Γκρεμισμένα γεφύρια. Γεφύρι Σεϊντάγα

…από του Σειντάγα βγήκαν απάνου. Πήγαν από κει το πέρα μέρος...τά 'χα ακούσει κι από άλλους γέρους. Αλλά μου το είπε και ο παππούλης μου...επέθανε στα εννιακόσα...ήμουν δέκα χρόνω…

  Το γεφύρι αυτό ένωνε τις δύο όχθες του Ερύμανθου, κάτω από το χωριό Νεμούτα της Ηλείας και πρωτοφτιάχτηκε επί τουρκοκρατίας από τον Αγά του Λάλα (ή κατ' άλλους του Πύργου) Σείντ, την ίδια πάνω – κάτω περίοδο (1750) με το “Πουρνογιόφυρο”, για να συνδέσει τα χωριά της Ηλείας με την Ηραία και την Γορτυνία. 

    Γκρεμίστηκε λίγο πριν ή λίγο μετά την απελευθέρωση λόγω πλημμυρών, αφού κατά ιστορικές μαρτυρίες το 1827 υπήρχε. Το 1955, κατά μαρτυρίες  πάλι των παλαιότερων ντόπιων, συμπαρασύρθηκαν και τα τελευταία απομεινάρια του από ένα δυνατό “κατέβασμα” του Ερύμανθου. 

Ίχνη της παλιάς γέφυρας. (Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου)

   Κατασκευάσθηκε, όπως είναι σήμερα σιδερένιο, το 1961, πάνω στα βάθρα του παλιού από τον Πέτρο Π. Σακελλαρίου, αντιστράτηγο, αρχηγό ΓΕΣ και υπάρχει γι' αυτό και η σχετική ταμπέλα στην αριστερή πλευρά του, από κατάντη. Είναι σημείο συνάντησης αθλητών καγιάκ και προς τη μεριά της Νεμούτας διακρίνονται τα ίχνη από τη βάση της παλιάς πέτρινης γέφυρας του Σειντάγα.

  Ο Κολοκοτρώνης στα απομνημονεύματά του το αναφέρει ως “γεφύρι της Νεμούτας”, καθώς περιγράφει τη μάχη που έγινε εκεί το 1827 μεταξύ των στρατιωτών του Ιμπραήμ, που πήγαιναν στου Λάλα και του γιου του Γενναίου (Ιωάννη). Συγκεκριμένα στη ¨διήγηση συμβάντων της Ελληνικής φυλής¨ στον Γεώργιο Τερτσέτη, αναφέρει ότι "Αφού έμαθεν ο Γενναίος, που ήτον εις το Λιβάρτζι εναντίον των Τούρκων και των προσκυνημένων, και εστρατοπεδεύθη εις τους παραλόγγους (Παραλογοί), απέναντι του στρατοπέδου του Τούρκου μίαν ώραν. Μαζί ήτον και ο Χρύσανθος το Σισινόπουλο (το παιδί του Σισίνη) και ο Θάν. Κουμανιώτης. Βλέποντας οι Τούρκοι τον Γενναίον σηκώθηκαν και ετράβηξαν κατά του Λάλα. Έστειλεν ο Γενναίος κοντά τους διάφορα σώματα και εκτυπιώνταν, και εβάρησαν την πισινέλα (οπισθοφυλακή) του Τούρκου, καθώς εκτυπήθηκε και μ' ένα μπουλούκι εις το γεφύρι της Νεμούδας (το γεφύρι του Σεϊντάγα στη Νεμούτα). Εις αυτόν τον ακροβολισμόν εσκοτώθηκαν σαράντα Τούρκοι, πέντε επιάστηκαν, και τρεις Έλληνες εσκοτώθηκαν. Ετράβηξεν εκεί ο πασάς (ο Ιμπραήμ) βιαίως από Γαστούνην και Πάτρα, ο δε Γενναίος επέστρεψεν εις την Δίβρη δια να τιμωρήση τους προσκυνημένους και να τους γυρίση εις το Ρωμαίικο, καθώς και επέστρεψαν εις το Έθνος και αυτοί και όλα τα πέριξ χωρία."

  Αναφορά στο γεφύρι του “Σειντάγα” γίνεται όταν μετά τη μάχη στη γέφυρα του “Δομοκού” το 1827, οι Έλληνες με τους γνώστες του τόπου Βιδιακίτες, από “Δομοκό” και “Ντάλομη” πέρασαν απέναντι κατά των αποχωρούντων εχθρών και λέει στα απομνημονεύματά του ο Γενναίος (Ιωάννης) Κολοκοτρώνης: “...η εμπροσθοφυλακή μου έφθασεν εις Νεμούταν την οποίαν καύσαντες οι εχθροί, ηθέλησαν να περάσουν από το γεφύρι της Νεμούτας (Σειντάγα) αλλά ευρεθέντες εξεπίτηδες οι Νεμοτιάνοι και ο Παπαγεωργάκης (καπετάνιος από το Μοναστηράκι), παρ' εμού απεσταλμένος εις τα εκεί, τους εκτύπησαν και οπισθοδρόμησαν”. (1)

Η ταμπέλα με τον κατασκευαστή. (Φώτο: ΑΓΠ)

  Οι Θ.Π. Μπούμης και Αθ. Καψαλιάρης από το Βιδιάκι μαρτυρούν το 1970 ότι: “...αυτή είναι η Τουρκοκρατία (στο Βιδιάκι). Ήρθε η επανάστασις. Εκίνησαν ο Καψαλιάρης και ένας Γιοβάνης Κοσμάς με τη σημαία τους, δεν ξέρω για Βιδιακίτες άλλους, κι επήγανε στον Μπλαπούτα και με το σώμα του όλο επήγανε και πολεμήσανε μεσ' στου Λάλα...από του Σειντάγα βγήκαν απάνου. Πήγαν από κει το πέρα μέρος...τά 'χα ακούσει κι από άλλους γέρους. Αλλά μου το είπε και ο παππούλης μου...επέθανε στα εννιακόσα...ήμουν δέκα χρόνων…”(2)
 Εδώ θα πρέπει να αναφέρουμε και μια άλλη μαρτυρία, που λέει: ¨Ο Γενναίος (Ιωάννης Κολοκοτρώνης) με το Σισίνη και τα στρατεύματά τους παρακολουθούσαν τους Αιγυπτίους φεύγοντας από τη Δίβρη ενώ κατηφόριζαν προς το οροπέδιο του Λάλα, χωρίς να τους ενοχλούν κι όταν έφτασαν στο γεφύρι της Νεμούτας, τότε τους επιτέθηκαν τραυματίζοντας αρκετούς. Σε ερώτηση των Ελλήνων καπεταναίων, γιατί δεν τους χτυπούσε ενωρίτερα τους απάντησε ότι, υπήρχε φόβος να γυρίσουν οι Τούρκοι στη Δίβρη¨. (3)
Λέγεται και γεφύρι της “Νεμούτας”.

Η σιδερένια γέφυρα. (Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου)

   Η ονομασία Νεμούτα, προέρχεται από το αρχαίο “νέμο”, που σημαίνει βοσκότοπος ή “νέμω”, που σημαίνει μοιράζω. Κατά τον Max Vasmer,την άποψη του οποίου υιοθέτησε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθήνας και πρόεδρος της Εταιρείας Ηλειακών Μελετών Κων. Ηλιόπουλος, έχει σλαβική προέλευση προερχόμενη από το nemytb (θηλυκό nemyta), που σημαίνει άπλυτος ενώ ο Ανδρέας Μπούτσικας, από το Αυγείο της Ηλείας, θεωρεί πιθανή την προέλευση της ονομασίας από τη μεσαιωνική πόλη Νεμούρ της Γαλλίας, από την οποία ένας ιππότης που εγκαταστάθηκε στην περιοχή την περίοδο της Φραγκοκρατίας, την ονόμασε με το όνομα της πατρίδας του.

Σημειώσεις-βιβλιογραφία

(1) .Κ.Ι.Κηπουρός. Βιδιάκιον Γορτυνίας – η γενέτειρά μου. Αθήνα 1988, σελ. 82

(2). Ομοίως σελ. 147 
(3). Νίκος Β. Αναστόπουλος. ¨Η Δίβρη Ηλείας στο Διάβα των Αιώνων¨. Έκδοση της Βιβλιοθήκης του Πνευματικού Κέντρου της Πανελλήνιας Εκπολιτιστικής Ένωσης Λαμπειέων-Διβριωτών Ηλείας. Σελ. 249-259.