Το γεφύρι του Κοκλώνη

Το χωριό Αγράμπελα βρίσκεται ανάμεσα στις επιβλητικές και μεγαλοπρεπείς βουνοκορφές του αγέραστου Ερύμανθου (ή Ωλονού), σε μια ευρύχωρη και τραχιά χαράδρα. Παλιά υπαγόταν στο νομό Ηλείας, αλλά το 1981 με την απογραφή εντάχθηκε στο νομό Αχαΐας. Στην περιοχή έχει και τις πρώτες πηγές του ο ποταμός Ερύμανθος (Νουσαίτικος), ο μεγαλύτερος από τους τρείς βραχίονες-παραποτάμους του ποταμού. Οι πρώτοι κάτοικοι λέγεται ότι ήλθαν από τα νοτιοδυτικά της Πελοποννήσου κυνηγημένοι από τους πειρατές, όπως αναφέρει το “Χρονικό του Μορέως”: “Στα όρη επροσφύγασιν και σε ψηλά βουνά βουλήν απήραν ενομού το πως θέλουν διάξει”.

Το γεφύρι του Κοκλώνη. (Φωτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου)

 Το γεφύρι βρίσκεται στην περιφέρεια του χωριού Αγράμπελα ( “Πορετσό” μέχρι το 1928) του δήμου Καλαβρύτων (Αροανίας μέχρι το 2010) και απέχει 11 χιλιόμετρα από την αρχαία Ψωφίδα.

Η θέση του γεφυριού. (Φωτο: ΑΓΠ)

Είναι χτισμένο στη θέση “Παλιόμυλος” επί του Ερυμάνθου, λίγο πριν το χωριό και κατασκευάστηκε το 1608. Δεν είναι σε καλή κατάσταση και πρέπει να συντηρηθεί και να αποκατασταθεί από τις “αισθητικές” παρεμβάσεις πού έχουν γίνει κατά το παρελθόν (απομάκρυνση μπετόν κλπ). Συνέδεε τα Αγράμπελα με την Πλάκα {Μοράχοβα} και εξυπηρετούσε τους κατοίκους για πολλούς αιώνες μέχρι την κατασκευή της καινούργιας γέφυρας δίπλα, πριν από μερικά χρόνια.

Συνδέεται με πολλούς θρύλους και παραδόσεις. Μία εξ αυτών λέει ότι κατασκευάστηκε με έξοδα του Σπήλιου Κοκλώνη, άρχοντα από το Πορετσό. Ακόμη, εικάζεται (Β.Τακτικός) ότι χτίστηκε με χρηματοδότηση από τον Τούρκο διοικητή του Μοριά με έδρα την Τρίπολη και συγκεκριμμένα ότι χτίστηκε μαζί με το μοναστήρι του Πορετσού, ξεπληρώνοντας έτσι ένα χρέος προς τον Σπήλιο Κοκλώνη, που του είχε σώσει τη ζωή όταν ήταν νεαρός και κυνηγημένος στην περιοχή από τους Έλληνες.

Το τόξο. (Φωτο: ΑΓΠ)

Ο Κοκλώνης από ευαισθησία τον έσωσε, τον έκρυψε σπίτι του και παρά την αντίδραση της γυναίκας του, του έσωσε τη ζωή. 'Όταν αργότερα ως διοικητής του Μοριά (Μόρα Βαλεσή), πήγε στο Πορετσό, ζήτησε από τον Κοκλώνη να του πει τι ήθελε να του προσφέρει ως αντάλλαγμα και αυτός ζήτησε την κατασκευή του γεφυριού, της Μονής της Παναγίας Πορετσιότισσας με τις σπουδαίες τοιχογραφίες των αδελφών Γ. και Δ. Μόσχου και της εκκλησίας του Αγίου Δημητρίου, πράγμα που έγινε.
 Ο Γυμνασιάρχης Γεώργιος Παπανδρέου, από το Σκούπι (Πάος) Καλαβρύτων που τελείωσε το σχολαρχείο Πύργου και μετά τις σπουδές του στη φιλοσοφική Αθηνών διορίστηκε και δίδαξε στον Πύργο, μας λέει την δεύτερη δεκαετία του 20ού αιώνα για την περιοχή: "οι από των χωρίων Γερμανοτσανίου, Πορετσού και Νουσάς χείμαρροι πηγάζοντες από των εκεί νοτίων κλιτύων του Ερυμάνθου όρους και ενούμενοι παρά το Πορετσόν σχηματίζουσι τον βραχίονα Ερύμανθον (νυν Νουσαίτικο ποτάμι), όστις κατά την θέσιν Τριπόταμα (την αρχαίαν Ψωφίδα) ενούται με άλλους δύο χειμάρρους κατερχομένους εκ της των Καλαβρύτων επαρχίας, δηλ. τους Αροάνιον (Λειβαρτζινό ποτάμι) και Σειραίον (Βερτσιώτικο ποτάμι), εξ ου και η θέσις καλείται Τριπόταμα, και ούτως οι τρεις χείμαρροι ενούμενοι σχηματίζουσι περαιτέρω τον πολύν Ερύμανθον (Δοάναν) τον γνωστόν πλέον παραπόταμον του Αλφειού, ο βραχίων Ερύμανθος (το Νουσαίτικο) έχει διεύθυνσιν μάλλον από Β. προς Ν., έχει γέφυραν καμπυλωτήν (πρόκειται για το μονότοξο και ανακαινισμένο σημερινό γεφύρι των Τριποτάμων ή γεφύρι του Ιμπραήμ) ολίγον προ της συμβολής αυτού προς τους άλλους δύο βραχίονας και οροθετεί την Ηλείαν προς την των Καλαβρύτων επαρχίαν". (1)
Επίσης ο ίδιος μνημονεύει το γεφύρι μέσα από την επίσκεψη στην Πελοπόννησο του σπουδαίου περιηγητή Pouqueville λέγοντας: 

. «Ούτος λοιπόν κατά τον Ιούνιον του 1815 διελθών την Ηλείαν βαδίζων από Δίβρης δια της Βρύσις της Κοπέλας και του Αλογοπατήματος και της γεφύρας του Μοστενιτσιάνικου χειμάρρου (κάτωθεν της Μοστενίτσης και νυν υπάρχοντος) διήλθε το ποτάμι της Νουσάς (το νυν Νουσαίτικο, τον Ερύμανθον) εν Τριποτάμοις (δεν σαφηνίζει αν διήλθεν αυτό δια της νυν επ΄αυτού γεφύρας, ήτις ίσως δεν υπήρχε τότε), είτα διήλθε τον χείμαρον του Λειβαρζίου (το νυν Λειβαρζινό ποτάμι, τον Αροάνιον) και ακολουθήσας έπειτα την δεξιάν όχθην του Σκούπι-Δεχούνι χειμάρρου (του νυν Βερτσιωτικού ποταμίου, του Σειραίου, ως εκάλεσα αυτό) παρά και την νυν εκεί οδόν έφθασεν εις το μαγαζείον των Τριποτάμων (τούτο λητο πιθανώς εν χάνι εκεί, όπου είναι νυν ο μύλος των Τριποτάμων επί της δεξιάς όχθης του Βερτσιωτικού). (2)

             

Παρατηρίσεις-Βιβλιογραφία

(1). Γεωργίου Παπανδρέου, Δ.Φ. Γυμνασιάρχου. Η Ηλεία στο διάβα των αιώνων. Αμαλιάδα 2010. Σελ. 30. 

      (2).   Γεωργίου Παπανδρέου. Δ.Φ. Γυμνασιάρχου. 1928. Ιστορία των Καλαβρύτων, Β΄έκδοση από την Κοινωφελή Δημοτική Επιχείρηση Πολιτιστικής Και Κοινωνικής Ανάπτυξης Και Ποιότητας Ζωής Δήμου Καλαβρύτων (ΔΕΠΑΠΟΖ). Καλάβρυτα 2011, σελ. 186.
  

Περισσότερα για το γεφύρι του Κοκλώνη στο παρακάτω video: