Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου

Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου
Πετρογέφυρα: διαδρομές...της φύσης τα καμώματα...δημιουργήματα...μνήμες...αναφορές...βιώματα

Τιμή στους μάστορες, που άφησαν με τα εμπνευσμένα έργα των χεριών τους το ίχνος τους στην ιστορία της νεοελληνικής αισθητικής, σμιλεύοντας την πέτρα και δαμάζοντας το νερό της Πελοποννησιακής γης, με την απαράμιλλη τεχνική τους, τη φλόγα της ψυχής τους και το σεβασμό στη φύση.
Ας γνωρίσουμε αυτούς και τα έργα τους.

Πέμπτη 3 Ιουνίου 2021

Γεφύρι στον Αγιάννη (ή "Τροχού"). Λευκοχώρι (Ρεκούνι) Γορτυνίας

Πρόκειται για ένα πανέμορφο και εντυπωσιακό γεφύρι, κάτω από το Λευκοχώρι (Ρεκούνι) επί του Τουθόα (ή Τροχός ή Λαγκαδινό ποτάμι), αφημένο όμως στην τύχη του με αποτέλεσμα λόγω της εγκατάλειψης από τον άνθρωπο και την αδυσώπητη παρέμβαση του χρόνου και της φύσης να κινδυνεύει με κατάρρευση. Τα στηθαία του είναι προβληματικά και οι ρωγμές στο αριστερά  από κατάντη τόξο του έντονες.

Από κατάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου (ΑΓΠ).

Είναι μονότοξο, με μια σειρά θολίτες,  βάθρα να πατάνε σε στέρεο πετρώδες έδαφος και καμπυλωτή και καλντεριμωτή επιφάνεια διάβασης όσο ακριβώς και το άνοιγμά του.

Αποτελεί μέρος του μονοπατιού που ένωνε το Ρεκούνι με το χωριό Τουθόα (Τσίπολη), όπως επίσης και το χωριό Σέρβου. Το βουνό αυτό οι ντόπιοι το λένε «Βλαχοπούλα».

Η καμπυλωτή επιφάνεια διάβασης  Φώτο: ΑΓΠ.
 Δίπλα βρίσκεται το ξωκλήσι του Αγίου Ιωάννη, εξ ου και το όνομά του.

Οι διαστάσεις του είναι:

Άνοιγμα καμάρας: 4,70 μ.

Ύψος: 4,90 μ.

Πλάτος: 2 μ.

Μήκος: 9,30 μ.

Πλάτος καμαρολιθιού: 0,80 μ.

Ύψος στηθαίου: 0,58 μ.

Στην περιοχή αυτή οι Ρεκουνιώτες είχανε τα αμπέλια τους, κόβανε ξύλα και πηγαίνανε τις ελιές τους στα ελαιοτριβεία στην Τσίπολη (Τουθόα).

Οι ρωγμές στο τόξο από ανάντη. Φώτο: ΑΓΠ
Μας είναι άγνωστο πότε χτίστηκε αλλά κατά μαρτυρίες των ντόπιων πρέπει να είναι πολύ παλιό και πιθανότατα χτισμένο από Λαγκαδινούς μαστόρους κατά την πρώιμη  περίοδο της τουρκοκρατίας. Αυτό το δείχνει το οξυκόρυφο τόξο του, χωρίς αυτό να είναι δεσμευτικό.

Ένα περίπου χιλιόμετρο πιο κάτω βρίσκεται το γεφύρι του Σπηλιαρά, επί του Τουθόα και αυτό, το τρίτο κατά σειρά και από κατάντη από τα τρία γεφύρια του Φούσκαρη.

Λίγο πιο κάτω από το γεφύρι ήταν ο μύλος του Ηλία Μπούρα από τα Λαγκάδια ενώ εκατέρωθεν του γεφυριού και κάτω από τον Αγιάννη είναι οι πηγές του Τουθόα ή "Τροχός" ή Λαγκαδινό ποτάμι, που ως το γεφύρι είναι χείμαρρος.

Και μια μαρτυρία από έναν ντόπιο: "...εκεί μεγάλωσα. Στα 100 μ. λειτουργούσε το μύλο ο θείος μου ο Νικόλας. Στα 150 μ. είχαμε το περιβόλι μας και ακριβώς στο γεφύρι δέναμε τη δέση του μύλου και των περιβολιών. Στον ίσκιο του βράχου δουλεύαμε το σπάρτο, το λινάρι του φτωχού..." (1)

Γεφύρι στον Αγιάννη ή Τροχού. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου (ΑΓΠ).

  Καταθέτουμε ακόμα μια μαρτυρία μιας ντόπιας, που μας δίνει επιπλέον πληροφορίες για το γεφύρι, το μύλο και την τοπογραφία της περιοχής γενικότερα. "...Ο μύλος ανήκε στον Ηλία Μπούρα ο οποίος τον άφησε στο γιο του Σπύρο, που ήταν συμβολαιογράφος και ο οποίος δεν τον δούλεψε. Τον δούλεψε ο πατέρας μου μέχρι το 1970 για περίπου 15-16 χρόνια όταν φύγαμε λόγω εσωτερικής μετανάστευσης και των γνωστών προβλημάτων επιβίωσης στην επαρχία για τον Πύργο της Ηλείας, όπου τελείωσα και το γυμνάσιο θηλέων στην Πατρών. Τώρα ανήκει στους κληρονόμους του Σπύρου Μπούρα. Δεν υπάρχει τώρα, μόνο λίγα χαλάσματα μπορείς να δεις, δύο-τρεις τοίχους. Το αυλάκι, το μυλαύλακο ξεκινούσε από το κεφαλόβρυσο, στο γεφύρι. Το γεφύρι πρέπει να χτίστηκε επί τουρκοκρατίας από Λαγκαδινούς μαστόρους και είναι σε κακή κατάσταση, με ορατό τον κίνδυνο της κατάρρευσής του. Ο μύλος ήταν τόπος συνάντησης και επικοινωνίας μεταξύ των κατοίκων των χωριών Σέρβου, Σταυροδρόμι, Γαλατά, Λαγκάδια, Κατσουλιά, Φτεριά, Κεράσοβο, κλπ. Δεν είχαν άλλο τρόπο επικοινωνίας οι ντόπιοι και το να πας στο μύλο ήταν ένας τρόπος κοινωνικής επαφής και ανταλλαγής πληροφοριών.  Ερχόντουσαν στο μύλο με τα γαϊδούρια και τα μουλάρια. Παλιά υπήρχε μονοπάτι αλλά τώρα έχει βυθίσει. Ήταν ο κύριος δρόμος από Λαγκάδια-Ρεκούνι-Τσίπολη-Σέρβου και αντίστροφα. Ο δρόμος αυτός ήταν λειτουργικός αλλά τώρα δεν υπάρχει στο μεγαλύτερο μέρος του. Οι ντόπιοι στα πήγαινε-έλα τους αυτά κάνανε διάλειμμα στο γεφύρι, δένανε τα ζωντανά τους για να ξεκουραστούν, γιατί ήταν φορτωμένα και ο δρόμος ήταν μακρύς, ανοίγανε τα ψωμοτύρια τους για να φάνε και συνέχιζαν το δρόμο τους με τα προϊόντα τους κυρίως τυροκομικά αλλά και άλλα για το παζάρι στα Λαγκάδια, κλπ". (2) 

 Η περιοχή λέγεται και «καταφύγια» ή «καταφύδια», όπως τα λένε οι ντόπιοι γιατί υπήρχαν και υπάρχουν ακόμα ίχνη στα βράχια στηρίγματα από ξύλα (σκάλες?), που οδηγούσαν σε σπηλιές κατά την τουρκοκρατία όπου κρυβόντουσαν οι Έλληνες. (3)


Σημειώσεις-βιβλιογραφία

(1). Έγγραφη μαρτυρία στον γράφοντα από τον ντόπιο Παναγή Παπακωνσταντίνου. Τον ευχαριστώ.

(2). Μαρτυρία στον γράφοντα από την Θεοδώρα Παπαθεοδώρου-Σπηλιοπούλου, φιλόλογο. Την ευχαριστώ.

(3).  Σε όλη την πορεία μου στην περιοχή των Λαγκαδίων και όχι μόνο πιστός συνοδοιπόρος ήταν και είναι ο Γιάννης Χουντής, γιος παλιού μάστορα της πέτρας από το Φούσκαρη Γορτυνίας. Οι άπειρες ευχαριστίες μου είναι δεδομένες.

Δείτε περισσότερα για το γεφύρι στο παρακάτω video: