Τρία γεφύρια στο Χάνι του Ανέστη – Δερβενάκια

    “...αυτό εδώ το φτιάξανε μετά, όταν εράϊσε, εράϊσε από τα τανκς, που περνάγανε, τα τανκς. Μπήκανε μέσα οι Γερμανοί και πήγανε στο Άργος. Λοιπόν, εράϊσε αυτό. Δεν ξέρω ποιοι το είπαν, έτσι κι έτσι. Ερχόντε λοιπόν και του κάνουνε ένα στήλωμα με ξύλα, σταυρωτά, έτσι...έτσι..έτσι. Όχι μωρέ, στην κατοχή απάνου. Το φτιάξανε οι Γερμανοί."

    Την ιστορική περιοχή των Δερβενακίων κοσμούν τρία πετρογέφυρα, γεφυρώνοντας το ρέμα που διασχίζει το στενό, τον Αργολικό Κηφισό των αρχαίων Ελλήνων.

 Βρίσκονται στην παλιά παράκαμψη του παλιού δρόμου και πρέπει να χτίστηκαν από τις αρχές μέχρι τα μέσα τις δεκαετίας του 1880, τότε που έγινε ο δρόμος όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται από ντόπιο συγγραφέα: “ 1882. Κατασκευάζεται ο δρόμος μέσα από τον Άγιο Βασίλειο...παύει να χρησιμοποιείται ο αρχαίος δρόμος που περνούσε από το Χάνι της Κουρτέσας.” (1)

Είναι καλυμμένα από τσιμέντο και άσφαλτο και τα πρώτο και τρίτο δεν έχουν υποστεί καμία μετατροπή, ενώ το δεύτερο επισκευάστηκε πρόχειρα επί κατοχής από τους Γερμανούς και αργότερα (1951-53) η τοξωτή βάση του αντικαταστάθηκε με τσιμέντο.

Τα γεφύρια βρίσκονται στην βόρεια περιοχή του στενού, γεωγραφικά ανήκουν στο νομό Κορινθίας και «φύλακας» της περιοχής είναι εδώ και 101 χρόνια ο Κωστάκης Βασίλειος του Κωνσταντίνου.

Πρώτο γεφύρι στο Χάνι του Ανέστη ή γεφύρι Μπούρλου

Βρίσκεται στην αρχή της παλιάς παράκαμψης του δρόμου, καθώς μπαίνουμε στο ιστορικό στενό των Δερβενακίων από την πλευρά της Κορίνθου.

Λέγεται και γεφύρι του Μπούρλου ενώ  200 μέτρα πιο κάτω, προς στην έξοδο του στενού, αρχίζει η Αργολίδα.

Πρώτο γεφύρι στο Χάνι του Ανέστη ή Μπούρλου. (Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου)

 Ο ντόπιος Κωστάκης Βασίλειος του Κωνσταντίνου, ετών 101, μας αφηγείται για το γεφύρι και για την περιοχή: “...ήτανε του Χαρίλαου του Ανέστη αυτό...ήτανε του Παπαναστάση... ( οπαδός του Αλεξ. Παπαναστασίου). Ήτανε του Χαρίλαου αυτό. Από δω οι Ανεσταίοι (στην περιοχή του δεύτερου γεφυριού) είν' άλλοι. Αυτό ήτανε του Χαρίλαου. Ήτανε από τους Ανεσταίους.... Έ, που να ξέρω πότε χτίστηκε; Εδώ γεννήθηκα, εδώ μεγάλωσα. Έ βέβαια ήτανε του Χαρίλαου αυτό. ( το πρώτο γεφύρι του Ανέστη)”.

Δεύτερο γεφύρι στο Χάνι του Ανέστη

Βρίσκεται 50 μέτρα μετά το πρώτο. Τα πλαϊνά του μόνο είναι πέτρινα και κάθετα, γιατί γκρεμίστηκε το 1951-53 για να ρίξουν επάνω του τσιμέντο. Μέχρι τότε ήταν τοξωτό, όπως και το προηγούμενο.

Δεύτερο γεφύρι. (Φώτο: ΑΓΠ)

Ο ντόπιος, 101 ετών, Κωστάκης Βασίλειος του Κωνσταντίνου μας λέει για την περιπέτεια του γεφυριού αυτού και για την περιοχή: “...αυτό εδώ το φτιάξανε μετά, όταν εράϊσε, εράϊσε από τα τανκς, που περνάγανε, τα τανκς. Μπήκανε μέσα οι Γερμανοί και πήγανε στο Άργος. Λοιπόν, εράϊσε αυτό. Δεν ξέρω ποιοι το είπαν, έτσι κι έτσι. Ερχόντε λοιπόν και του κάνουνε ένα στήλωμα με ξύλα, σταυρωτά, έτσι...έτσι..έτσι. Όχι μωρέ, στην κατοχή απάνου. Το φτιάξανε οι Γερμανοί. Ο Κολιάτσης το έφτιαξε μετά (εννοεί, έριξε το τσιμέντο επάνω). Δεν θυμάμαι πότε το στηλώσανε οι Γερμανοί και τ' αφήσανε έτσι. Μετά φύγαν οι Γερμανοί. Τόφτιαξε το κράτος. Εργολάβος ήτανε ο Κολιάτσης, από το Κουτσοπόδι, εργολάβος. Αυτό το τοιχίο, από το γεφύρι μέχρι εδώ, έχω πληρώσει στον Κολιάτση. Τόχω φτιάξει εδώ γιατί έπεφτε το νερό, από κει που ερχότανε, έπεφτε εκεί που πάεναι κάτω. Για να μην αυτώσει. Κι έρχεται ο μηχανικός εδώ πέρα κι άρχισε να φωνάζει. Του λέω, τι φωνάζεις; πλέρωσες τίποτα του λέω. Ήφερες πέτρες εδώ; ήφερες; εγώ, εγώ τάφερα. Και πλέρωσα το μάστορα και μου τόφτιαξε. Τι δουλειά έχεις με τον εργολάβο εσύ;...Η μάνα μου ήτανε από το Ηράκλειο. Ηρακλειώτισσα. Ο πατέρας μου ΄τανε Αμερικάνος. Όταν ήρθε από την Αμερική έκανε αυτή την αγορά, στου Ανέστη. 22 χιλιάδες λεφτά πέσανε εδώ μέσα. 22 χιλιάδες… Τότε που βρήκαν το χρυσό. Ήτανε από τους απαλλαγέντες, είχε χρόνια. Και τούλεγα μετά που μεγάλωσα λιγάκι, εγώ από χρόνια ήμουνα διαχειριστής του μαγαζιού, είχα μαγαζί. Μαγαζί τότε, τους είχα γ...... όλους. Δεν είχε μείνει κανένας. Παιδί ήμουνα. 

Κωστάκης Κ. Βασίλειος. 101 ετών. (Φώτο: ΑΓΠ)

Λοιπόν του λέω, γιατί δεν πάενες ν' αγοράσεις την πλατεία του Αγίου Πέτρου, του λέω, μ' αυτά τα λεφτά; Μου λέει, άκου να δεις, δεν πήγα εγώ, μου λέει, διότι εγώ είχα δύο εργοστάσια, ένα μύλο κι ένα μαγαζί, μου λέει. Η μάνα σου ήτανε στο μαγαζί κι εγώ στο μύλο. Εδουλεύανε δυο μαγαζιά μου λέει. Γι' αυτό ήρθα εδώ και πήρα, γιατί ο μύλος είναι μαγαζί. Το 12 ήρθανε εδώ. Τότε έκαναν την αγορά. Τότε που γεννήθηκα εγώ... Άκου να σου πω. Το μυστικό της ζωής για να κάνεις εσύ, πρέπει να ξεκινάς από σταθμό Νεμέας να πηγαίνεις στο Άργος, στα πόδια, στα πόδια όχι στα νύχια, ημερεσίως, είκοσι χρόνια αυτή η δουλειά γινότανε...λοιπόν πορεία να ζήσεις, δεν κάνεις, θα πεθάνεις...”

Τρίτο γεφύρι στο Χάνι του Ανέστη

Βρίσκεται στην έξοδο της παράκαμψης του δρόμου, στην παλιά χάραξή του, δεν έχει στηθαία όπως και τα δύο προηγούμενα, οι θολίτες του είναι μεγάλου μήκους, όπως και στο πρώτο γεφύρι και το τόξο του είναι καταβιβασμένο.

Τρίτο γεφύρι στο Χάνι του Ανέστη. (Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου)

Η κοίτη του ρέματος έχει καλυφτεί  από  φερτά υλικά και απαιτείται άμεσος καθαρισμός για την πλήρη ανάδειξη του γεφυριού.
Η θέση που βρίσκονται τα τρία γεφύρια είναι μία περιοχή που ήταν πεδίο μάχης μεταξύ των Ελλήνων με επικεφαλής τον Θ. Κολοκοτρώνη και της στρατιάς του Δράμαλη πασά, κατά την υποχώρησή της προς Κόρινθο. Είναι "ο δρόμος από τα Δερβενάκια. Ο αφεντικός δρόμος, όπως τον έλεγαν, ο ίδιος με τον σημερινό...Το μπάσιμο του στενού, ως δυο χιλιόμετρα, ανάμεσα στις Χρυσοκουμαριές και στον Ανεμόμυλο-που μόλις ξεχωρίζουν σήμερα λιγοστά χαλάσματά του- το σκίζει ρεματιά. Πέρα απ' αυτό αρχίζει το φαράγγι, που το μάκρος του είναι ίσαμε εξακόσια μέτρα και που τελειώνει εκεί όπου βρίσκεται το χάνι του Ανέστη...Στο νότιο στόμιο της χαράδρας ήταν εκείνο τον καιρό ένα Παλιόχανο...Ο αφεντικός αυτός δρόμος, που ολόκληρο το μάκρος του στο στενό κράταγε 3385 μέτρα, ήταν στρωμένος με καλντερίμι. Βρισκόταν όμως, σύμφωνα με μια μαρτυρία του Πουκεβίλ, που τον είχε περάσει το 1816, σε κακά χάλια". (2)

Σημειώσεις – βιβλιογραφία

(1). Γιάννης Κουτσούκος. “Ιστορική Περιήγηση στο Χωροχρόνο του Αγίου Βασιλείου Κορινθίας. Από το 2600 π.χ. έως σήμερα." Αθήνα 2014 σελ.243
(2). Δημήτης Φωτιάδης. Η Επανάσταση του 21. Εκδότης Νίκος Βότσης, σελ. 255.
Περισσότερα για τα τρία γεφύρια στα Δερβενάκια στο παρακάτω video: