Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου

Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου
Πετρογέφυρα: διαδρομές...της φύσης τα καμώματα...δημιουργήματα...μνήμες...αναφορές...βιώματα

Τιμή στους μάστορες, που άφησαν με τα εμπνευσμένα έργα των χεριών τους το ίχνος τους στην ιστορία της νεοελληνικής αισθητικής, σμιλεύοντας την πέτρα και δαμάζοντας το νερό της Πελοποννησιακής γης, με την απαράμιλλη τεχνική τους, τη φλόγα της ψυχής τους και το σεβασμό στη φύση.
Ας γνωρίσουμε αυτούς και τα έργα τους.

Κυριακή 4 Σεπτεμβρίου 2022

Γεφύρι Τζαφέρη. Λεχαινά Ηλείας.

 Βρίσκεται επί του χειμάρρου ¨Στρεμμενού”, στα Λεχαινά του δήμου Ανδραβίδας - Κυλλήνης, κοντά στον Άγιο Δημήτρη, στον κεντρικό δρόμο, στη γωνία του Δημαρχείου.

Είναι χτισμένο από κάποιον Τούρκο Τζαφέρ, εξ ου και το όνομά του.

  Αναφέρεται σε πολλά διηγήματα του ντόπιου συγγραφέα – λογοτέχνη Ανδρέα Καρκαβίτσα, απ' όπου και το δεύτερο όνομά του  και ανακαλύφθηκε σχετικά πρόσφατα (Οκτώβριος 2003) από σκαπτικά μηχανήματα που κατασκεύαζαν τον βιολογικό καθαρισμό Λεχαινών.

Η ανακάλυψη του γεφυριού από τους εργαζόμενους του δήμου. Πηγή: Εφημερίδα Πρώτη.

 Ο χείμαρρος περνούσε από τον κεντρικό δρόμο του χωριού και λέγεται από τους ηλικιωμένους ότι το γεφύρι είχε χτιστεί από Τούρκο μάστορα. Ακόμη, οι παλιότεροι ντόπιοι λένε ότι ο χείμαρρος “Στρεμμενός” ήταν υπόγειος. Από τον Στρεμμενό, κατά μαρτυρίες των ντόπιων γεροντότερων, τα Λεχαινά ονομαζόντουσαν  και ¨Μικρό Παρίσι¨ γιατί διέσχιζε την κωμόπολη όπως ο Σηκουάνας το Παρίσι. Άλλοι ντόπιοι λένε ότι πήγαζε από την θέση ¨Εβυθός¨ και διασχίζοντας την κωμόπολη  χυνόταν εκεί που σήμερα εκβάλλει ο ¨Μέλισσος¨ και άλλοι ότι συγκέντρωνε τα νερά της ευρύτερης περιοχής της κωμόπολης, αφού τότε δεν είχαν γίνει τα αποστραγγιστικά έργα. Μέχρι τότε, πολλές πλημμύρες και καταστροφές είχε υποστεί η πόλη από τα ξεχειλίσματα του χείμαρρου καθώς επίσης και οι γεωργικές καλλιέργειες. (1)

   Είναι μονότοξο και το ακολουθούν διάφορες ιστορίες και θρύλοι, που έχουν εκτυλιχτεί γύρω του.

   Στο διήγημα του Λεχαινίτη  Ανδρέα Καρκαβίτσα ¨Ο Αφορεσμένος¨, ο λογοτέχνης και σπουδαίος συγγραφέας μας κάνει γνωστό ότι «την περίοδο εκείνη ζούσε στα Λεχαινά ένας Τούρκος με το όνομα Τζαφέρης. Μια μέρα διερχόμενος από την μικρή εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, άρχισε να κάνει διάφορους εμπαικτικούς μορφασμούς, όταν ξαφνικά εξαρθρώθηκε η κάτω σιαγώνα του. Πήγε σε πολλούς εμπειρικούς γιατρούς, αλλά δεν μπόρεσαν να τον γιατρέψουν. Τότε με ευλάβεια μετανιωμένος προσέφυγε στον Άγιο Δημήτριο που είχε ειρωνευτεί και έγινε καλά. Αποτέλεσμα της γιατρειάς του και του θαύματος του Αγίου ήταν ο Τούρκος να χτίσει χωρίς χρήματα με προσωπική εργασία και το πέτρινο γεφύρι.»  (2)

   Ακόμη ο Ανδρέας Καρκαβίτσας αναφέρει στον ¨Αφορεσμένο¨ αλλά και στα ¨Ταξιδιωτικά¨ : « 3 Ιανουαρίου... Η πλημμύρα άρχισε και σήμερα να μας απειλεί. Ο Στρεμμενός, μικρό λαγκάδι, διερχόμενο των Λεχαινών κατέρχεται ερυθρωπός και ελογκωμένος...Το ύδωρ κάλυψε την ξύλινη γέφυρα...Ήδη υπερπήδησε μικρό ύψωμα, το σαμάρι της οδού και ετράπη ορμητικός προς το κοίλωμα όπου είναι η δυτική συνοικία της πόλεώς μας. Ο Στρεμμενός φούσκωσε ξανά και το ύδωρ κατέκλυσε την αγορά μας. Οι χωρικοί συνωστίζονται αδιακρίτως εντός των καφενείων...Μετά από λίγο η βροχή κόπασε...Οι χωρικοί εξήλθον του καφενείου ως κατάδικοι εις την αυλήν της φυλακής των. Εις αμφοτέρας τας όχθας του Στρεμμενού πολλοί άνθρωποι συνηθροισμένοι κοιτούσαν ο ένας τον άλλον με δέος.  Ώρα 3 μ.μ. Απελπισία ξανά. Ο Στρεμμενός πάλι αυξάνει. Από το Σου,εϊμάναγα (σημερινή Μερσίνη) ακούγονται κωδωνοκρουσίαι και πυροβολισμοί. Μας προειδοποιούν για τον κίνδυνο πλημμύρας και μας ζητούν βοήθεια...  ¨Ωρα 7 μ.μ. Η πόλη μας μοιάζει με μικρή Βενετία. Όλοι οι δρόμοι είναι σκεπασμένοι από τα νερά. Οι άνθρωποι τρέχουν στους δρόμους μεταφέροντας στρώματα από την μία οικία στην άλλη. Φανάρια φαίνονται αναμμένα παντού σαν τις φωτιές των αλιευτικών πλοιαρίων...» (3)

 Μια θαυμάσια περιγραφή της ανακάλυψης του γεφυριού παραθέτουμε παρακάτω, καθώς και εκτεταμένες αναφορές από τον ¨Αφορεσμένο¨και τα ¨Ταξιδιωτικά¨ του Ανδρέα Καρκαβίτσα, που έγινε από τον δημοσιογράφο Μάκη Νοδάρο στην εφημερίδα  ΠΡΩΤΗ, την Κυριακή 26/10/2003.

                          Το δημοσίευμα του Μάκη Νοδάρου στην εφημερίδα  ΠΡΩΤΗ.

 

 Σημειώσεις-βιβλιογραφία.

1.     Χρήσιμα στοιχεία για τον χείμαρρο Στρεμενό και το γεφύρι του Τζαφέρη στο δημοσίευμα του Μάκη Νοδάρου στην εφημερίδα Πρωϊνή, της 26/10/2003.

2.     Ομοίως.

  1. Ομοίως.