Puente Nuevo-Νέα γέφυρα. Ανδαλουσία-Andalucia. Ισπανία.

  Η Puente Nuevo (νέα γέφυρα) είναι η μεγαλύτερη και νεότερη από τις τρεις γέφυρες στην πόλη  Ronda της Ανδαλουσίας, στη νότια Ισπανία, που γεφυρώνει τον ποταμό Guadalevín σ’ ένα χάσμα που φτάνει τα 120 μέτρα βάθος  και ενώνει τα δύο μέρη της πόλης.

  Η κατασκευή της γέφυρας ξεκίνησε το 1759 και ολοκληρώθηκε το 1793, χρειάστηκαν δηλαδή 34 χρόνια για να ολοκληρωθεί.  Τη γέφυρα σχεδίασε ο Jose Martin de Aldehuela και έχτισε ο Juan Antonio Diaz Machuca.

Η Νέα γέφυρα. Ronda. Ανδαλουσία.

  Πρόκειται για ένα κατασκευαστικό αριστούργημα με ένα κεντρικό ημικυκλικό τόξο, με μια σειρά θολίτες που φτάνει σε ύψος 48 μ. και πατάει σε άλλο μικρότερο ύψους 24 μέτρων. Εκατέρωθεν του κεντρικού τόξου υπάρχουν άλλα δύο μικρότερα , ημικυκλικά και με δύο σειρές θολίτες. Χτίστηκε με την χαρακτηριστική πέτρα της περιοχής που ανασύρθηκε από τον πυθμένα του φαραγγιού για να ταιριάξει απόλυτα με το περιβάλλον. Το συνολικό ύψος  φτάνει τα 98 μέτρα, το μήκος του 70 και το άνοιγμα του τόξου 14 μέτρα.

Η κεντρική καμάρα, οι δύο άλλες εκατέρωθεν αυτής και η φυλακή.

   Στοίχισε περίπου 15.000 ρεάλ  και είναι σύμβολο της πόλης Ρόντα.

  Πάνω από την κεντρική αψίδα, υπάρχει ένας θάλαμος που εξυπηρετούσε διάφορους σκοπούς, μεταξύ των οποίων και σαν φυλακή  και φέρεται να χρησιμοποιήθηκε επίσης και σαν φυλακή και θάλαμος βασανιστηρίων κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου (1936-1939) με κάποιους , όπως λέγεται, να τους πετάνε στο φαράγγι. 

 Η προηγούμενη γέφυρα, που κατασκευάστηκε το 1735, κατέρρευσε το 1741 πιθανότατα από κάποια κακοτεχνία ή το πιθανότερο λάθος κλείσιμο του τόξου, σκοτώνοντας 50 ανθρώπους .  Κατασκευαστές αυτής της πρώτης γέφυρας ήταν οι  Jose Garcia και Juan Cameho. (1)

Η Puente Nuevo από κατάντη.

 

  The Puente Nuevo (new bridge) is the largest and newest of three bridges in Ronda, southern Spain, that crosses the Guadalevín River. The bridge's construction started in 1759 and completed in 1793, taking 34 years to finish. Above the central arch, there is a chamber that served various purposes, including as a prison, and was allegedly used as a torture chamber during the Spanish Civil War. The previous bridge, constructed in 1735, collapsed in 1741, killing 50 people due to poor construction. An exhibition describing the bridge's history and construction is now located in the guard-house.

1. Τα στοιχεία, τις φωτογραφίες και το video στάλθηκαν από τον φίλο Salvatore Pernagallo. Τον ευχαριστώ.

Δείτε το παρακάτω video για τη γέφυρα:

 

Αρχαία γέφυρα στα Τριπόταμα.

   Από μαρτυρίες ιστορικών και περιηγητών φαίνεται ότι λίγα μέτρα πιο πάνω από την σημερινή γέφυρα των Τριποτάμων ή γέφυρα του Ιμπραήμ, υπήρχε αρχαία γέφυρα που συνέδεε την σημαντικότατη πόλη της περιοχής, την Ψωφίδα με την Λάμπεια, τη Λασσιώνα (Λασσιώνα = περιοχή πυκνή σε δάση και δένδρα, στο οροπέδιο της Φολόης στην Κάπελη, ερείπια της οποίας διακρίνονται στη θέση Κούτι-Παλαιόκαστρο κοντά στο χωριό Κούμανι ),  Ακρώρεια (εκτεινόταν από το οροπέδιο της Φολόης μέχρι το κάτω τμήμα του τ. δήμου Λαμπείας και ίσως να έφτανε μέχρι του δήμου Τριταίας  του νομού Αχαΐας) και άλλες περιοχές της Ηλείας.

   Φαίνεται ότι το αριστερό βάθρο είχε χτιστεί με ογκόλιθους πάχους 4 μέτρων ενώ το δεξί πατούσε σε στέρεο έδαφος, από βράχο.

   Σύμφωνα με μία απ’ αυτές «...εν τω Ερυμάνθω χειμάρρω (το Νουσαίτικο ποτάμι) ολίγον ανωτέρω (περί τα 20 μέτρα) της σημερινής καμπύλης γέφυρας κείνται καταφανέστατα τα ίχνη της αρχαίας γέφυρας. Και επί μεν της αριστερής όχθης ο αρχαίος πους αυτής είναι ολόκληρον τείχος εξ ογκολίθων ισοδομικώς εκτισμένων πάχους 4 μέτρων και ύψους  σωζομένου υπέρ το μέτρον.  Τούτο, εφ’ όσον γινώσκω, ουδείς των γραψάντων περί Ψωφίδας παρετήρησεν, εφιστώ δε την προσοχήν των αρμοδίων προς περιφρούρησιν και διαφύλαξιν του σπουδαίου τούτου σημείου, διότι ίσως ουδαμού αλλαχού υπάρχει ούτω σαφέστατον μνημείον γεφύρας εκ της κλασσικοτάτης αρχαιότητας. Αλλά και επί της απέναντι δεξιάς όχθης του ποταμού επάνω του φυσικού βράχου σώζονται ακόμη κατά χώραν λίθοι και του ετέρου ποδός της αρχαίας γέφυρας, εξ ου φαίνεται ότι ο μεν εκ δεξιών πους αυτής  εστηρίζετο επί του νυν υπάρχοντος ασαλεύτου βράχου, ο δ’ εξ αριστερών επί του πετρώδους εδάφους». (1)

Πιθανότατα τα ίχνη της αρχαίας γέφυρας. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

 

1.     Γεωργίου Παπανδρέου Δ.Φ. Γυμνασιάρχου «Ιστορία των Καλαβρύτων» 1928. Β’ έκδοση  από την Κοινοφελή Δημοτική Επιχείρηση Πολιτιστικής και Κοινωνικής Ανάπτυξης και Ποιότητα Ζωής Δήμου Καλαβρύτων (ΔΕΠΑΠΟΖ) Καλάβρυτα 2011 σελ.81.

 

 

Ura e Mesit-Mesi bridge. Albania

    Aπό τον 18^ο αιώνα γεφυρώνει τον ποταμό Kir,στη Β. Αλβανία που χύνεται στο Δρίνο, όντας από τα σπουδαιότερα μνημεία της Οθωμανικής κληρονομιάς στην περιοχή. 

                    Το γεφύρι από κατάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Βρίσκεται μέσα στο χωριό Mes πέντε χιλιόμετρα βορειοανατολικά της πόλης της Σκόδρας, σε μια πανέμορφη περιοχή. 

                     Το κεντρικό μεγάλο τόξο με τα ανακουφιστικά παράθυρα. 

                                    Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

 Χτίστηκε το 1768 από τον τοπικό Οθωμανό πασά  Kara Mehmet Bushati για να γεφυρώσει τον ποταμό Kir και να συνδέσει την Σκόδρα με την πόλη Drisht και τα άλλα χωριά στα βόρεια. Χτίστηκε σε δύο φάσεις. Πρώτα το μεσαίο και μεγαλύτερο τόξο και σε δεύτερη φάση το υπόλοιπο. 

                           Η καλντεριμωτή και καμπουρωτή επιφάνεια διάβασης. 

                                   Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

   Το μήκος του είναι 120 περίπου και το πλάτος 3,4 μέτρα.

   Έχει επισκευαστεί κάμποσες φορές και αποτελεί σημείο τουριστικής έλξης και σημείο αναφοράς της περιοχής, αποτελώντας πολιτιστικό μνημείο της χώρας.

         Το δεξιό κομμάτι από κατάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Αποτελείται από μία μεγάλη κεντρική ημικυκλική καμάρα με δύο σειρές θολίτες, που πατάει σε πετρώδες έδαφος στο μέσο περίπου της κοίτης του ποταμού, η ροή του οποίου έχει διαβρώσει την πέτρα, στηθαία που υψώνονται σε 0,60 μέτρα  και άλλα εννέα ημικυκλικά τόξα με δύο σειρές θολίτες. Τρία τόξα μαζί με δύο ανακουφιστικά παράθυρα βρίσκονται αριστερά του κεντρικού τόξου από κατάντη και έξι μαζί με ένα ανακουφιστικό παράθυρο από κατάντη επίσης. 

 

        Το αριστερό κομμάτι από κατάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Τα δύο ανακουφιστικά παράθυρα εκατέρωθεν του μεγάλου τόξου είναι οξυκόρυφα με κάθετα τα πλαϊνά τους. Η επιφάνεια διάβασης είναι καλντεριμωτή και καμπουρωτή ανεβαίνοντας προς το μεσαίο και μεγάλο τόξο ενώ η όλη κατασκευή σχηματίζει καμπύλη προς τα αριστερά ερχόμενοι  από δεξιά και από κατάντη.

                 Το γεφύρι από ανάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Ο γνώστης του γεφυριού Nusret Latifi  μας λέει για την σπουδαία αυτή κατασκευή: «...Βρισκόμαστε στην Αλβανία, στην γέφυρα Mesi . Πήρε το όνομά της από το χωριό Mes , κοντά στην πόλη της Σκόδρας. 

              Το μεγάλο τόξο από ανάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Χτίστηκε κατά την Οθωμανική περίοδο από τον πασά Bushati το 1768 και χρησιμοποιούνταν από τους κατοίκους της Σκόδρας  για να πηγαίνουν στις περιοχές της άλλης πλευράς.

 

 Έχει 13 τόξα και είναι μία από τις μεγαλύτερες γέφυρες που χτίστηκαν κατά την Οθωμανική περίοδο και ακόμη παραμένει σε χρήση στην Αλβανία. Θα σας δούμε σε κάποια επόμενη γέφυρα».

 

Με τον φίλο και συνοδοιπόρο στην καταγραφή των πέτρινων γεφυριών σε Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία Nusret Latifi.

Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

 

 Δείτε το παρακάτω video για το γεφύρι: 

 

Καμάρα στο Λειβάρτζι Καλαβρύτων.

   Βρίσκεται αριστερά, στο έμπα του χωριού επί του λειβαρτζινού Ερύμανθου, που διασχίζει το χωριό και πηγάζει από την περιοχή “Σκουτέλι”και την πηγή “Κρουσταλλός”, που υδρεύει και το χωριό. Λέγεται έτσι γιατί το νερό είναι παγωμένο, “κρούσταλλο”, όπως λένε οι ντόπιοι. 

 

                       Η Καμάρα από ανάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

  Είναι μονότοξο, με διπλή σειρά καμαρολιθιών (θολίτες) και τη δεύτερη πάνω σειρά να προεξέχει κατά δύο πόντους από την πρώτη, καταβιβασμένο για να πετύχει όσο το δυνατόν πιο ομαλή επιφάνεια διάβασης ο πρωτομάστορας, ενώ μας είναι άγνωστο το πότε ακριβώς χτίστηκε. Κατά τα λεγόμενα των ντόπιων χτίστηκε πριν τον πόλεμο. Ενώνει τις συνοικίες Αϊ-Γιάννης και Περιτσαίοι και ένα τμήμα της συνοικίας Απανάκρη με το υπόλοιπο χωριό. Παλιότερα ήταν η έξοδος και η είσοδος των συνοικιών αυτών από και προς το χωριό, με τα γειτονικά χωριά, τον κάμπο της Σέλτσας, την κοιλάδα της Κατάκρης, κλπ.

  Πριν χτιστεί το γεφύρι αυτό, η Καμάρα, υπήρχε άλλο παλιότερο γεφύρι, δυο μέτρα πιο πάνω, που είχε χτιστεί από τον Ανδρέα Πάπα το 1856, ντόπιο από τον συνοικισμό «Μισοχώρι» Λειβαρτζίου. Η συνοικία Μεσοχώρι, ή «Μισοχώρι» είναι μία από τις συνοικίες του Λειβαρτζίου και η ονομασία του οφείλεται στο ότι ευρίσκεται στο κέντρο του χωριού, μεταξύ Απανάκρης (επάνω άκρη) και Κατάκρης (κάτω άκρη).

 Ήταν έμπορος, έκανε λεφτά στην Πάτρα και κατόπιν προχώρησε σε διάφορες δωρεές προς το χωριό του.

                      

                     Το γεφύρι και η βρύση. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Έχτισε το γεφύρι αυτό, το άλλο στη θέση “Καμουτσάρη”, που τώρα είναι χωμένο, καθώς και τις δύο βρύσες Πάνω και Κάτω Καμουτσάρη στην ίδια περιοχή. Το γεφύρι αυτό, το παλιό, παρασύρθηκε από το νερό του ποταμού και στη συνέχεια χτίστηκε, πριν τον πόλεμο του '40, το σημερινό, η λεγόμενη “Καμάρα” στο Λειβάρτζι για την εξυπηρέτηση των ντόπιων.

           Η Καμάρα σε φωτογραφία του 1940. Φώτο: Νίκος Παπακωνσταντόπουλος.

Οι διαστάσεις του είναι:

Άνοιγμα καμάρας                 7,20 μέτρα

Ύψος                                       2,80 μέτρα

Πλάτος                                   3,85 μέτρα

Μήκος                                  10,90 μέτρα

Πλάτος καμαρολιθιού        0,80 μέτρα

Ύψος στηθαίου                    0,40 μέτρα

   Ο ντόπιος, Βασιλόπουλος Λεωνίδας, πρώην δήμαρχος του τέως δήμου Αροανίας, μας αφηγείται ότι:  «…εκεί που βρίσκεται η κεντρική καμάρα στο Λειβάρτζι, στο σημείο εκεί που είναι και η βρύση, αυτή είναι η νεότερη καμάρα που έχει χτιστεί όταν παρασύρθηκε από τον ποταμό η πρώτη, που ήταν δωρεά του Ανδρέα Πάπα, που φτιάχτηκε το 1856. Το πότε παρασύρθηκε δεν το γνωρίζουμε, οπότε δεν έζησε για πολλά χρόνια η πρώτη καμάρα. Βρίσκεται όπως κοιτάζουμε την καμάρα από το δρόμο δύο μέτρα δεξιά, λίγο πιο κάτω…ήταν η παλιά καμάρα…παρασύρθηκε και φτιάχτηκε αυτή…πότε φτιάχτηκε δεν το γνωρίζω…πριν τον πόλεμο…πριν τον πόλεμο…προπολεμικά σίγουρα…»

             

                    Η επιφάνεια διάβασης. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

   Έχει υποστεί κάποιες φθορές στην καλντεριμωτή επιφάνεια διάβασής του, το πάνω μέρος των στηθαίων έχει καλυφθεί με λεπτή ταινία τσιμέντου αλλά είναι σε καλή γενικά κατάσταση. Η μεγάλη και καταστροφική για την περιοχή πλημμύρα του 2003-2004 το καβάλησε αλλά δεν το γκρέμισε. Τη βρύση πλάι του την έχτισε ο Τάκης Κυριαζής (μπάρμπα-Τάκης), μπάρμπας του Μήτσου του Μποτσολή, από το διπλανό χωριό Λεχούρι.

   Για τη λειτουργία και τη χρησιμότητα στην ανάπτυξη της περιοχής των ταμπακόμυλων και των νερόμυλων του Λειβαρτζίου έχει αξία να ξεφύγουμε λίγο από το κύριο περιεχόμενο του βιβλίου και έτσι διαβάζουμε ότι «εν αντιθέσει δε προς το - πενίη άνδρα δάμνυσι- τουναντίον οι συμπολίται μας πενόμενοι...υπεραντρούνται! Ενώ εις παλαιοτέραν εποχήν το Λειβάρτζιον ήκμαζε, διότι είχε πεδιάδα την νυν μεταβεβλημένην εις ποταμιάν πλέον των 3000 στρεμμάτων, εκ της διατηρήσεως των πέριξ δασών, αλλά δια της καλλιεργείας του καπνού και της μεταποιήσεως ή βιομηχανοποιήσεως τούτου εις ταμπάκον. Πεντάς εργοστασίων (ταμπακομύλων) υδροκινήτων εργάζετο νυχθημερόν διακρινομένων των μύλων Τσέκουρα, Αριστ. Θούα, Μήτρου Αρβανίτη, Ζήσου, Σωτ. Θούα και Ξαντάκη Καλλιακούδα, εφοδιαζόντων με τους εν τη εξοχική θέσει «Παραβόλα» των Πατρών ομοίους των Ραβαζούλα εκ Μοραχόβης και Κούλη εκ Νουσάς ολόκληρον την Πελοπόννησον.Παρήγε δε τότε το Λειβάρτζιον περί τας 40-50.000 οκ. καπνού  πωλουμένου προς 1,20-2 δρ. κατ’ οκάν, εκ της πωλήσεως δε του ταμπάκου προς 3,60-4 δρ. κατ’ οκάν εισήγε περί τας 150-200.000. Δεν απελάμβανον δε οι παραγωγοί μόνον εκ της πωλήσεως του καπνού, ήτοι του λεγομένου ξεφυλλίσματος δηλ. της αφαιρέσεως των ινών, την οποίαν εργασίαν εξετέλουν μικρά κοράσια 12-15 ετών πληρωνόμενα προς 50 λ. Ημερησίως, ποσόν ουκ ευκαταφρόνητον δια την τότε εποχήν.

Δυστυχώς από του 1892 επί κυβερνήσεως Τρικούπη επεβλήθη φόρος

                 Παλιότερα από ανάντη. Φώτο: Νίκος Παπακωνσταντόπουλος.

βαρύς επί του ταμβάκου, αλλά και ως εκ της οσημέραι ελλατουμένης παρά των νεωτέρων της χρήσεως του ταμπάκου αντικαθισταμένης δια του σιγαρέτου, μέχρι στειρεύσεως και αχρηστεύσεως του είδους τούτου μεταβληθέντων των ταμπακομύλων εις αλετρόμυλους. Τελευταίος παρέμεινεν εν τη ενασκήσει των καθηκόντων του ο μύλος Καλλιακούδα, υποκύψας και αυτός εις το μοιραίον εν τέλει!

Και εγένετο μεν απόπειραι αναζωογονήσεως ευγενών ειδών καπνού Καβάλας εν έτει 1903 υπό του ενωρίς εκλιπόντος συμπολίτου μας, πνεύματος κατ’ εξοχήν επιχειρηματικού, μακαρίτου Α. Παπαμικροπούλου, ήτις επέτυχε θαυμασίως. Αλλά μοιραίαι συμπτώσεις, αφ’ ενός απραξία των αγορών και υπερπαραγωγή των μεγάλων κέντρων δεν ηυνόησε την πώλησιν και ούτω εσταμάτησεν η καλλιέργεια».(1)

            

                                   Ο Μπάρμπα-Τάκης Κυριαζής επί τω έργω. (2)

  Μιά μαρτυρία ενός ακόμη ντόπιου μας λέει ότι «Η καμάρα ήταν μεγάλου ύψους μονότοξο γεφύρι, που όμως η συσσώρευση φερτών υλικών ανέβασαν πολύ την κοίτη του ποταμού. Στη φωτογραφία του 1940 ή αρχές του 1950, επάνω στη γέφυρα μια συγχωριανή μου με νεροβάρελο στον ώμο, που πιθανότατα πάει να το γεμίσει (ή μόλις έχει γεμίσει) από την παρακείμενη στην καμάρα φυσική πηγή. Η πηγή αυτή υπήρχε μέχρι τις 11 του Σεπτέμβρη του 1990, που η μεγάλη νεροποντή άλλαξε το τοπίο. Τέσσερεις συγχωριανοί μου, μάλιστα, υπήρξαν θύματα της μανίας του ποταμού». (3) 

 

Η βρύση στην Καμάρα.
 

  Μία ακόμη μαρτυρία μας λέει ότι «...το πιο αγαπημένο μου μέρος στο Λειβάρτζι είναι εδώ...τι νερό έχω κουβαλίσει για το μαγαζί του πατέρα μου από την καμάρα. Και να φανταστείς ότι δεν υπήρχε βρύση πάνω όπως είναι τώρα. Κατεβαίναμε καμιά 15ριά σκαλιά και ήταν μια πηγή. Απο κει παίρναμε νερό...». (4)

 

1. Περικλή Π. Δουδούμη ή Ντουντούμη. Ιστορία της κωμοπόλεως  του Λειβαρτζίου των Καλαβρύτων. Εν Αθήναις τη 25 Μαρτίου 1941, σελ. 165-166. Πανομοιότηπη με την αρχική έκδοση, επανέκδοση του έργου από το Σύλλογο Λειβαρτζινών Αθήνας το 1986.

2. Η Φωτογραφία είναι προσφορά του δημοσογράφου και γιου του μπάρμπα-Τάκη, δημοσιογράφου και ιδρυτή του “Καλάβρυτα news” Νίκου Κυριαζή.

3. Τα σχόλια είναι του ντόπιου μελετητή και συγγραφέα της ιστορίας και του πολιτισμού της περιοχής Νίκου Χρ. Παπακωνσταντόπουλου, όπως και η φωτογραφία από το βιβλίο του εκπαιδευτικού Αθ, Θ. Λέλου «Ιστορία της Αρχαίας Ψωφίδος και Λειβαρτζίου», έκδοση 1953.

4. Δήμητρα Καζαζάκη. Μαρτυρία στον γράφοντα.

Δείτε το παρακάτω video για το γεφύρι: