot.gr                                   
Facebook: www.facebook.com/thodorischamakos                                  

Πετρογέφυρο στον Πλάτανο Κυνουρίας

Βρίσκεται κάτω από το χωριό Πλάτανος, του δήμου Βόρειας Κυνουρίας, στην θέση Πηγαδίτης και είναι μονότοξο, με στηθαία, μια σειρά από θολίτες, πανέμορφο και εντυπωσιακό. Το τόξο του είναι ισλαμίζον και γεφυρώνει τον παραπόταμο του Βρασιάτη, Λεπίδα, στο φαράγγι Σπηλάκια.

Γεφύρι στον Πλάτανο. (Φωτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου. ΑΓΠ)

 Κατά μαρτυρίες των ντόπιων χτίστηκε το 1826 από τους Οθωμανούς, και συγκεκριμένα από τον Ιμπραήμ προκειμένου να περάσει τα κανόνια του από εκεί για να καταλάβει το κάστρο της Καστάνιτσας.

Εξυπηρετούσε τις ανάγκες των ντόπιων κατοίκων και των περιηγητών από τον Πλάτανο προς τα παράλια της Κυνουρίας, αφού ήταν η μοναδική έξοδος για τους αγρότες και τους τσοπάνηδες προς την ανατολική Κυνουρία και την Αργολίδα. Επιπλέον, οι κάτοικοι των διπλανών χωριών Αϊ-Γιάννης, Μελιδού και Χάραδρος μετέφεραν τα δημητριακά τους προς τους νερόμυλους του Πλάτανου, που ήταν κοντά στο γεφύρι. Ήταν σπουδαία η θέση του, γιατί ένωνε τα χωριά Καστάνιτσα-Σίταινα-Πλάτανος-Χάραδρος με Άγιο Πέτρο-Αι-Γιάννη-Ορεινή Μελιγού και περιοχή Άστρους, ακόμη μέχρι και Λεωνίδιο.

Το πρόβλημα στο τόξο. (Φωτο: ΑΓΠ).

Η περιοχή κοντά στο γεφύρι είχε παλιότερα τέσσερις μύλους και ένα νεροπρίονο και εξυπηρετούσε τους ντόπιους και τους κατοίκους των γύρω χωριών. Κατά σειρά υπήρχαν οι νερόμυλοι του Μηνά Πετρίδη, που πριν ανήκε στον Παρατζανή, που δεν υπάρχει πλέον. Κατόπιν υπήρχε ο Λατσαίϊκος μύλος, που και αυτός δεν υπάρχει πια. Κατόπιν ο Βογιατζαίϊκος που σώζεται και τέλος ο Μπαρκαίϊκος, που και αυτός σώζεται. Πιο κάτω από τον Μπαρκαίϊκο μύλο υπήρχε η Περραίϊκη νεροτριβή, που δεν υπάρχει και αυτή.

Το κατάστρωμα του γεφυριού ήταν καλντεριμωτό, ίχνη του οποίου φαίνονται ακόμα παρά την επίστρωση τσιμέντου, που έχει γίνει πάνω του κατά περιόδους.

Το μονοπάτι που κατηφόριζε από το χωριό προς το γεφύρι ήταν καλτερίμι, σημεία του οποίου διακρίνονται ακόμη.

Έχει προβλήματα στα βάθρα και το τόξο και χρειάζεται άμεσες επισκευές, αφού η πρώτη έγινε το 1936, με προσθήκη τσιμέντου στο δεξιό από ανάντη βάθρο, χωρίς όμως την συνδρομή των ειδικών με αποτέλεσμα εντελώς ακαλαίσθητο και απ΄ότι αποδείχθηκε και αναποτελεσματικό.

Το 1984 έγιναν επιπλέον αυτοσχέδιες επεμβάσεις χωρίς να λύσουν το πρόβλημα.

Τα σημάδια της εγκατάλειψης είναι φανερά και ο κίνδυνος κατάρρευσης μεγάλος.

Ο Πλάτανος έχει χαρακτηρισθεί παραδοσιακός οικισμός με το προεδρικό διάταγμα 13/11/1978 (ΦΕΚ 594 τ. Δ'). Απαγορεύεται οποιαδήποτε μεταβολή στα σπίτια χωρίς την άδεια των αρμοδίων αρχών. Κατά μαρτυρίες των ντόπιων οι χτίστες των σπιτιών του χωριού ήταν κυρίως ντόπιοι αλλά και Λαγκαδινοί, Καστρίτες και μαστόροι από τον Άγιο Ανδρέα. Κατά το ξεκίνημα του χτισίματος ακολουθιόταν όλο το ισχύον τελετουργικό, σφάξιμο κόκορα κλπ.

Αναφέρουμε εδώ μια θαυμάσια όσο και παραστατικότατη μαρτυρία του Βασ. Κούκλη (1) για τον πιθανολογούμενο χρόνο κατασκευής του γεφυριού, τους συντελεστές και τη χρησιμότητά του.
“ Η ακριβής χρονολογία κατασκευής του γεφυριού στον Πλάτανο δεν είναι γνωστή. Κανένας από τους σημερινούς Πλατανίτες δεν μπόρεσε να μας δώσει την πληροφορία αυτή. Όσοι ρωτήθηκαν απάντησαν αρνητικά. Η μόνη Πλατανίτισσα που προσδιόρισε τη χρονική περίοδο κατασκευής του ήταν η Ασπασία Κοψαύτη, η οποία μας διηγήθηκε ότι το γεφύρι κατασκευάστηκε στα χρόνια του παπα-Τζανή. Ο παπα-Τζανής βρέθηκε από διάφορα συμβολαιογραφικά έγγραφα ότι, κατά το έτος 1878, ήταν ιερέας στον Πλάτανο. Θα πρέπει όμως ιερέας να είχε γίνει πολύ παλαιότερα, αφού κατά την πλατανίτικη παράδοση το έτος 1826, όταν τα βάρβαρα στίφη του Άραβα επιδρομέα Ιμπραήμ έφτασαν στον Πλάτανο, ήταν ιερέας και μάλιστα μεγάλωνε στο σπίτι του ένα ορφανό Τουρκόπουλο, το οποίο ακολούθησε στη συνέχεια τα στρατεύματα του Ιμπραήμ και εγκατέλειψε τον Πλάτανο.

Το πρόβλημα στα βάθρα. (Φωτο: ΑΓΠ).

Το Τουρκόπουλο το πήρε στο σπίτι του ο Παπαγιάννης Τζανής από φιλεσπλαχνία και του παρείχε τροφή και κατοικία για να ζήσει. Ο παπα-Τζανής το Τουρκόπουλο το βάφτισε χριστιανό και του έδωσε το όνομα Σάββας. Η βάφτιση δεν έγινε στην εκκλησία του χωριού, αλλά στη Νεροτριβή του χωριού που βρισκόταν κάτω από του Σταύρου του Γαρδελίνου το σπίτι και πάνω από τις Σχαρές. Ο παπα-Τζανής φοβότανε να έχει το Τουρκόπουλο μέσα στο σπίτι του, επειδή είχε τρία κορίτσια για το λόγο αυτό του κατασκεύασε ένα πρόχειρο καλύβι στην τοποθεσία Άλβες ή Άλοβες, όπου έμενε το χειμώνα και ένα καλύβι στους Ταταρήδες όπου έμενε το καλοκαίρι. Εκεί η παπαδιά του πήγαινε το φαγητό και ότι άλλο μπορούσε για να το βοηθήσει να επιζήσει. Το Τουρκόπουλο, όπως η παράδοση μας λέει, έγινε η αιτία πολλά από τα Πλατανίτικα σπίτια να γίνουν παρανάλωμα της φωτιάς, αφού υπέδειξε το ίδιο στα στρατεύματα του Ιμπραήμ τα σπίτια εκείνων των Πλατανιτών, που του είχαν συμπεριφερθεί σκληρά, ενώ αντιθέτως δεν πειράχθηκαν τα σπίτια εκείνων που του είχαν συμπεριφερθεί με αγάπη και συμπόνια.

Από όλα τα πιο πάνω συνάγεται ότι το γεφύρι πρέπει να χτίστηκε μετά το 1826.

Η αναφορά στον παπα-Τζανή γίνεται, γιατί ήταν ένας από του συντελεστές στο να κατασκευαστεί το γεφύρι στη σημερινή του θέση.

Οι Πλατανίτες είχαν επιλέξει ως πιο πρόσφορο σημείο κατασκευής του γεφυριού εκείνο που βρίσκεται ανατολικά και στο ίδιο ύψος του Λατσαίικου μύλου. Ο παπα-Τζανής αντέδρασε έντονα και κατασκευάστηκε εκεί που σήμερα βρίσκεται, για να έχει το προνόμιο πρώτος να δέχεται στο μύλο του τους πελάτες, που θα έρχονταν να αλέσουν τα σιτάρια τους και τους άλλους δημητριακούς καρπούς από τα γειτονικά χωριά, Αγιάννη, Μελιγού, Χάραδρο, κλπ.

Οι χτιστάδες του γεφυριού δεν είναι γνωστοί. Να ήταν Πελοποννήσιοι...ή Ηπειρώτες από την Πυρσόγιαννη, που ήταν ξακουστοί στο χτίσιμο των γεφυριών;

Τούτο το γεφύρι έδωσε στον ξωμάχο αγρότη, στον απλοϊκό τσοπάνο, στον ανήσυχο αγωγιάτη, στον κάθε ταξιδευτή περισσή ασφάλεια και τον έκανε να αισθάνεται δέος αλλά συγχρόνως και ευγνωμοσύνη για το δημιουργό του. Το Πετρογέφυρο του Πλατάνου το χάρηκαν πιο πολύ απ' όλους οι ταλαιπωρημένοι Πλατανίτες αγωγιάτες και τσοπάνηδες, που ανηφορίζανε στην καλντεριμένια σκάλα, οι πρώτοι για να μεταφέρουν την πραμάτεια τους στην παραλιακή Κυνουρία και Αργολίδα και οι δεύτεροι για να βοσκήσουν τα κοπάδια τους στα βοσκοτόπια που βρίσκονται στην ανατολική πλευρά του χωριού. 

Η βάση του. (Φωτο: ΑΓΠ).

 

Το γεφύρι αποτελούσε κυρίως το χειμώνα την μοναδική δίοδο προς την παραλιακή Κυνουρία.

Συντηρήθηκε για πρώτη και τελευταία φορά το έτος 1936 επί προεδρίας Παναγιώτη Κούκλη και έκτοτε παλεύει μόνο του και αντιστέκεται τόσο στα χιονοβόρια, όσο και στις ορμές των υδάτινων όγκων που συγκεντρώνονται από τη Λεπίδα και τους γύρω χειμάρρους.

Το πανέμορφο τούτο πετρογέφυρο με την πλούσια βλάστηση, που αγκαλιάζει το Βρασιάτη ποταμό, άκουσε και είδε πολλά στην πολυετή ζωή του. Άκουσε τα πρόσχαρα και αθώα χαμόγελα των παιδιών που κολυμπούσαν στις λιμνούλες που υπήρχαν κοντά του. Άκουσε τα τραγούδια των των Πλατανιτών που το διάβαιναν μέρα και νύχτα και τους μελωδικούς ήχους από τις φλογέρες των τσοπάνηδων που τις συντρόφευαν τα αρμονικά κουδουνίσματα των κοπαδιών τους, όταν κατηφόριζαν για να δροσιστούν στα γάργαρα νερά του ποταμιού.

Ένιωσε καυτό το δάκρυ των Πλατανιτών που ξενιτεύτηκαν και δεν ξαναγύρισαν από τη μακρινή ξενιτειά.

Το όμορφο αυτό γεφύρι που αποτελεί μνημείο για τον παραδοσιακό Πλάτανο, πρέπει να συντηρηθεί και να ζήσει, για να το βλέπουν οι γενιές που θα ακολουθήσουν και για να εκτιμήσουν τα έργα των προγόνων τους.”

Σημειώσεις-βιβλιογραφία.

(1). Βασίλειος Χ. Κούκλης. “Αναζητώντας τις ρίζες μας. Ο Πλάτανος” Το δροσόλουστο χωριό της Κυνουρίας από το λυκαυγές του βίου του. Αθήνα 1993. Εκδόσεις Καλαμάς, σελ. 238-239-240.
Δείτε το παρακάτω video για το γεφύρι στον Πλάτανο Κυνουρίας.

Bursa Tahiri irgandi koprusu - Η γέφυρα με τα καταστήματα στην Προύσα της Μυσίας.

 Πρόκειται για μια από τις τέσσερεις ίδιας κατασκευής γέφυρες με καταστήματα στον κόσμο.

Έχει ένα τόξο και χτίστηκε το 1442. Έπαθε ζημιές από τον

σεισμό του 1854 ενώ το 1922 βομβαρδίστηκε από τον Ελληνικό στρατό. 

Bursa Tahiri Irgandi koprusu. Φωτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου. (ΑΓΠ)

 Το 2004 ανακαινίστηκε από τον δήμο και δόθηκε για χρήση σε διάφορα εργαστήρια χειροτεχνίας και καταστήματα. Υπάρχουν επάνω της 30 καταστήματα.

Τα καταστήματα. Φωτο: ΑΓΠ

Για τη γέφυρα αυτή υπάρχουν μαρτυρίες  από τον Evliya Celebi, όταν πέρασε από την Προύσα και ο οποίος περιγράφει την αρχιτεκτονική της, κατά τον 17^ο αιώνα.

Ο ντόπιος, καθηγητής και φίλος, Levent Sen, μας λέει για τη σπουδαία και ιστορική αυτή γέφυρα:

Με τον Levent Sen. Φωτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.(ΑΓΠ)

 «Βρισκόμαστε στη γέφυρα Irgandi, που είναι χτισμένη στον ποταμό Γκιπτερέ. Χτίστηκε το 1442, από τον γιο του Αλή Ριρ για να ενώσει τις δυο πλευρές της πόλης. Είναι φημισμένη για τα καταστήματα που είναι πάνω σ’ αυτή και είναι μέσα στις τέσσερεις γέφυρες με καταστήματα που υπάρχουν στον κόσμο. Επισκευάστηκε τα χρόνια 1855, 1922 και η τελευταία επισκευή έγινε το 2004, 60 εκατοστά ψηλότερα από ότι η παλιά. Ένας από τους σπουδαίους ανθρώπους της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, ο Evliya Celebi, όταν είδε αυτή τη γέφυρα, έγραψε τις εντυπώσεις του γι’ αυτή τη γέφυρα».

Περισσότερα για την Bursa Tahiri Irgandi koprusu στο video:

 

 

Γέφυρα Διαβόλου στη Ροδόπη - Dyavolski most - Devil’s bridge - Seytan koprusu. Bulgaria – Βουλγαρία.

   Πρόκειται για μια πέτρινη γέφυρα, που γεφυρώνει τον ποταμό Άρδα, σε ένα στενό του φαράγγι. Απέχει 10 χιλ. από το βουλγαρικό χωριό Ardino, στα βουνά της Ροδόπης και αποτελούσε μέρος του αρχαίου δρόμου, που συνέδεε τις πεδινές περιοχές της Θράκης με τις ακτές του βόρειου Αιγαίου.

Γέφυρα Διαβόλου στη Ροδόπη. (Φωτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου).

 Χτίστηκε μεταξύ 1515 και 1518 από τους Οθωμανούς, έχει μήκος 56 μ, μια μεγάλη καμάρα με άλλες δυο μικρότερες εκατέρωθεν αυτής, καθώς επίσης και τρία τοξωτά με κάθετα τα πλαϊνά τους ανακουφιστικά παράθυρα και ένα ακόμα τριγωνικό με τοξωτή την υποτείνουσά του, αριστερά από κατάντη, προβόλους, στηθαία, μια σειρά θολίτες, ανηφορική και καλντεριμωτή βάση, ενώ τα βάθρα του, μεσόβαθρα και ακρόβαθρα, πατάνε σε πέτρα.

Έχει επισκευαστεί τελευταία, και ακόμη εκτελούνται εργασίες, με έξοδα της ΕΕ και αναμφισβήτητα πρόκειται για μια εντυπωσιακή και πανέμορφη κατασκευή, παγκόσμιο μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς, με πλάτος 3,5 μ. και ύψος της μεγάλης καμάρας 11,50 μέτρα.

Τα τόξα του. (Φωτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου)

Κατασκευαστής της είναι ο πρωτομάστορας Dimitar από το κοντινό χωριό Nedelinο και είναι η πιο σπουδαία καμπυλωτή γέφυρα του ποταμού Άρδα, στη Βουλγαρία. Χτίστηκε στη θέση παλιάς ρωμαϊκής γέφυρας κατά μήκος του αρχαίου δρόμου (Εγνατία), που ένωνε τη βόρεια θρακική πεδιάδα με το Αιγαίο.

Είναι ένα από τα πολλά «Διαβολογέφυρα» που υπάρχουν ανά την Ευρώπη. Ο λόγος που μερικοί ντόπιοι διστάζουν και φοβούνται να διασχίσουν την γέφυρα νύχτα, έχει τις ρίζες του σε διάφορες λαϊκές παραδόσεις.

Μια παράδοση λέει ότι η σύζυγος του πρωτομάστορα πέθανε κατά το χτίσιμο και έτσι η σκιά της έμεινε στο γεφύρι. Μια άλλη λέει ότι το χνάρι του διαβόλου μπορεί να βρεθεί κάπου στα βράχια.

Η Βάση του. (Φωτο: ΑΓΠ).

  Ενώ όλες αυτές οι παραδόσεις υπάρχουν, η γέφυρα δεν παύει να είναι μια από τις εντυπωσιακότερες και ομορφότερες στο χώρο των Βαλκανίων και η αλήθεια είναι ότι το πέρασμά της τη νύχτα δεν γίνεται και με την καλλίτερη δυνατή ψυχολογία.

Έχει κηρυχτεί πολιτιστικό μνημείο από το 1984, είναι από τα πλέον επισκέψιμα γεφύρια της Βαλκανικής και το 1988 γυρίστηκε εδώ η βουλγαρική ταινία “Time of Violence” (Βουλ. Vreme Razdelno).

 The Dyavolski most is located 10 km from the Bulgarian town of Ardino in the Rhodope mountains and is part of the ancient road connecting the lowlands of Thrace with the north Aegean Sea coast.
Was built between 1515 and 1518 by the Ottomans and the builder was Dimitar from the nearly village of Nedelino.
The bridge, the largest and the best known of its kind in the Rhodope, is 56 m long and has three arches, but also features holes with small semi-circular arches to read water level.
It was built over a demolished Roman bridge and cuts from the steep slopes of the Rhodope mountains and was declared a culture monument in 1984.
Περισσότερα για τη γέφυρα του Διαβόλου στο παρακάτω video: 

Λαδοκαρβελιώτικο γεφύρι

Γεφυρώνει το Λαδοκαρβελιώτικο ποτάμι ή Μύτικας ή Δαφναίος και έχει δύο τόξα, με το δεξιό από ανάντη να είναι το μικρότερο.

Βόρεια είναι το χωριό Λαδά και νότια το χωριό Καρβέλι με τα όριά τους να αποτελεί το ποτάμι, ενώ η γέφυρα ανήκει κατά το ήμισυ στο κάθε χωριό. Η μεγαλύτερη καμάρα είναι προς τη μεριά του Λαδά και η μικρότερη προς το Καρβέλι. Είχε καλτερίμι στη βάση της επιφάνειάς του, ίχνη του οποίου διακρίνονται καθαρά ενώ τα στηθαία έχουν φθαρεί και ως εκ τούτου χαμηλώσει πολύ.

Λαδοκαρβελιώτικο γεφύρι.

Και τα δυο τόξα του έχουν μια σειρά καμαρολιθιών (θολίτες), το μεσόβαθρο πατάει στην κοίτη ροής του ποταμού ενώ τα δύο ακρόβαθρά του σε σαθρό έδαφος και για το λόγο αυτό και οι δύο όχθες του ποταμιού κάτω από το γεφύρι έχουν ενισχυθεί με λιθοδομή.

Βρίσκεται στη νότια λεκάνη των πηγών του Νέδοντα, θέση “Μάτια” και συνδέει τα χωριά Καρβέλι και Λαδά.

Από το γεφύρι αυτό περνούσαν και οι ταξιδιώτες από Μυστρά και Σπάρτη προς Καλαμάτα και αντιστρόφως. Από εδώ πέρασαν το 1862 οι βασιλείς Όθωνας και Αμαλία, όταν επισκέφθηκαν την Καλαμάτα προερχόμενοι από Σπάρτη και Μυστρά.

Κατά μαρτυρίες των γεροντότερων ντόπιων χτίστηκε στα πριν του 1800 χρόνια και μέχρι το 1960 ήταν σε χρήση για τους κατοίκους του χωριού Λαδά, αφού δημόσιος δρόμος δεν υπήρχε ακόμα.

Λαδοκαρβελιώτικο γεφύρι. Φωτο: ΑΓΠ

Ο ντόπιος, από την Αρτεσισία (Τσερνίτσα), σμήναρχος ε.α. Ηλίας Αθανασίου Λάζαρος μας λέει για το Λαδοκαρβελιώτικο γεφύρι:

“ Ο ποταμός Νέδοντας συλλέγει τα νερά του από τρεις λεκάνες. Από τη νότια λεκάνη, στην οποία είναι χτισμένα αριστερά και δεξιά τα χωριά Λαδά και Καρβέλι, από την κεντρική λεκάνη, στην οποία είναι τα χωριά Αρτεμισία, Πηγές και Αλαγονία και από τη βόρεια λεκάνη, στην οποία είναι χτισμένο το χωριό Νέδουσα. Εδώ βρισκόμαστε στη νότια λεκάνη, από την οποία συλλέγει τα νερά του ο παραπόταμος του Νέδοντα, Μύτικας ή Δαφναίος, ο οποίος αποτελεί και το φυσικό όριο ανάμεσα στα χωριά Λαδά και Καρβέλι. Το γεφύρι αυτό έχει χτιστεί σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες πριν το 1800. 

Η βάση. Φωτο: ΑΓΠ

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1862 από δω πέρασαν οι βασιλείς Όθωνας και Αμαλία προκειμένου να επισκεφθούν από τη Σπάρτη και Μυστρά την Καλαμάτα. Το γεφύρι αυτό εξυπηρετούσε τους κατοίκους του Λαδά προς την Καλαμάτα και αντιστρόφως και όχι μόνο. Το χρησιμοποιούσαν και τα υπόλοιπα χωριά, από την Αρτεμισία, από τις Πηγές ακόμα και από τη Νέδουσα και τη Σίτσοβα, που έφερναν τα εμπορεύματά τους και τα πήγαιναν προς πώληση στην Καλαμάτα.

Ηλίας Αθ. Λάζαρος. Φωτο: ΑΓΠ

Το χωριό Λαδά μάλιστα μέχρι το 1960 εξακολουθούσε να χρησιμοποιεί το γεφύρι αυτό, επειδή δεν είχε γίνει η διάνοιξη δρόμου, για να πηγαίνει με τα μουλάρια και με τα γαϊδούρια που είχαν και αυτά που ήθελαν να φέρουν στην Καλαμάτα απ' αυτόν εδώ το δρόμο περνούσαν, από το Καρβέλι, πάνω από το Καρβέλι και μετά πήγαιναν προς Καλαμάτα. Το γεφύρι αυτό είναι παλαιότερο απ' όλα τα γεφύρια των παραποτάμων του ποταμού Νέδοντα”.

Το Λαδοκαρβελιώτικο γεφύρι είναι χαρακτηρισμένο από το Υπουργείο Πολιτισμού με την ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ'/2051/54165/17-10-2001 απόφαση, σαν ιστορικό διατηρητέο μνημείο.

Περισσότερα για την Λαδοκαρβελιώτικη γέφυρα στο video:

 

Chudnite Mostove - The wonderful bridges - Θεογέφυρα στο Zabardo Rodopi - Bulgaria

 Οι υπέροχες γέφυρες (Βουλ. Chudnite Mostove) είναι ένα πέτρινο φυσικό φαινόμενο (βουλ. Skalnite Mostove), γνωστό σαν πέτρινες γέφυρες. Βρίσκεται στην κοιλάδα Karst του ποταμού Erkyupriya, στα βουνά της Δυτικής Ροδόπης, 1450 μέτρα πάνω από το επίπεδο της θάλασσας, στους πρόποδες του βουνού Golyan Persenk (υψ. 2091 μ.).

Mεγάλο και μικρό Θεογέφυρο. Large and Small Wonderful bridges. (Φωτο: ΑΓΠ).

 Το πέτρινο αυτό φαινόμενο βρίσκεται σε απόσταση 80 χιλ. νότια της Φιλιππούπολης (Plovdiv), 35 χιλ. βορειοδυτικά της πόλης Chepelare και μόνο 5 χιλ. βορειοδυτικά από το χωριό Zabardo.

Οι γέφυρες, πέντε συνολικά, έχουν χαρακτηριστεί ως φυσικό διατηρητέο μνημείο, με την απόφαση Νο 4941/18/07/1949 του υπουργικού συμβουλίου.

Στο παρελθόν, οι γέφυρες ήταν μια σπηλιά που σχηματίστηκε από τη δράση των νερών του ποταμού. Με το πέρασμα του χρόνου, τμήματά της κατέρρευσαν σχηματίζοντας μεγαλοπρεπείς γέφυρες.

Μεγάλο Θεογέφυρο. Large Wonderful bridge.  (ΑΓΠ)

Η μεγάλη γέφυρα είναι περίπου 15 μέτρα πλάτος και 100 περίπου μήκος. Αποτελείται από 3 «τόξα» και το μεγαλύτερο είναι 45 μέτρα ύψος και 40 πλάτος. Η Νότια γέφυρα βρίσκεται σε απόσταση 200 μέτρων από τη μεγάλη, επί του ίδιου ποταμού. Είναι αδιάβατη, με μήκος 60 μ. συνολικό ύψος 50 μ. και ύψος «τόξου» 30 μ. Υπάρχει επίσης μια πολύ μικρή  γέφυρα μετά απ’ αυτή, η οποία είναι μια σπηλιά, στην οποία τα νερά του ποταμού Erkyupriya εξαφανίζονται, για να εμφανιστούν ξανά 3 χιλ. μακρύτερα.

Ο θρύλος λέει για τη δημιουργία των γεφυριών αυτών ότι πολλά χρόνια πριν, ζούσαν πολλοί βοσκοί στην περιοχή του χωριού Zabardo. Ένας δράκος εμφανίστηκε από κάπου και άρχισε να τρώει τα κοπάδια τους. Για πολλά χρόνια οι βοσκοί υπέφεραν από τις επιδρομές του δράκου. 

Νότιο Θεογέφυρο. South Wonderful bridge.  (ΑΓΠ).

Τελικά, βρήκαν τον τρόπο να τον ξεφορτωθούν. Φόρτωσαν ένα γαϊδούρι με εύφλεκτο υλικό (ξερή ουσία από ξύλο μύκητα, που χρησιμοποιούσαν για να ανάβουν φωτιές), του έβαλαν φωτιά και το έστειλαν εναντίον του δράκου. Ο δράκος κατάπιε τον γάιδαρο με το εύφλεκτο υλικό, που έκαιγε αργά αλλά σταθερά. Τρελάθηκε, προσπάθησε απεγνωσμένα να απαλλαγεί από τη φωτιά και τελικά το σώμα του πέφτοντας καταγής άνοιξε μια τρύπα στο έδαφος. Χρόνια αργότερα, όταν τα κόκκαλα του δράκου έλιωσαν, τα μεγάλα «τοξωτά» γεφύρια έμειναν. Έτσι δημιουργήθηκαν οι γέφυρες σύμφωνα με το μύθο.

Το φαινόμενο των γεφυριών αυτών , που οι βαλκάνιοι ονομάζουν «Θεογέφυρα», πρόκειται για το μεγαλύτερο στο χώρο των Βαλκανίων.

Chudnite Mostove (the Wonderful bridges) is a rock phenomenon also known as the Skalnite Mostove (the rock bridges). It is situated in the Karst valley of the river Erkyupriya in the West Rhodope mountain on 1450 above the sea level. The rock phenomenon is situated at a distance of 80 km south from Plovdiv, 35 km north-west from Chepelare and only 5 km north-west from the village of Zabardo. The bridges were declared a natural landmark by Decree of the Council of Ministers No 4941 of 18.07.1949.

The large bridge is about 15 meters wide in its wider parts and almost 100 meters long. It consists of three arches, as the largest one is 45 meters wide. There is also a really small bridge after it, which is a ponor cave, in which the waters of Erkyupriya river disappear, to arrear again on the surface 3 kilometers farther.

Περισσότερα για τα Θεογέφυρα στη Ροδόπη - Βουλγαρία στο παρακάτω video - Μore about the wonderful bridges in the video below: