"...δεν ξέρω ακριβώς ποιες ημερομηνίες έγιναν οι επισκευές αλλά συντηρείται και πατιέται τακτικά. Δεν ξέρουμε, τους μαστόρους αυτούς... δεν τους ξέρουμε ποιοι ήταν όταν ξεκίνησε το γεφύρι, όταν το φτιάξανε, τα σχέδια. Εγώ το θυμάμαι από παιδάκι. Οι Μανιάτες... ήτανε χτίστες, οι Μανιάτες χτίζανε πύργους, και τα γεφύρια οπωσδήποτε. Οι Μανιάτες ήτανε η πέτρα η ζωή τους. Οι ελιές λίγα χρόνια, τα ζώα, τα σπαρτά, ό,τι μπορούσανε γιατί δεν είχανε χώματα καλά. Φτάναν τα στάρια μέχρι τη θάλασσα Μετά το γεφύρι, το πλακόστρωτο ανέβαινε Αρεόπολη. Από δω γινότανε όλες οι μεταφορές για το Διρό. Όλα τα προϊόντα, ό,τι είχανε, όσοι είχανε ζώα, όσοι...Κατέβαινε κόσμος τακτικά με τα μουλάρια φορτωμένα, την εποχή που δεν είχαμε αυτοκίνητα...και είμαστε και ευτυχισμένοι..."
Νίκος Διακουμάκος. Από Χαριά Μάνης.
Είναι δίτοξο, πράγμα σπάνιο για τη Μάνη, όπου όλα σχεδόν είναι μονότοξα και βρίσκεται κοντά στην θέση Κούκος.
Το συναντάμε στο ρέμα “μεγάλη λαγκαδιά” ή “μεγάλο λαγκάδι” ή Τριλάγκαδο και είναι σε καλή κατάσταση αφού έχει συντηρηθεί και ανακαινισθεί σχετικά πρόσφατα. Οι ντόπιοι λένε ότι το χειμώνα το ρέμα κατεβάζει πολύ νερό και η βοή του ακούγεται στα χωριά Χαριά, Πύργος Διρού, κλπ.
Η επίπεδη επιφάνεια διάβασής του είναι πλακόστρωτη, έχει μία σειρά θολίτες και οξυκόρυφα τόξα χωρίς στηθαία.
Τα βάθρα του, μεσόβαθρο και ακρόβαθρα, πατάνε σε πετρώδες έδαφος και η δύναμη του νερού επί πάρα πολλά χρόνια έχει λαξεύσει το βράχο στην κοίτη δημιουργώντας πανέμορφα σχήματα κάτω από το γεφύρι.
 |
| Από κατάντη. Φώτο: ΑΓΠ. |
Στην περιοχή αυτή τα τρία γεφύρια, Αγίας Παρασκευής-Κούκου-Ξεπαπαδιάνικων, συνέδεαν και συνδέουν ακόμη για τους περιπατητές τον Πύργο Διρού, τη Χαριά, κλπ. με την Αρεόπολη, μέσα από δύο παράλληλους δρόμους-μονοπάτια. Ο ένας μέσα από τη λεγόμενη ¨Λεωφόρος της Μάνης¨ και το γεφύρι στα Ξεπαπαδιάνικα, πλακόστρωτος και καλαίσθητος σε όλη του την έκταση και ο άλλος μέσω των γεφυριών της Αγίας Παρασκευής και του Κούκου, πλακόστρωτος και αυτός σε κάποια σημεία του όχι όμως με το μεράκι και την καλαισθησία του προηγούμενου. Υπήρχε και ένας άλλος δρόμος ψηλότερα, στις ρίζες των βουνών.
 |
| Το μονοπάτι για Αρεόπολη. Φώτο ΑΓΠ. |
Δεν γνωρίζουμε επίσης το χρόνο κατασκευής του και τον πρωτομάστορα.
Παραθέτουμε εδώ μια μαρτυρία ενός ντόπιου, από το κοντινό χωριό Χαριά, για το γεφύρι, το δρόμο και την περιοχή: « Εδώ είμαστε στο Τριλάγκαδο, ένα διπλό γεφύρι, τώρα το λένε τριλάγκαδο γιατί από πάνω ψηλά έχει τρία γεφύρια, τρεις ρεματιές που φτάνουν εδώ. Γι’ αυτό έχει πάρει αυτή την ονομασία. Από δω κατεβαίνουμε στο Διρό, στον Κούκο, στον Μαυροβυθό. Αυτά τα ρέματα έρχονται από πάνω, από το βουνό, από τον Κυριακούλη. Έχει τρία ρέματα τα οποία συνδέονται πιο απάνω σε ένα άλλο γεφύρι και καταλήγουνε εδώ και από δω στα 200 μέτρα στη θάλασσα. Το ρέμα της Αγίας Παρασκευής (όπου υπάρχει το ομώνυμο μικρο γεφυράκι) είναι λίγο διαφορετικό. Και αυτό από πάνω κατεβαίνει. Σε κάποιο σημείο χωρίζουν τα νερά και έχουμε άλλα δεξιά και άλλα αριστερά.
 |
| Θέση ¨Μαυροβυθός¨. Φώτο Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου. |
 |
| Το βάραθρο, κάτω από το δεξιό τόξο από κατάντη. Φώτο ΑΓΠ. |
Άνοιγμα τόξων: Από ανάντη. Αριστερή: 2,50 μ.
Δεξιά: 2,20 μ.
Ύψος: Από ανάντη. Αριστερή: 2,85 μ.
Δεξιά: 2,50 μ.
Πλάτος: 2,35 μ.
Μήκος: 15 μ.
Μήκος καμαρολιθιού: 0,45 μ.
 |
| Μνημείο μάχης Διρού. Φώτο: Α.Γ.Π. |
Σημειώσεις-βιβλιογραφία
1. Η μάχη του Διρού (ή Δυρού ή Δηρού), ή μάχη της Τζίμοβας, διεξήχθη στις 24- 25 Ιουνίου του 1826 στην παραλία του Διρού Μάνης ανάμεσα στους Αιγυπτίους και στους Έλληνες. Ήταν μέρος της διπλής μάχης Βέργας- Διρού (21-25 Ιουνίου 1826), κατάληξη της εκστρατείας του Ιμπραήμ πασά εναντίον της Μάνης. Έληξε με νίκη των Ελλήνων. Στις 24 Ιουνίου, ο Ιμπραήμ έστειλε έναν μικρό στόλο 1.500 ανδρών στον κόλπο του Διρού για να καταλάβουν την Αρεόπολη. Χωρισμένοι σε δύο σώματα, οι Αιγύπτιοι κατευθύνονταν οι μεν προς την Αρεόπολη και οι δε προς τον Πύργο και τη Χαριά. Αν και οι κάτοικοι αυτών των περιοχών - κυρίως γυναικόπαιδα, αφού οι άνδρες βρίσκονταν στον Αλμυρό - πανικοβλήθηκαν, κατάφεραν γρήγορα να αμυνθούν, οχυρωμένοι σε κάποιους πύργους.
 | ||
| Με τον Ν. Διακουμάκο. | |
Τελικά, δέχθηκαν κανονιοβολισμούς από τον πύργο του Πικουλάκη, καθώς και χτυπήματα από σώμα Μανιατών και επέστρεψαν στις αρχικές τους θέσεις. Παράλληλα, ήρθαν Έλληνες από τα γύρω χωριά για να τους ενισχύσουν.Ο Ιμπραήμ, βλέποντας την ήττα των στρατιωτών του, στις 25 Μαΐου έστειλε νέες δυνάμεις για να καταλάβουν την Τζίμοβα. Οι κινήσεις των Αιγυπτίων, όμως, αποκαλύφθηκαν και οι καμπάνες των εκκλησιών της Τζίμοβας σήμαναν συναγερμό. Οι αρχικά τρομοκρατημένοι κάτοικοι, μάχιμοι, γυναικόπαιδα και κληρικοί, βρήκαν σύντομα το θάρρος τους και καταδίωξαν τον εχθρό με ασυγκράτητη ορμή. Με οποιοδήποτε μέσο διέθεταν, ακόμη και με πέτρες, ξύλα και δρεπάνια, επιτέθηκαν στους Αιγυπτίους οι οποίοι ξαφνιασμένοι από το παράτολμο θάρρος των Μανιατών τράπηκαν σε άτακτη φυγή.
Το γεφύρι του Κούκου σε παλιότερη φωτογραφία.
Δείτε το παρακάτω video για το γεφύρι του Κούκου: