Το γεφύρι του Κοκλώνη στα Αγράμπελα. Μια μαρτυρία ενός 90χρονου.

" ...τι το φυλάς το παλιόσκυλο, τι το φυλάς το παλιόσκυλο, να το παραδώσεις..."

  Η παρακάτω ιστορία που αναφέρεται στο χτίσιμο και τον χορηγό του γεφυριού του «Κοκλώνη» στα Αγράμπελα του δήμου Καλαβρύτων, επί του ποταμού Ερύμανθου, πάρθηκε από το περιοδικό «δίβρη» (1), που εκδίδεται από τον δραστήριο γιατρό Σωτήρη Χ. Σωτηρόπουλο, έναν ακέραιο και με συνέπεια στην όλη πορεία του ανιδιοτελή άνθρωπο, με πολυποίκιλη και εν πολλοίς αποτελεσματική δράση στον κοινωνικό τομέα αλλά κυρίως στην διατήρηση και ανάπτυξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής του.

Το γεφύρι του "Κοκλώνη". (Φωτο: ΑΓΠ)

 

   Η ιστορία είναι ακριβώς όπως την αφηγήθηκε ο «λεβεντόγερος 90 χρόνων», βοσκός από το Πορετσό Αναστάσιος Ηλιόπουλος, που «περιηγήθηκε-αφηγήθηκε» με εξαιρετική δεξιότητα το περιεχόμενο του κειμένου, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Σωτήρης Σωτηρόπουλος. (2)

   Το δημοσίευμα έχει (3)ως εξής:

Ο ΜΥΘΟΣ ΚΑΙ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΡΧΟΝΤΑ «ΣΠΥΡΟ ΚΟΚΛΩΝΗ» ΑΠΟ ΤΟ ΠΟΡΕΤΣΟ…

   Ο μύθος του φτωχού Κοκλώνη από το Πορετσό, που τον έκανε άρχοντα ο Πασάς της Τρίπολης, είναι λίγο πολύ γνωστός (τον έχουμε γράψει και εμείς παλιότερα στο περιοδικό «ΔΙΒΡΗ» από διήγηση του Τάκη Αθανασόπουλου-«Γυφτοτάκη»-, τον γράφει και ο Δερβιναίος συγγραφέας Π. Παπαθεοδώρου στο βιβλίο του και αλλού αναφέρεται). Όμως η αφήγηση του μπάμπα Τάσου Ηλιόπουλου ήταν περισσότερο εντυπωσιακή και θα προσπαθήσω όσο μπορώ πιο πιστά να την αποτυπώσω.

Το γεφύρι επί του Ερύμανθου. (Φωτο: ΑΓΠ)

«… που λες, εκείνη την εποχή επί Τουρκοκρατίας οι δικοί μας αντάρτες-αγωνιστές κυνηγούσαν εδώ στο Πορετσό τους τούρκους και τους ξεμπουντούλωσαν. Κάπου ξέμεινε μέσα στο χωριό ένα μικρό τουρκόπουλο και το κακόμοιρο κρύφτηκε, το είδε ο χωριανός ο Σπύρος Κοκλώνης, το λυπήθηκε και το περιμάζεψε… Η γυναίκα του όμως δεν το ήθελε τον μάλωνε συνέχεια και του έλεγε «τι το φυλάς το παλιόσκυλο», «τι το φυλάς το παλιόσκυλο», να το παραδώσεις. Όμως ο Κοκλώνης της έλεγε «σώπα γυναίκα, κάνε το καλό και ρίχτο στο γιαλό». Έτσι  το περιποιήθηκε το παιδάκι και όταν δόθηκε η ευκαιρία και πέρασε από το Πορετσό ένα τούρκικο απόσπασμα με τρόπο χωρίς να τον δουν τους έδωσε το παιδάκι…Πέρασαν τα χρόνια, το παιδάκι αυτό έγινε μέγας και τρανός, πρώτος Πασάς στην Τρίπολη, αλλά θυμόταν την ευεργεσία και το καλό που του είχε κάνει ο άνθρωπος από το Πορετσό. Έστειλε λοιπόν στο Πορετσό, μια αντιπροσωπεία δικών του αξιωματούχων από την Τρίπολη πάνω στα άλογά τους και ένα αδειανό μουλάρι και τους είπε: θα πάτε στο χωριό θα μαζέψετε τους χωριανούς και θα λέτε συνέχεια «τι το φυλάς το παλιόσκυλο», «τι το φυλάς το παλιόσκυλο»…και όποιος δείτε ότι θα θυμηθεί κάτι και αντιδράσει να μου τον φέρετε εδώ.

Σωτ. Σωτηρόπουλος (καθιστός) και Άγγ. Αλμπάνης. (Φωτο: ΑΓΠ)

 Πράγματι, μάζεψαν τους χωρικούς και επαναλαμβάνοντας τη φράση ο γερο- Σπύρος Κοκλώνης, θυμήθηκε τα λόγια που έλεγε η γυναίκα του και τους πλησίασε…Τότε τον βάλανε στο μουλάρι και μια και δυο στην Τρίπολη. Εκεί ο Πασάς συγκινημένος που ξανάδε τον σωτήρα του τον αγκάλιασε, τον περιποιήθηκε και αφού τον φόρτωσε καλούδια, του παραχώρησε το δικαίωμα να εισπράττει τον φόρο την «δεκάτη» από τα γύρω χωριά, και τον ρώτησε τι άλλη χάρη θέλει να του κάνει. Και εκείνος αμέσως του είπε, θέλω να φτιάξεις το γεφύρι στο ποτάμι, την Εκκλησιά στο χωριό και να μεγαλώσεις το Μοναστήρι…Αν προσέξεις, η από δω πλευρά του τοίχου είναι προσθετή και δεν έχει αγιογραφίες, έγινε τότε επί Κοκλώνη. Πρέπει να δεις που γράφει στην πέτρα και η επιγραφή «έγινε με δαπάνη του άρχοντα Κοκλώνη»…

Αναστάσιος Ηλιόπουλος. (Πηγή: Περιοδικό "Δίβρη")

   Και πράγματι, υπάρχει τέτοια επιγραφή που επιβεβαιώνει τον μύθο και την παράδοση. Η κτιτορική επιγραφή πάνω στην κυρία είσοδο του ναού μας πληροφορεί πότε «ΑΝΙΣΤΟΡΗΘΙΗ» το έτος 1614 ο ναός με δαπάνες του Σπυλιώτη ή Σπύρου Κοκλώνη και του αδερφού του Δημητρίου. 
Μάλλον πρέπει να θεωρείται βέβαιον ότι τους περίφημους αγιογράφους αδελφούς Μόσχους από το Ναύπλιο θα πρέπει να τους πλήρωσε για καλά γύρω στα 1600 μ.χ. (17^ος αι.) ο άρχοντας ευεργετηθείς Σπύρος Κοκλώνης από το Πορετσό.
   Το σπίτι του Σπύρου Κοκλώνη, τέλος, αγοράστηκε από την οικογένεια Παναγιωτόπουλου, στην κυριότητα της οποίας ανήκει ακόμη.

Παναγία η "Πορετσάνισσα". (Πηγή: Περιοδικό "Δίβρη")

Βιβλιογραφία-σημειώσεις:
(1). «Δίβρη».Τριμηνιαία ιστορική, λαογραφική, πολιτιστική, ενημερωτική έκδοση για τα χωριά του ιστορικού δήμου Λαμπείας 1835-1912 Ηλείας

(2).  Δημοσίευμα στο περιοδικό «δίβρη», τεύχος 141, περίοδος Β’, χρόνος 36^ος, Ιούλιος – Σεπτέμβριος 2013.

(3).  Είναι δημοσιευμένο με τον γενικό τίτλο «Ιστορικές Σελίδες», Προσκύνημα στην Παναγία την «Πορετσάνισσα», και μια ενδιαφέρουσα «περιήγηση-αφήγηση» από 90χρονο βοσκό…

Δείτε το παρακάτω σχετικό video για το γεφύρι του "Κοκλώνη"  από το youtube: