Πρόκειται για την ψηλότερη και εντυπωσιακότερη γέφυρα της Κρήτης και μία από της ψηλότερες και εντυπωσιακότερες της Ελλάδας, που πήρε το όνομά της από τον σχεδιαστή της, που την σχεδίασε στις αρχές του 20ού αιώνα.
Ολοκληρώθηκε το 1913 και ενώνει το Ρέθυμνο με το Αμάρι, κοντά στο χωριό Πρασές. Επίσημα λέγεται γέφυρα των Ποταμών.
Έχει χαρακτηρισθεί διατηρητέο μνημείο εξαιρετικής αρχιτεκτονικής και αποτελεί ένα κατασκευαστικό θαύμα για την εποχή που χτίστηκε.
«Η γέφυρα του Σίμα Αμαρίου βρίσκεται 10 χιλιόμετρα νότια της πόλης του Ρεθύμνου και αποτελεί ένα από τα κύρια περάσματα που ενώνουν το Ρέθυμνο με την επαρχία Αμαρίου. Η γέφυρα κατασκευάστηκε το 1910 από την νεοσύστατη Κρητική Πολιτεία και μελετήθηκε από τον Ιταλό μηχανικό Figari, ο οποίος την περίοδο αυτή διατελούσε διευθυντής τεχνικών έργων της Κρητικής Πολιτείας. Ο μηχανικός Figari έφερε την τεχνογνωσία που υπήρχε στην πατρίδα του, συνεπώς η γέφυρα του Σίμα ακολουθεί την τεχνοτροπία εκατοντάδων παρόμοιων τοξωτών λίθινων γεφυρών που κατασκευάστηκαν εκείνη την περίοδο στην Ιταλία και σε όλη την Ευρώπη (aqueduct bridge).
Η ιστορία της εντυπωσιακής αυτής γέφυρας συναρτάται προφανώς με την περιπέτεια της κατασκευής του Αμαριώτικου δρόμου.
Στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Κρητικής Πολιτείας βρίσκουμε εγγραφές από το 1903 αλλά το έργο δεν προχωράει και έτσι εντοπίζουμε στον Προϋπολογισμό για την χρήση 1906 να εγγράφεται από μεταφορά η πίστωση 10.000 δραχμών για κατασκευή «της οδού από Περιβολίων Ρεθύμνης μέχρι Βολώνες Αμαρίου.»
Τον Μάρτιο του 1910 δημοπρατείται η αμαξιτή οδός Ρεθύμνης Αμαρίου με προϋπολογισμό 30.195 δρχ.
Τέλος στο φύλο Α 64 της 13-9-2012 στο Διάταγμα με αριθμό 80 που υπογράφει ο Γεώργιος ο Α’ βρίσκουμε να μεταφέρονται πιστώσεις που δαπανήθηκαν κατά το οικονομικό έτος 1911 στις πιστώσεις του 1912.
Μεταξύ αυτών και: πίστωση εκ 43.000 δρχ για « Σκυρόστρωσις οδού Ρεθύμνης Αμαρίου και κατασκευή γεφύρας Σίμα.»
Είναι η πρώτη φορά που συναντάμε να γίνεται αναφορά στην γέφυρα παρ’ ότι δεν καταφέραμε να εντοπίσουμε την έγκριση του σχετικού προϋπολογισμού.
Από τη δειγματοληψία στα μεσόβαθρα.
Στο τεύχος 93 της 3 Σεπτεμβρίου 1913 εγκρίνει την μεταφορά πιστώσεων που δεν αναλώθηκαν στην χρήση του 1912 στην οικονομική χρήση του 1913 . Μεταξύ αυτών και πίστωση 23.048 για την «Σκυρόστωση της οδού Ρεθύμνης Αμαρίου και κατασκευή γέφυρας εις Σίμα». Πράγμα που σημαίνει ότι υπήρξε απορρόφηση μέρους του σχετικού προϋπολογισμού άρα εκτελέσθηκαν εργασίες κατά την διάρκεια του 1912. Δεν γνωρίζουμε φυσικά ποιες εργασίες.
Στο τεύχος 4 της 4ης Ιανουαρίου 1914 όπου μεταφέρει τις πιστώσεις που δεν δαπανήθηκαν το έτος 1913 δεν αναφέρεται το παραπάνω έργο άρα πρέπει η σχετική εργολαβία να αποπερατώθηκε εντός του 1913.
Βλέπουμε λοιπόν ότι υπάρχουν περισσότερες μελέτες και έργα για την κατασκευή του Αμαριώτικου δρόμου. Αυτή που αναφέρει την γέφυρα στο Σίμα φαίνεται να ολοκληρώνεται το 1913.
Μακέτα του γεφυριού.
Για το σχέδιο της γέφυρας πρέπει να πούμε ότι φαίνεται ότι την σχεδίασε ο κατά τα έτη 1908-1911 Διευθυντής της Υπηρεσίας Δημοσίων Έργων Λουίτζι Φιγγάρι.
Η γέφυρα του Σίμα είναι τοξωτή με τρία ανοίγματα, δυο ακροβάθρα θεμελιωμένα σε βραχώδες έδαφος, και δύο μεσοβάθρα θεμελιωμένα μέσα στην βραχώδη επίσης κοίτη του χειμάρρου. Τα τοξωτά ανοίγματα φτάνουν τα 9.80 μ. μήκος και 4.20 μ. ύψος τόξου. Τα μεσοβάθρα έχουν ύψος, από την στάθμη εδάφους μέχρι την βάση των τοξοτών θόλων, το οποίο φτάνει τα 21.28 μ, προσδίδοντας στην γέφυρα το συνολικό (εντυπωσιακό) ύψος των 29.08 μ.
Τα ακρoβάθρα δεν ακολουθούν κανονική γεωμετρική διάταξη, καθότι κατασκευάστηκαν επί του υπάρχοντος εδάφους, χωρίς να προηγηθεί ειδική διαμόρφωση – επιπέδωση αυτού. Ο φέρων οργανισμός αποτελείται από φέρουσα τοιχοποιία. Τα τρία ανοίγματα της γέφυρας καλύπτονται από τοξωτούς θόλους, κατασκευασμένους από λαξευτή λιθοδομή, μεγάλου μεγέθους λιθοσωμάτων, και λεπτή στρώση κονιάματος. Τα βάθρα τόσο ακραία όσο και μεσαία αποτελούνται από αργολιθοδομή με λαξευτά μέλη στις γωνίες της. Ανά 5 μ. κατασκευάστηκαν οριζόντιες στρώσεις από λαξευτή λιθοδομή, ύψους ίσο με ένα λιθόσωμα, οι οποίες λειτουργούν σαν οριζόντια διαζώματα για τα βάθρα. Όσον αφορά την περιοχή άνω των θόλων, η εξωτερική (ορατή) στρώση αποτελείται από αργολιθοδομή όμοια με αυτή των βάθρων, ενώ δεν υπάρχουν πληροφορίες για το εσωτερικό γέμισμα (σε αντίστοιχες γέφυρες αποτελείται από εδαφικό υλικό).
Δειγματοληψία από το μεσόβαθρο.
Το οδόστρωμα αποτελείται από ασφαλτικό υλικό. Τέλος σε ένα από τα ακροβάθρα βρέθηκε τοποθετημένος ένας μεταλλικός ελκυστήρας, πιθανόν για θεμελίωση-αγκύρωση των βάθρων στο έδαφος η σαν σύνδεσμος μεταξύ των λαξευτών μελών.
Παρόλη την ηλικία της γέφυρας και την αδιάκοπη χρήση του από οχήματα, αυτή δεν παρουσιάζει σοβαρά δομικά προβλήματα. Απουσιάζουν ρηγματώσεις της τοιχοποιίας που θα μπορούσαν να σχετιστούν με κάποια παθολογία του φορέα. Απουσία βλαβών στις βάσεις των βάθρων αποτρέπουν το σενάριο προβλημάτων σχετιζόμενων με την θεμελίωση αυτών. Στους θόλους συναντάται ελαφριά διάβρωση των λιθοσωμάτων (μαύρισμα, απομείωση διατομής), σχετιζόμενη με την συγκέντρωση υγρασία στην περιοχή αυτή. Μια σοβαρή παρατήρηση είναι η αυξανόμενη ανάπτυξη βλάστησης μέσα στο σώμα της φέρουσας τοιχοποιίας. Παρόλο που η βλάστηση αυτή δεν έχει επιφέρει εμφανείς βλάβες, αναμένεται να επιδεινώσει την κατάσταση του φέροντος οργανισμού με ρηγμάτωση της τοιχοποιίας και εισχώρηση υγρασίας στο εσωτερικό αυτής. Τέλος η παρουσία διαβρωμένου μεταλλικού ελκυστήρα αναμένεται να επιφέρει σοβαρή ρηγμάτωση της τοιχοποιίας σε περίπτωση μη αντικατάστασης αυτών».
Σημειώσεις-βιβλιογραφία.
Τα στοιχεία στάλθηκαν από την Antonia Papadaki όπως επίσης και η συμβολή της στην ανάρτηση αυτή ήταν καθοριστική. Την ευχαριστώ.
Δείτε το παρακάτω βίντεο για το σπουδαίο αυτό γεφύρι: