Γεφύρι στο Ανδρομονάστηρο Μεσσήνης.

   Βρίσκεται κοντά στην Ανδρούσα Τριφυλίας και το χωριό Πετράλωνα του τ. Δήμου Ιθώμης, νυν Τριφυλίας..

   Λέγεται ότι χτίστηκε κατά την περίοδο του Ανδρόνικου Παλαιολόγου όταν χτίστηκε και το Ανδρομονάστηρο ή Ανδρικομονάστηρο το 1311.

    Είναι μονότοξο, με μια σειρά θολίτες, μικρό πλάτος και τα μεσόβαθρά του πατάνε σε σαθρό έδαφος.

Από ανάντη. (Φωτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου).

    Δεν είναι ακριβώς γεφύρι αλλά μυλαύλακο, που από εκεί πέρναγε το νερό των πηγών του Ανδρομονάστηρου και ύδρευε την περιοχή της Ανδρούσας.

    Το ρέμα του Ανδρομονάστηρου χύνεται στον Βελίκα, λίγα χιλιόμετρα πιο κάτω.

Ο ντόπιος Γιάννης Λύρας,βιολόγος και ντόπιος από τη Βαλύρα της Ιθώμης, μας λέει: “...βρισκόμαστε στο χωριό Πετράλωνα, του τ. Δήμου Ιθώμης. Το Ανδρομονάστηρο ή Ανδρικομονάστηρο έγινε από τον Ανδρόνικο Παλαιολόγο, προς τιμή του πατριάρχη Ανδρούσης Αθανάσιου. 

Το Ανδρομονάστηρο. (Φωτο: ΑΓΠ).

Το γεφυράκι ήτανε όχι αυτού καθ' εαυτού γεφύρι αλλά ήτανε μυλαύλακο, το οποίο πρόλαβα στα παιδικά μου χρόνια και έδινε νερό στους νερόμυλους και τις νεροτριβές που λειτουργούσανε παρακάτω. Εδώ το Ανδρικομονάστηρο γιορτάζει στις 6 Αυγούστου, την εορτή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος. Μαζευόμαστε όλοι οι πιστοί από τη γύρω περιοχή με τον μπακαλιάρο και όσοι δεν είχαν πιάνανε ψάρια από το Βαλύρα.”

   "Το Ανδρομονάστηρο και η γύρω περιοχή αποτελούσε Μετόχι της ΙΜ Αγίας Αικατερίνης του Σινά και αγοράστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα από την οικογένεια της προγιαγιάς μου

και στα μέσα προς τέλη του 20ού το μοναστηριακό συγκρότημα παραχωρήθηκε στην ΙΜ Βουλκάνου της οποίας και αποτελεί Μετόχι. Διαθέτουμε τις συμβολαιογραφικές πράξεις τόσο της αγοράς όσο και της δωρεάς".(1)

 Υπάρχει διάσταση απόψεων ως προς την ονομασία και τον ιδρυτή της. Κατά μία μαρτυρία ενός ντόπιου «Eμείς απ' τα γύρω χωριά το λέγαμε ( και το λέμε) Αντρειωμονάστηρο ή και Αντρομονάστηρο κυρίως, το οποίο εννοιολογικά σημαίνει μοναστήρι των ανδρείων και μοναστήρι ανδρών....!!! Αυτές οι δύο έννοιες υπάρχουν και καθόλου περί Ανδρόνικου με δεδομένο ιστορικό βέβαια πως η περιοχή από απ' το 1206 ήταν φραγκοκρατούμενη μέχρι και το 1430 λόγος που και η σημερινή Ι. Μονή Βουλκάνου - κάτω μοναστήρι είχε χτιστεί μετά το 1206 από τους Φράγκους, όχι σαν μοναστήρι αλλά καθαρά σαν φράγκικο κάστρο !!! Αυτό έγινε μοναστήρι κατά τη Β' Τουρκοκρατία, κατά την οποία αγοράστηκε από τους μοναχούς της Μονής της κορυφής που ξεκάθαρα έχει καταγραφεί ως Ι. Μονή Βουρκάνου και όχι Βουλκάνου, όνομα που έφερε το φράγκικο κάστρο του κάτω μοναστηριού και το οποίο λειτούργησε ως Μετόχι της μονής της Κορυφής από τη Β' Τουρκοκρατία και μετά και στο οποίο υπαγόταν και υπάγεται και το Αντρομονάστηρο .....

Τώρα όσον αφορά την ονομασία που έχει διατηρηθεί στα γύρο χωριά ως "Αντρειομονάστηρο", πιθανολογείται σφόδρα η ύπαρξη του με την έννοια της λειτουργίας του ως κάστρου ή ως σημείου που διαδραματίστηκε κάτι το ηρωικό (πιθανολογείται σύγκρουση φράγκων με βυζαντινούς κατά την επικράτηση των Φράγκων περί το 1206 + !!!!) και πριν την ίδρυση από τους Φράγκους του κάστρου του Βουλκάνου, λόγος που εξηγεί και την ύπαρξη τους ως κάστρο.

 Ανήκε στην επαρχία Μεσσήνης πάντοτε και συνεχίζει να ανήκει στο δήμο Μεσσήνης, όπως και η Αρχαία Μεσσήνη αλλά και το κάστρο του Σαφλαούρου, το οποίο ως κείμενο επί της κορυφογραμμής που χωρίζει το δήμο Μεσσήνης με τον δήμο Τριφυλίας ανήκει κατά το ήμισυ στους δύο αυτούς δήμους ( Μεσσήνης και Τριφυλίας). Η Ανδρούσα πάντα ανήκε στην επαρχία Μεσσήνης - τώρα δήμο Μεσσήνης». (2)

Κατά μία όμως άλλη μαρτυρία "Η ιερή Μονή Μεταμορφώσεως τού Σωτήρος είναι κτίσμα τού 13ου αιώνα και έργο τού βυζαντινού αυτοκράτορα Ανδρόνικου Β' τού Παλαιολόγου (1282-1328). Ο Ανδρόνικος για να τιμήσει τον πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Αθανάσιο τον Α' καταγόμενο από την Ανδρούσα, έφτιαξε το μεγαλόπρεπο αυτό μοναστήρι, κοντά στην γενέτειρα τού πατριάρχη και γι' αυτό οφείλει το όνομα του Ανδρομονάστηρο ή Ανδρονικομονάστηρο στον κτήτορα του, Αυτοκράτορα Ανδρόνικο". (3)

Σημειώσεις-βιβλιογραφία.

1. Μαρτυρία στον γράφοντα του Αντώνη Βερικοκάκη στις 28/09/2023.

2. Μαρτυρία στον γράφοντα του Bill Theodoropoulos (Μάϊος 2024)

3. Μαρτυρία στον γράφοντα του Demetrios Tserpes (Μάϊος 2024)

Δειτε το video για το γεφύρι στο Ανδρομονάστηρο: