Πετρογέφυρα: διαδρομές...της φύσης τα καμώματα...δημιουργήματα...μνήμες...αναφορές...βιώματα

Τιμή στους μάστορες, που άφησαν με τα εμπνευσμένα έργα των χεριών τους το ίχνος τους στην ιστορία της νεοελληνικής αισθητικής, σμιλεύοντας την πέτρα και δαμάζοντας το νερό της Πελοποννησιακής γης, με την απαράμιλλη τεχνική τους, τη φλόγα της ψυχής τους και το σεβασμό στη φύση.
Ας γνωρίσουμε αυτούς και τα έργα τους.

Τρίτη 29 Οκτωβρίου 2013

Τα γεφύρια της Αρχαίας Μεσσήνης

Στο δρόμο Μαυρομάτι - Αρσινόη - Λάμπαινα

Ο δημόσιος δρόμος Μαυρομάτι-Αρσινόη-Λάμπαινα περιλαμβάνει 10 γεφύρια και ένα ακόμα χαλασμένο. Όλα είναι μονότοξα και χτισμένα με την χαρακτηριστική άσπρη πέτρα της περιοχής. Υπολογίζεται ότι τα γεφύρια χτίστηκαν κατά την πρώτη χάραξη του δρόμου, που κατά μαρτυρίες των ντόπιων σ' αυτή την πρώτη του φάση ήταν καλντερίμι, τέλος 19ου ή αρχές 20ού αιώνα. Ο νέος δρόμος έγινε το 1969, επί χούντας και υπήρξαν και άλλα μικρά γεφυράκια που κατεδαφίστηκαν, ενώ αυτά που έμειναν και που είχαν όλα πλάτος περίπου 4 μέτρων επεκτάθηκαν με τσιμέντο για να καλύψουν τις ανάγκες του νέου δρόμου.

Είναι όλα καλυμμένα από τσιμέντο και άσφαλτο και κάποια απ’ αυτά δυσκολοπρόσιτα για φωτογράφηση, βιντεοσκόπηση, μέτρηση και μελέτη αφού δέντρα και θάμνοι και σε κάποιες περιπτώσεις φράκτες δεν επιτρέπουν κάτι τέτοιο.(1)

Κατά σειρά τα 11 γεφύρια του δρόμου Μαυρομάτι-Αρσινόη-Λάμπαινα είναι (2):

Στο Μαυρομάτι

Βρίσκεται στην κεντρική πλατεία της Αρχαίας Μεσσήνης (Μαυρομάτι), στο κέντρο του χωριού επί του ρέματος Σορμπά.

Στο Μαυρομάτι. (Φωτο: ΑΓΠ)

Πάνω του περνάει ο δημόσιος δρόμος Μαυρομάτι-Αρσινόη-Λάμπαινα. Το γεφύρι έχει καλυφθεί από χώματα και άλλα φερτά και μη υλικά και το ύψος της καμάρας τώρα δεν ξεπερνά το μισό μέτρο. Το ρέμα Σορμπά, όπως και τα άλλα ρέματα της περιοχής χύνονται στον ποταμό Βαλύρα.

Του Σταθακόγιαννη

Είναι το δεύτερο γεφύρι, αμέσως μετά απ' αυτό του Μαυροματίου, επάνω στον δημόσιο δρόμο Μαυρομάτι-Αρσινόη-Λάμπαινα. Είναι σκεπασμένο από τσιμέντο και άσφαλτο και καλυμμένο με δέντρα και φυτά σε τέτοιο βαθμό που είναι αδύνατο να μετρηθεί, βιντεοσκοπηθεί και φωτογραφηθεί..

Γκούρα 1

Βρίσκεται στην περιοχή Γκούρα, όπου υπάρχουν άλλα δύο γεφύρια. Το τόξο του έχει καμαρωτή χροιά με κάθετα τα πλαϊνά του.

Γκούρα 1. (Φωτο: ΑΓΠ)

Γκούρα 2

Είναι το δεύτερο και μεγαλύτερο γεφύρι στην περιοχή Γκούρα, πενήντα μέτρα κάτω από το πρώτο.

Γκούρα 2. (Φωτο: ΑΓΠ)

Μεγάλο και εντυπωσιακό γεφύρι, χτισμένο με την χαρακτηριστική άσπρη πέτρα της περιοχής όπως και όλα τα άλλα, αλλά σκεπασμένο και αυτό από άσφαλτο και τσιμέντο όπως και τα υπόλοιπα. Κατά την επέκταση του δρόμου μεγάλωσε και το γεφύρι με τσιμεντένια προσθήκη, όπως έγινε και με όλα τα άλλα, γιατί στην πρώτη τους κατασκευή εξυπηρετούσαν καλντεριμωτό δρόμο, καθώς αναφέρουν οι παλιοί ντόπιοι κάτοικοι. Το τόξο του είναι καμαρωτό και δεν είχε στηθαία στην πρώτη του μορφή, όπως και κανένα από τα υπόλοιπα γεφύρια του δρόμου αυτού.

Γκούρα 3

Είναι το τρίτο γεφύρι στην περιοχή Γκούρα, πενήντα μέτρα από το δεύτερο και το πιο μικρότερο. Καλυμμένο εντελώς από την άσφαλτο και το τσιμέντο και δεν μπορεί να μετρηθεί και να φωτογραφηθεί.

Χτίστηκε και αυτό περίπου το 1900, γιατί τότε ανοίχτηκε ο δρόμος με τα αξινάρια των παππούδων των ντόπιων και με προσωπική εργασία.

Κόστριζα

Βρίσκεται στην είσοδο του χωριού Αρσινόη, λίγο πριν τα πρώτα σπίτια. Είναι καλυμμένο από τσιμέντο και άσφαλτο και αδύνατο να μετρηθεί και να φωτογραφηθεί.

Γιαννακόπουλου

Η πομπή πάνω στο γεφύρι. (Αρχείο Δημ. Οικονομόπουλου)

Είναι χτισμένο μέσα στο χωριό Αρσινόη, κοντά στο σπίτι του Γιαννακόπουλου γι' αυτό και πήρε και αυτή την ονομασία.

Γιαννακόπουλου. (Φωτο: ΑΓΠ)

Ο ντόπιος συνταξιούχος αγρότης Οικονομόπουλος Δημήτριος μου παρέδωσε και παλιά φωτογραφία του γεφυριού αυτού, πάνω από το οποίο περνάει η πομπή από κάποιο γάμο ενός ντόπιου.

Χαραλαμπόπουλου

Βρίσκεται στο μέσον του χωριού, μετά το γεφύρι του Γιαννακόπουλου και είναι εντελώς καλυμμένο από άσφαλτο και τσιμέντο.

Το σπίτι του Χαραλαμπόπουλου. (Φωτο: ΑΓΠ)

Λέγεται έτσι γιατί εδώ ήταν το σπίτι του Χαραλαμπόπουλου, ένα εντυπωσιακό σπίτι, που ήταν το παλιό σχολείο της Αρσινόης. Ο Χαραλαμπόπουλος είχε έλθει από την Αμερική γύρω στο '30 και έφτιαξε αυτό το σπίτι.

Κατά μαρτυρίες των ντόπιων στο σπίτι αυτό στεγάστηκε για 30 περίπου χρόνια το δημοτικό σχολείο της Αρσινόης. Στο ισόγειο υπήρχε για πολλά χρόνια μπακάλικο.

Στα Γουπατάκια

Στα Γουπατάκια. (Φωτο: ΑΓΠ)

Είναι χτισμένο στο δρόμο Λάμπαινας-Αρσινόης, πριν το εκκλησάκι και 100 μέτρα πριν τη διασταύρωση του δρόμου για Τρίκορφο.

Ονομάστηκε έτσι γιατί ήταν χτισμένο σε γούπατο, χαμήλωμα δηλαδή.

Στο Πηγαδάκι

Στο πηγαδάκι. (Φωτο: ΑΓΠ)

Βρίσκεται 300 μέτρα από το γεφύρι στα Γουπατάκια. Το γεφύρι καλύπτει το μισό του νέου δρόμου και το υπόλοιπο είναι τσιμεντένια προσθήκη, που έγινε κατά την διαπλάτυνση του δρόμου.

Ονομάστηκε έτσι γιατί δίπλα του και από ανάντη στα τρία μέτρα υπάρχει πηγάδι με νερό.

Χαλασμένο γεφύρι.

Βρισκόταν 500 μέτρα πιο κάτω από το γεφύρι στο Πηγαδάκι. Λέγεται χαλασμένο ή ανατιναγμένο γεφύρι γιατί ανατινάχθηκε κατά την περίοδο της κατοχής μαζί με αυτά Βαλύρας, Διαβολιτσίου κ. α.

Σημειώσεις-βιβλιογραφία

(1). Τα στοιχεία για τα γεφύρια, την κατασκευή του δρόμου, τις ιστορίες που αφορούν αυτά κλπ,

Δημ. Οικονομόπουλος

μας έδωσε κυρίως ο ντόπιος συνταξιούχος αγρότης, από την Αρσινόη (πρώην Σιμίζα) Οικονομόπουλος Δημήτριος και ο Κουβελάκης Δημήτριος, από την Αρχαία Μεσσήνη (πρώην Μαυρομάτι), πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου του χωριού του. Τους ευχαριστώ.

Δημ. Κουβελάκης

(2). Συνοδοιπόρος στην περιπέτεια αυτή της Μεσσηνίας ήταν και είναι ο καθηγητής βιολογίας, ερευνητής της Μεσσηνιακής πολιτιστικής παράδοσης και συγγραφέας, από την Βαλύρα (Τζεφερεμίνι) της Ιθώμης, Λύρας Γιάννης.