Βρίσκεται μέσα
στο χώρο του ΥΗΣ ΔΕΗ και γεφυρώνει τον ποταμό Λάδωνα, συνδέοντας σε παλιότερες
εποχές μέχρι και τις σχετικά πρόσφατες τα χωριά της Γορτυνίας.(1)
Είναι μονότοξο, με στηθαία, ανηφορική επιφάνεια διάβασης, χτισμένο σύμφωνα με τους ξένους
περιηγητές στις αρχές του 19ου αιώνα, με οξυκόρυφο τόξο και μια σειρά εντυπωσιακούς σε
μέγεθος θολίτες.
Πρέπει να ήταν σπουδαίος συγκοινωνιακός κόμβος γιατί το
μεσαίωνα είχε χτιστεί εκεί οχυρό κάστρο από τη Μονοβύζα, που σημαίνει ότι είναι
πολύ πιθανό να προϋπήρχε εκεί παλιότερο γεφύρι.
Συνέδεε, κυρίως, τα χωριά Βούτσι, Μοναστηράκι,
Καρδαρίτσι με το κέντρο τότε της περιοχής, που ήταν το ιστορικό κεφαλοχώρι
Τρόπαια.
Λέγεται και σκέτο Σπάθαρης από το ομώνυμο χωριό που βρίσκεται κοντά και
διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση.
 |
| Σπαθαραίϊκο γεφύρι. (Φωτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου) |
Ο Σπάθαρης
είναι ένα Γορτυνιακό χωριό εφτά χιλιόμετρα δυτικά των Τροπαίων, με δύο
οικισμούς, τον άνω και τον κάτω Σπάθαρη. Ανήκει στην ευρύτερη περιοχή της
Βάναινας, όπου βρισκόταν η αρχαία Ελληνική πόλη Θέλπουσα. Στην περιοχή υπάρχει
και μια ωραία πηγή, η “Κάλλανα”.
Το χωριό
υπολογίζεται ότι δημιουργήθηκε περί τα μέσα του 17ου αιώνα, γύρω στα 1650.
Είναι δημιούργημα της εποχής της τουρκοκρατίας. Κάτοικοι των πεδινών περιοχών,
υπό το βάρος της παρουσίας του δυνάστη, εγκαταλείπουν τα χωριά τους στον κάμπο
και αναζητούν καταφύγιο και προστασία σε ορεινούς, απρόσιτους και δύσβατους
τόπους. Οι πρώτες οικογένειες που εγκαταστάθηκαν στο χωριό ήταν από τη Στερεά
Ελλάδα, την Ήπειρο και την Κυπαρισσία.
Το όνομα
Σπάθαρι ή Σπάθαρης έλκει την καταγωγή του από το βυζαντινό Σπαθάριος, που ήταν
τίτλος σωματοφυλάκων του Βυζαντίου με επικεφαλής τον Πρωτοσπαθάριο. Από αυτόν
τον τίτλο προέκυψε το επώνυμο Σπαθάρης. Σύμφωνα με την παράδοση, κάποιος με το όνομα
Σπαθάρης ήταν ο πρώτος που εγκαταστάθηκε στο μέρος του σημερινού χωριού και του
έδωσε τ' όνομά του. Η μεταβολή του ονόματος στο αντίστοιχο ουδέτερό του,
Σπάθαρι, είναι κάτι το συνηθισμένο στην Πελοπόννησο.
 |
| Από ανάντη. (Φωτο: ΑΓΠ) |
Το χωριό, με
το ΦΕΚ 25 Α’ της
24/08/1912 διορθώνει το όνομά του σε Σπάθαρις (από Σπαθάρι), με το ΦΕΚ 16 Α’
της 24/05/1935 προσαρτάται στον τότε δήμο Θέλπουσας, με το ΦΕΚ 244 Α’ της
04/12/1997 από κοινότητα που ήταν προσαρτάται στο δήμο Τροπαίων και τελικά με
το ΦΕΚ 87 Α’ της 07/06/2010 προσαρτάται στον δήμο Γορτυνίας (Νόμος Καλλικράτη).
Κατά την εποχή
της τουρκοκρατίας, οι σπηλιές που βρίσκονται ΒΔ του χωριού, απετέλεσαν ένα
ασφαλές καταφύγιο για τους Έλληνες. Οι Σπαθαραίοι τα ονόμαζαν “μαγαζιά”, καθώς
ήταν μέρος ανεφοδιασμού και αποθήκευσης τροφίμων για τις ανάγκες του αγώνα. Μία
απ' αυτές χρησιμοποιείτο σαν εκκλησία, ενώ η σπηλιά “Πετραλιά” ήταν καταφύγιο
σε περιόδους διωγμών για τους οπλαρχηγούς και τις οικογένειές τους, όπως Κολοκοτρωναίων,
Δεληγιανναίων κλπ.
Βιβλιογραφία – σημειώσεις
(1). Ο φύλακας – εργαζόμενος στο σταθμό της ΔΕΗ
Λαμπρόπουλος Γεώργιος από το χωριό Μοναστηράκι πρόθυμα μας εξυπηρέτησε.
Περισσότερα για το Σπαθαραίϊκο γεφύρι στο video: