Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου

Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου
Πετρογέφυρα: διαδρομές...της φύσης τα καμώματα...δημιουργήματα...μνήμες...αναφορές...βιώματα

Τιμή στους μάστορες, που άφησαν με τα εμπνευσμένα έργα των χεριών τους το ίχνος τους στην ιστορία της νεοελληνικής αισθητικής, σμιλεύοντας την πέτρα και δαμάζοντας το νερό της Πελοποννησιακής γης, με την απαράμιλλη τεχνική τους, τη φλόγα της ψυχής τους και το σεβασμό στη φύση.
Ας γνωρίσουμε αυτούς και τα έργα τους.

Τετάρτη 17 Δεκεμβρίου 2025

Καλωσόρισμα ΑΓΠ



....της Πέτρας και του Νερού

Πέτρα και νερό!
Δύο υλικά, που συναντά κανείς σε αφθονία στην Ελληνική γη.
Πέτρα και νερό!
Δύο στοιχεία, που καθημερινά συναντάμε στη ζωή μας.
Πέτρα και νερό!
Με τη δική του μεταφορική σημασία το καθένα.
Πέτρα και νερό!
Σταυραδέρφια της Μάνας φύσης.

διαδρομές.... 
Η  πέτρα που φανερώνει τις δυσκολίες που περνάμε, μαρτυρά το χρόνο και τις αναμνήσεις, την ανάγκη, την ιστορία.
Το νερό που οδηγεί στη λύτρωση, που δείχνει δρόμους και χαράζει πορεία.
Το ένα συμπληρώνει το άλλο.
Το ένα αποζητά τη βοήθεια του άλλου.
Το ένα σφιχταγκαλιάζει το άλλο.

της φύσης τα καμώματα....
Πολλές φορές "κονταροχτυπιούνται" μεταξύ τους. Μα πάντα νικητής βγαίνει το νερό!
Έτσι, το νερό τρέχει και σμιλεύει την πέτρα φτιάχνοντας κάποτε-κάποτε απαράμιλλα έργα τέχνης.
Στο πέρασμά του από την πέτρα, "γεννά" σπήλαια, φαράγγια, καταβόθρες, βάραθρα, γεφύρια, περίτεχνα σχέδια.

δημιουργήματα....
Κάποιες φορές, είναι ο άνθρωπος, που χρησιμοποίησε την πέτρα για να δαμάσει το νερό.
Και το κατόρθωσε.
Έστησε πέτρινα γεφύρια, ακονίζοντας με τη σειρά του την πέτρα, για να διαβεί το ορμητικό ρέμα.
Γεφύρια, που ακουμπάνε πάνω σε πολλά πόδια.
Δύο, τρία, τέσσερα ή και περισσότερα, για να δρασκελίσει το νερό ενώνοντας τους τόπους.
Και τους ανθρώπους. Και τον κόσμο.
Έτσι, ο άνθρωπος εκμεταλλεύτηκε όλες τις δυνατότητες, που η φύση παρέχει απλόχερα.
Απλόχερα και εμείς εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας σ' αυτούς τους δουλευτάδες, που φτιάξανε γεφύρια με αντοχή και ομορφιά. Σμίξανε χωριά και τάφεραν σε επαφή με τον υπόλοιπο κόσμο.

μνήμες....αναφορές....βιώματα.... 
 Στη διαδρομή του χρόνου, μέσα από απάνθρωπες και βέβηλες συμπεριφορές αλλά και φυσικές καταστροφές, έφτασαν στις μέρες μας όπως έφτασαν!
 Τα θαυμαστά αυτά έργα της λαϊκής μας γεφυροποιίας πρέπει να παραδοθούν αλώβητα και με σεβασμό, στη μνήμη και τον θαυμασμό των επόμενων γενιών.

Καλώς ήλθατε στους δρόμους του νερού και της πέτρας
Καλώς ήλθατε στον θαυμαστό κόσμο των πετρογέφυρων
Καλώς ήλθατε στο Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Θοδωρής Χαμάκος / Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου (Α.Γ.Π.)
Αγίου Δημητρίου 29
18547 Νέο Φάληρο                                         
Πειραιάς
Τηλ.        210 4829520                                    
Κιν.        693 7433866                                      
Email: theodoros.hamakos@uww.org
           thodorischamakos@gmail.com          
Youtube: www.youtube.com/agpelop       
Blog:  www.agpelop.blogspot.gr                                   
Facebook: www.facebook.com/thodorischamakos                                  


Τετάρτη 10 Δεκεμβρίου 2025

Ura e Vjetër e Gurit - Vushtrrisë. Kosove. Παλιά πέτρινη γέφυρα στην πόλη Vushtrrisë – Κόσοβο.

  Η Παλιά Πέτρινη Γέφυρα είναι ένα μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς που βρίσκεται στην πόλη Βούστρι (Vushtrrisë ) στο Κόσοβο.

  Βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της εισόδου της πόλης, η οποία σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες θεωρείται από τις παλαιότερες γέφυρες του είδους της στο Κόσοβο.  

  Συνέδεε τα χωριά στους πρόποδες της Τσιτσαβίτσα (Çyçavicës) με την πόλη Βούστρι και μέσω του φαραγγιού Κλύσρα (Klysyrës ) συνέδεε την πεδιάδα του Κοσσυφοπεδίου με την περιοχή Ντρένιτσα (Drenicës).  Ο δρόμος που συνέδεε την πόλη Βούστρι με τον σιδηροδρομικό σταθμό στο χωριό Στρουέρε (Shtruerë) περνούσε επίσης από αυτή τη γέφυρα.

Η γέφυρα στο κεντρικό πάρκο. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.
   Η Πέτρινη Γέφυρα στο Βούστρι αναφέρεται επίσης από διάφορα ταξιδιωτικά κείμενα της εποχής, όπως ο Γάλλος Φιλίπ Ντιφρε – Κέιν (Filip Difre - Kane ) (1573) ο οποίος, μεταξύ άλλων, λέει τα εξής: "...από εκεί φτάσαμε στο Βούστρι, μια μεγάλη πόλη με πολλά τζαμιά και με μια μεγάλη πέτρινη γέφυρα". Σύμφωνα με οθωμανικά αρχεία του 1873/74, το Βούστρι ήταν μια πόλη με τρία τζαμιά, ένα κρατικό αρχοντικό... με δύο γέφυρες πάνω από τον ποταμό Σίτνιτσα (Sitnicë), η μία από ξύλο και η άλλη από συμπαγή πέτρα.


 Η επιφάνεια διάβασης.

Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου. 

 

   Όσον αφορά την ηλικία της γέφυρας, υπάρχουν διαφορετικές εκδοχές, αλλά η κυρίαρχη άποψη είναι ότι χτίστηκε κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ή και νωρίτερα, κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

  Στον δήμο Βούστρι, είναι γνωστή ως η Παλιά Πέτρινη Γέφυρα. Υπήρχαν αρκετές λατινικές επιγραφές στη γέφυρα, οι οποίες αφαιρέθηκαν από επιστήμονες του Βελιγραδίου, όπως λένε οι ντόπιοι.

  Το πιθανότερο όμως, κατά τους ντόπιους ειδικούς, είναι να χτίστηκε κατά  τον πρώιμο Μεσαίωνα. 


              Μπροστά στη γέφυρα.

      Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου. 

 

  Η γέφυρα είναι χτισμένη από ογκόλιθους, οι οποίοι πιθανότατα ελήφθησαν από τους λόφους της αρχαίας πόλης Λούμκουτς και Μαρτίραϊ ι Έπερμ (Lumkuqit si dhe të Martirajt të Epërm).

  Οι πέτρες έχουν μήκος περίπου  ένα μέτρο και πάχος 30 - 40 cm, είναι καλά σκαλισμένες και περιτοιχισμένες με παράλληλες σειρές. 

  Η γέφυρα με τα πρόσθετα πλευρικά μέρη (τα οποία προφανώς κατασκευάστηκαν αργότερα), έχει μήκος 135 μέτρα, υπερυψωμένη σε  εννέα καμάρες.

  Η προφορική παράδοση αναφέρει ότι η γέφυρα κάποτε είχε 12 καμάρες, αλλά με την πάροδο του χρόνου παρέμειναν κάτω από στρώματα χώματος.  

  Οι τελευταίες (μεσαίες) καμάρες ήταν τόσο ψηλές που περνούσαν από κάτω τους κάρα με άχυρο. Οι πέντε  μεσαίες καμάρες, με αιχμηρές κορυφές, κατασκευάστηκαν σε παλαιότερη φάση, ενώ στις μεταγενέστερες φάσεις ανακατασκευής, οι καμάρες είναι μικρότερες.

Οι μεσαίες καμάρες. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.
  Οι καμάρες της γέφυρας είναι χτισμένες με δίχρωμες πέτρες, λευκές και κόκκινες. Για καλύτερη σύνδεση, χρησιμοποιήθηκε λιωμένος μόλυβδος στις ενώσεις. Τα πλευρικά της τοιχώματα ήταν προσεκτικά κατασκευασμένα. Το επίπεδο των κυβόλιθων της γέφυρας αντανακλάται στους μπροστινούς τοίχους μέσω ενός διαμήκους πέτρινου πλαισίου με καμπυλωτό προφίλ.

  Τα στηθαία της γέφυρας, ύψους 90 εκ., είναι κατασκευασμένα από μπλοκ τοποθετημένα σε σφήνες που στερεώνονται στη βάση με μεταλλικούς πίρους, ενσωματωμένους με λιωμένο μόλυβδο.

  Έχει ακουστεί από πολίτες ότι οι πέτρες της Παλιάς Πέτρινης Γέφυρας και του Χαμάμ (Δημόσιου Λουτρού) κάποτε αλέθονταν, στη συνέχεια αναμειγνύονταν με ένα συνδετικό υλικό και τελικά τοποθετούνταν σε περιβλήματα.

  Σήμερα, η Παλιά Πέτρινη Γέφυρα στο Βούστρι βρίσκεται στην ξερή κοίτη του ποταμού Σίτνιτσα, του οποίου το νερό, λόγω της εδαφολογικής σύνθεσης του εδάφους, άλλαζε την πορεία του για περίπου ένα χιλιόμετρο δυτικά.

  Μέχρι το 1902, η γέφυρα στη μέση είχε ύψος περίπου 7,5 μέτρα. Τώρα, από αυτό το ύψος της γέφυρας, διακρίνονται μόνο 3,7 μέτρα. 

  Δεν είναι γνωστό ακριβώς πότε ο ποταμός Σίτνιτσα άλλαξε την πορεία του και δεν περνάει πλέον κάτω από την Πέτρινη Γέφυρα, αλλά είναι γνωστό ότι για τουλάχιστον δύο  αιώνες αυτή η Πέτρινη Γέφυρα έχει μείνει χωρίς το ποτάμι της, και ως τέτοια γίνεται μια σπάνια περίπτωση στον κόσμο, μια γέφυρα χωρίς ποτάμι.  

  Οι λόγοι για την αλλαγή της ροής του ποταμού Σίτνιτσα, ο οποίος παλιά έρεε μέσα από την κοίτη δίπλα στην πόλη, σε μια νέα κοίτη στα περίχωρα της πόλης, πιστεύεται ότι δεν έχουν καμία σχέση με ανθρώπινα χέρια. «Λόγω της εδαφολογικής σύνθεσης του εδάφους κατά μήκος του ποταμού, των μονοπατιών των κλειδαριών κατά μήκος της όχθης, της αύξησης της ποσότητας λάσπης, της καμπύλης κοίτης κ.λπ., η ροή του νερού δεν μπόρεσε να ανταπεξέλθει και άλλαξε την πορεία της από μόνη της», λέει, μεταξύ άλλων, ο καθηγητής Μπεντρί Ξέμα (Bedri Xhema) και συνεχίζει: «Ό,τι και αν λέγεται για την ταυτότητα της Παλιάς Πέτρινης Γέφυρας στο Βούστρι, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι χτίστηκε από ντόπιους τεχνίτες», προσθέτοντας ότι «στοιχεία για την κατασκευή της μπορούν επίσης να βρεθούν στα αρχεία των Τιράνων».

  Κάποτε, στο πρόσφατο παρελθόν, υπήρχε η πεποίθηση και ο μύθος ότι το άγγιγμα των πετρών αυτής της γέφυρας δημιουργεί υγεία, δύναμη και αρμονία στον έγγαμο βίο, επομένως οι νέοι σύζυγοι και οι νεόνυμφοι πήγαιναν και έδιναν τους όρκους αγάπης τους.

Με τους φίλους Nusret Latifi και Naim Mujaj. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.
  Πρόκειται για μια σπουδαία και ιστορική για την περιοχή γέφυρα με μια σειρά θολίτες στα τόξα του που τα πέντε μεσαία είναι οξυκόρυφα, βαριά και αποτελούμενα από μεγάλες πέτρες στηθαία με αιχμηρά τελειώματα, ανηφορική και πιθανότατα καλντεριμωτή επιφάνεια διάβασης που γεφύρωνε τον ποταμό Σιντνίτσε (Sitnice) και που τώρα βρίσκεται στη μέση του κεντρικού πάρκου της πόλης, προσεγμένη και περιποιημένη.

  Ο φίλος Nusret Latifi, γνώστης της περιοχής μας λέει για τη γέφυρα: "Γεια σας. Βρισκόμαστε εδώ επισκεπτόμενοι μια άλλη όμορφη παλιά γέφυρα στην πόλη Vushtrrisë, πόλη της δημοκρατίας του Κόσοβο, μετά την πόλη Μητροβίτσα. Βρισκόμαστε στο κέντρο της πόλης με τον Naim Mujaj, πρόεδρο της Ομοσπονδίας Πάλης της δημοκρατίας του Κοσόβου, για να μας δείξει αυτή την όμορφη γέφυρα. Χτίστηκε κατά την ρωμαϊκή περίοδο, είναι πολύ παλιά γέφυρα. Τώρα έχει εννέα τόξα αλλά στην αρχή είχε δώδεκα. Γεφύρωνε τον ποταμό  Sitnice, που περνούσε από δω. Έχει πέντε μέτρα πλάτος και τώρα έχει έξι ή εφτά μέτρα ύψος. Πριν ήταν οχτώ μέτρα ύψος. Είναι εκατόν τριάντα πέντε μέτρα μήκος, στο κέντρο της πόλης Vushtrrisë. Τι άλλες πληροφορίες έχουμε για το γεφύρι αυτό?".

  Και συνεχίζει ο ντόπιος φίλος Naim Mujaj "Επίσης έχουμε ένα μεγάλο κάστρο εδώ, οθωμανικό κάστρο, που ελέγχει όλη την πόλη. Εδώ γίνεται παζάρι για ζώα, γίνεται εδώ και εκατόν σαράντα χρόνια και τώρα ο χώρος είναι επισκέψιμος, δεν υπάρχει ποτάμι, νερό, τίποτα." 

 

Τρίτη 2 Δεκεμβρίου 2025

Γεφύρι Χόβολης-Καλαβρύτων.

  Πρόκειται για ένα μονότοξο και εντυπωσιακό γεφύρι, ημικυκλικό, με μια σειρά θολίτες μεγάλο ύψος και άνοιγμα τόξου,  στην άκρη του χωριού και πάνω στο δρόμο Χόβολης – Αροανίας, δρόμος που έγινε επί επταετίας.

Από ανάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.
 Έχει υποστεί φθορές στα βάθρα του από την ροή των νερών και τα συνήθη κατεβάσματα του χείμαρρου και χρειάζεται επισκευές και συντήρηση για να αποφευχθεί ο κίνδυνος κατάρρευσής του.


 

Το γεφύρι και το τσιμενταύλακο για την ροή του νερού προς τους κήπους του χωριού.

Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου. 

 

   Η επιφάνεια διάβασης είναι στρωμένη από άσφαλτο και έχουν τοποθετηθεί μεταλλικά παραπέτα για την προστασία πεζών και οχημάτων.

   Κατά κάποιες μαρτυρίες χτίστηκε από Σοποτιανούς μαστόρους (το Σοποτό σημερ. Αροάνια βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από τη Χόβολη).


 

Το γεφύρι από κατάντη.

Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

 

   Στέκει, κατά μαρτυρίες των ντόπιων, για πάνω από 100 χρόνια γεφυρώνοντας το Χοβολίτικο ρέμα που κατεβαίνει από τον Αϊ-Θανάση, ενώνεται με τον ποταμό Πάϊος  και τελικά στον Λάδωνα, λίγο πριν τη Δάφνη (Στρέζοβα).

   Ο πρόεδρος της Κοινότητας Θωμάς Θεόδωρος μας δίνει κάποιες χρήσιμες πληροφορίες για το γεφύρι αυτό, λέγοντας:

  «Βρισκόμαστε στη Χόβολη Καλαβρύτων, στο πέτρινο γεφύρι το οποίο κατά πληροφορίες έχει χτιστεί πριν από 100 χρόνια. Το πόσο πριν δεν ξέρω. Ένας γέρος που πέθανε 100 χρόνων το βρήκε έτσι. Θέλει συντήρηση, δεν ξέρω ποιοι είναι αρμόδιοι, ο δήμος, ή η περιφέρεια. Έχω κάνει αίτηση για τα πόδια του γεφυριού από κάτω που τάχει πάρει το νερό και θέλουνε στήριγμα. Όχι, δεν έχει ονομασία. Στο κεντρικό ρέμα του χωριού. Από τον Αϊ-Θανάση κατεβαίνει κάτω, δεν έχει ονομασία αυτό. Αυτό βγαίνει σ’ ένα παραπόταμο του Λάδωνα, που έρχεται από το Πάος και καταλήγει στο Λάδωνα».

Οι διαστάσεις του είναι:

    Άνοιγμα καμάρας:

Ύψος: 4,30 μ.

Πλάτος: 3 μ.

 Μήκος: 10 μ.

                           Μήκος καμαρολιθιού: 0,45 μ.

Δείτε το παρακάτω βίντεο για το γεφύρι:

 

Τρίτη 25 Νοεμβρίου 2025

Dragon bridge-Γέφυρα Δράκου. Σεβίλλη – Ισπανία.

 Η διάσημη και μοναδική γέφυρα του Δράκου συμβολίζει έναν θρύλο που χρονολογείται από την εποχή του Αλμοχάντ, όταν ο Μαυριτανός βασιλιάς έδωσε στον μικρό γιο του ένα αυγό δράκου, το οποίο το αγόρι πρόσεχε σε μια σπηλιά κάτω από το κάστρο.

 Βρίσκεται σε μια πανέμορφη περιοχή στις όχθες του ποταμού Guadaíra, ένα ειδυλλιακό τοπίο με νερόμυλους. 

  Ο μύθος λέει ότι η βασίλισσα αναγκάστηκε να φύγει από τη Σεβίλλη λόγω της κακής υγείας της και έπρεπε να καταφύγει στο Κάστρο Αλκαλά μαζί με τα τρία της παιδιά, ελπίζοντας ότι ο ήλιος, ο καθαρός αέρας, το καθαρό νερό και το νόστιμο ψωμί του Αλκαλά θα τη βοηθούσαν να γίνει καλύτερα. Μια μέρα, ο βασιλιάς επέστρεψε και έφερε στον μικρό Γιακούμπ ένα αυγό δράκου. Κλεμμένο από πειρατές, ήταν ένα μαγικό φυλαχτό που έδινε στον χρήστη τη δύναμη και την ευκινησία των δράκων. Τοποθετήθηκε στο υπόγειο με τις οδηγίες του Sigrid, ενός Νορμανδού υπηρέτη,  και ο Yacub, ο μικρότερος γιος, το αγκάλιαζε κάθε μέρα για να το κρατήσει ζεστό. 

  Ένα πρωί μετά τη νέα σελήνη, το μικρό αγόρι το βρήκε σπασμένο μαζί με έναν μικροσκοπικό πράσινο δράκο που είχε μικροσκοπικά διπλωμένα φτερά και μικρά ποδαράκια που κατέληγαν σε αιχμηρά νύχια. Του έδωσε γάλα και μικρά κομμάτια ψωμιού από την Αλκαλά και ο δράκος έγινε μεγαλύτερος και δυνατότερος. Ένα βράδυ, ο Γιακούμπ το έψαχνε έξω όταν ξαφνικά ένιωσε να σηκώνεται στην τεράστια πλάτη του. Πέταξαν πάνω από το Alcalá νύχτα με νύχτα. Η βασίλισσα, της οποίας η υγεία είχε βελτιωθεί, αποφάσισε να επιστρέψει στη Σεβίλλη. Ωστόσο, φτάνοντας στη Ρωμαϊκή γέφυρα, μια ομάδα ληστών τους έκλεισε το δρόμο. Όταν ο αρχηγός πλησίασε τη μητέρα, ένα πύρινο παραπέτασμα έκρυψε τα πάντα. Ο δράκος είχε έρθει για τη διάσωση και οι ληστές τράπηκαν σε φυγή τρομαγμένοι, αλλά η μόνη γέφυρα προς τη Σεβίλλη φλεγόταν. «Μην ανησυχείς», είπε ο δράκος, «εγώ θα είμαι η γέφυρα». Και, απλώνοντας το τεράστιο σώμα του, η βασίλισσα και η συνοδεία της σταυρώθηκαν στην πλάτη του. 

  Από τότε, ο δράκος συνεχίζει να ξεκουράζεται στις σπηλιές κάτω από το κάστρο ενώ προστατεύει την πόλη. Βοηθά επίσης τους αρτοποιούς του Alcalá να κρατούν τη φωτιά στους φούρνους όπου ψήνεται το ψωμί. Γι' αυτό είναι τόσο πλούσιο και θρεπτικό γιατί έχει τη δύναμη του δράκου.

 Η γέφυρα Dragon, στον ποταμό Guadaíra, σχεδιάστηκε από τον γνωστό μηχανικό José Luis Manzanares και είναι η μόνη εικονιστική γέφυρα στην Ισπανία και μοιάζει πολύ με τον δράκο που ζει κάτω από το μαυριτανικό κάστρο. 


 

Πηγή: Salvatore Pernagallo. Τον ευχαριστώ.

Δείτε το παρακάτω βίντεο για το γεφύρι: 


 

 


Πέμπτη 13 Νοεμβρίου 2025

Γεφύρι Αγίου Ανδρέα. Βόρεια Κυνουρία Αρκαδίας.

   Είναι δίτοξο στην περιοχή του Αγίου Ανδρέα, Άστρους Κυνουρίας, του δήμου Βόρειας Κυνουρίας. 

Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου (Α.Γ.Π.)
   Αποτελείται από μια μεγάλη και μια μικρότερη καμάρα, μια σειρά θολίτες, στηθαία που στο πιο μεγάλο ποσοστό είναι κατεστραμμένα και κροκαλωτό κατάστρωμα.    Λέγεται και γεφύρι στο Βρασιάτη και βρίσκεται κοντά στην παραλία του Αγίου Ανδρέα, απ' όπου πήρε και το όνομά του, βορειοδυτικά της μονής Ευαγγελίστριας.


 

 

 Η κροκαλωτή και ανηφορική επιφάνεια διάβασης. (Φώτο: ΑΓΠ)

 

 

 Βρίσκεται στην παλιά κοίτη του Βρασιάτη.

   Ο Βρασιάτης πηγάζει από τον Πάρνωνα και εκβάλει στον Άγιο Ανδρέα, στον Αργολικό κόλπο. Oι αρχικές πηγές του είναι στην ανατολική πλευρά της Μεγάλης Τούρλας και στην Γαϊτανόρραχη, μετά κατεβαίνει στα Τριπόταμα της Σίταινας όπου σμίγει με τους παραποτάμους της Κουτουπούς και της Μαζιάς και συνεχίζοντας ανατολικά ενώνεται με το ποτάμι Σπηλάκια από τον Πλάτανο. Κατόπιν περνάει από την Ζαρμπάνιτσα και εκβάλλει στην παραλία του Αγίου Ανδρέα. Έχει μήκος γύρω στα 24 χιλιόμετρα.

Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου (Α.Γ.Π.)
   Στο διάβα του συναντάει  γκρεμισμένους και εγκαταλελειμμένους νερόμυλους, νεροτριβές και νεροπρίονα, κάστρα και αλώνια, παλιά μονοπάτια, εντυπωσιακούς καταρράκτες που η φύση και το νερό σχημάτισαν μετά από μακροχρόνια διαδικασία, μικρές λιμνούλες και στενά περάσματα, σπηλιές  και λαβωμένα αλλά όρθια πέτρινα γεφύρια. Όλα αυτά μαρτυρούν ένα πλούσιο και ένδοξο παρελθόν  ανθρώπινης προσπάθειας και μόχθου, προκειμένου να δαμαστεί η φύση για την καλυτέρευση της ζωής.

Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου (Α.Γ.Π.)

Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου (Α.Γ.Π.)

Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου (Α.Γ.Π.)  

Δείτε το παρακάτω βίντεο για το γεφύρι: