Seytan Koprusu. Sille-Konya. Γέφυρα Διαβόλου. Σύλλη. Ικόνιο-Τουρκία.

 Το συναντάμε στα όρια του δήμου Selcuclu, που ανήκει στον Μητροπολιτικό δήμο Ικονίου (Konya Buyuk Sehir Belediyesi), στην περιοχή Sille,που όπως μας έλεγαν οι ντόπιοι παλιά κατοικούσαν πολλοί Έλληνες και  ζούσαν ειρηνικά με τους ντόπιους.  Μάλιστα η ορθόδοξη εκκλησία και το τζαμί ήταν δίπλα-δίπλα.

Γέφυρα Διαβόλου από κατάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Πρόκειται για ένα πραγματικά εντυπωσιακό γεφύρι, που ανταποκρίνεται απόλυτα στην ονομασία που του έχουν δώσει οι ντόπιοι. 

Ο Παναγιώτης Φράγκος πρόεδρος του Συλλόγου Λειβαρτζινών Αθήνας μας έκανε γνωστή μια  πληροφορία που λέει ότι "κατά μία εκδοχή-μαρτυρία Έλληνα, που εκεί γεννήθηκαν οι πρόγονοί του, η Σύλλη Ικονίου χτίστηκε από Σουλιώτες πρόσφυγες μετά την εκδίωξής τους από τον Αλή πασά, στις αρχές του μεγαλείου του. Ξεπαστρεύτηκε και αυτό από τους τσέτες".  Δεν γνωρίζουμε αν στέκει αυτή η εκδοχή αλλά το όνομα ταιριάζει  και η περιοχή είναι τραχιά, απότομη και δύσβατη όπως ακριβώς και αυτή των χωριών του Σουλίου.

Seytan koprusu. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

 Απόλυτα δεμένο με το περιβάλλον, μονότοξο, οξυκόρυφο, με μια σειρά θολίτες, επίπεδη επιφάνεια διάβασης, και στηθαία είναι χτισμένο με την χαρακτηριστική κιτρινικόκκινη πέτρα της περιοχής.

Τα καμαρολίθια (θολίτες) έχουν μικρό ύψος και μεγάλο μήκος, που κατά την άποψη του παλιού παραδοσιακού χτίστη και γνήσιου τεχνίτη της πέτρας Αθανασίου Πόραβου "τους έδινε σιγουριά η θεμελίωση πάνω σε βράχια και ότι η επιλογή της θέσης είναι άριστη, αφού τα βράχια δεν αλλοιώθηκαν καθόλου".

Με του ντόπιους φίλους. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου

 Ο ντόπιος,  φίλος από το Ικόνιο,  Tarik Erdem, μας λέει χαρακτηριστικά για το θαυμάσιο αυτό γεφύρι:

 

Απόλυτο δέσιμο με το περιβάλλον. 

Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

«Η περιοχή ονομάζεται Sille και είναι μια ιστορική περιοχή. Η γέφυρα λέγεται γέφυρα του διαβόλου. Στην περιοχή αυτή ζούσαν οι πρώτοι χριστιανοί και για τον φόβο των εχθρών χτίστηκε αυτή γέφυρα. Είναι επικίνδυνη γέφυρα και ενώνει την περιοχή. Ζούσαν εδώ Έλληνες, Σελτζούκοι, Οθωμανοί και εξακολουθεί να είναι μια σπουδαία γέφυρα. Χτίστηκε κατά την περίοδο των πρώτων χριστιανών και γινόταν χρήση της και από άλλους λαούς, Έλληνες, Τούρκους, Σελτζούκους, Οθωμανούς, κλπ. Η περιοχή είναι τουριστική.»

Γέφυρα Διαβόλου-Seytan koprusu. Sille. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

 

 

 

 

   Η Σύλλη (Sille) είναι ένα μικρό χωριό στα όρια του δήμου Selcuclu του μητροπολιτικού δήμου του Ικονίου (Konya buyuk sehir belediyesi), χτισμένη στους πρόποδες του όρους του Αγίου Φιλίππου της οροσειράς του Ταύρου, κατά μήκος μιας στενής κοιλάδας που τη διασχίζει ένα ρέμα, έξι χιλιόμετρα περίπου από το Ικόνιο. Στη Σύλλη μιλιούνταν η Ελληνική γλώσσα με την Καππαδοκική προφορά μέχρι το 1924 και την ανταλλαγή.  Έλληνες και Τούρκοι ζούσαν ειρηνικά για περισσότερο από 800 χρόνια.

                                    Σύλλη Ικονίου.

Το χωριό είχε Βυζαντινό χαρακτήρα, με εκκλησίες και μοναστήρια λαξευμένα σε βράχους και σπουδαία σχολεία και την πλειοψηφία σχεδόν να είναι Έλληνες. Οι περιηγητές την ονόμαζαν "γκιαούρκιόι", χωριό των απίστων, με τις μαρτυρίες  να λένε ότι οι χριστιανικές εκκλησίες να ξεπερνούν τις τριάντα πέντε, μεταξύ των οποίων ο σπουδαίος ναός του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, η εκκλησία Παναγία Θεοτόκος και οι δύο λαξευτοί ναοί στους βράχους που σώζωνται, του Αγίου Κυριάκου και της Αγίας Μαρίνας.

 

Λαξευτοί ναοί και κελιά σκητών

πρώτων χριστιανών.

    

Το 1923 έγινε η ανταλλαγή με βάση τη θρησκεία και το 1924 όλοι οι Έλληνες εγκαταλείπουν την Σύλλη, με την πλειοψηφία τους να εγκαθίσταται στην Νέα Σίλακα Χαλκιδικής. (1)

Σημειώσεις-βιβλιογραφία

1. Κάποια ιστορικά στοιχεία και οι δύο τελευταίες φωτογραφίες πάρθηκαν από το σπουδαίο f/b: Σύλλη Ικονίου-Ένωση Συλλαίων.

   Δείτε το παρακάτω video για τη γέφυρα του Διαβόλου:

 

 

Ponte Pietra - Βερόνα. Ιταλία.

  Κλασσική ρωμαϊκή κατασκευή που γεφυρώνει τον ποταμό Adige που διαρρέει την πόλη της Βερόνας, στην Ιταλία. Ολοκληρώθηκε το 100 π.χ. και πάνω της περνούσε η Via Postrunia , που οδηγούσε από την Γένοβα στην Ακυληία.

Τα τόξα με τα ανακουφιστικά παράθυρα και ο πύργος αριστερά.

  Στη διάρκεια της μακρόχρονης ζωής της έχει υποστεί αρκετές φθορές και ζημιές με αντίστοιχες επισκευές και συντηρήσεις.

  Την μεγαλύτερη ζημιά υπέστη το 1945 όταν υπονομεύτηκε και ανατινάχτηκε από τους Γερμανούς κατά την υποχώρησή τους. Έμεινε ανέπαφο μόνο το τόξο που βρισκόταν προς το μέρος της πόλης. Ξαναχτίστηκε και για το λόγο αυτό χρησιμοποιήθηκαν τα παλιά υλικά που ανασύρθηκαν από την κοίτη του ποταμού.

 

                      Η ταμπέλα με το χρόνο κατασκευής.

  Το μήκος της είναι 93 μέτρα, το πλάτος 7,20 και αποτελείται από πέντε άνισα τόξα, στηθαία, προβόλους για το μετριασμό της ροής του ποταμού την περίοδο των μεγάλων κατεβασμάτων, μια σειρά θολίτες και επίπεδη επιφάνεια διάβασης. Μεταξύ δευτέρου και τρίτου τόξου από τη μεριά του πύργου και ψηλά υπάρχει ένα κυκλικό ανακουφιστικό παράθυρο όπως και άλλο ένα ημικυκλικό αυτή τη φορά με κάθετα τα πλαϊνά του μεταξύ τετάρτου και πέμπτου τόξου.

  Πρόκειται για μια γνήσια ρωμαϊκή κατασκευή, που εξυπηρετούσε κυρίως στρατιωτικούς σκοπούς.

Τα στηθαία και ο πύργος στην είσοδο της πόλης.

 

 

 

                                                                               Πανοραμική του γεφυριού.

 

Οι φώτο και οι πληροφορίες στάλθηκαν από τον φίλο Salvatore Pernagallo. Τον ευχαριστώ.

Malabadi koprusu- Diyarbakir. Τουρκία.

  Είναι η μεγαλύτερη τοξωτή γέφυρα στον κόσμο?
   Στην ανατολική Τουρκία, κοντά στο Diyarbakir, τόπο συγκέντρωσης πολλών πέτρινων γεφυριών και στα ανατολικά της πόλης, επί του δρόμου Silvan-Bitlis και περίπου 25 χιλιόμετρα από την πόλη Silvan συναντάμε το εντυπωσιακό μονότοξο γεφύρι Malabadi, ένα μοναδικό αριστοτέχνημα της λαϊκής αρχιτεκτονικής της γεφυροποιίας.

1.

2.

 Γεφυρώνει το ποτάμι Batman,παραπόταμο του Τίγρη.

   Χτίστηκε το 1147 από τον Timurtas bin Ilgayi bin Arturk, την περίοδο των Αρτουρκίδων και αποτελείται από ένα κύριο μεγάλου ανοίγματος τόξο και τέσσερα πολύ μικρότερα καθώς επίσης και δύο μικρά ανακουφιστικά παράθυρα εκατέρωθεν του μεγάλου τόξου. Οι Αρτουρκίδες, ηγεμόνες της εποχής των σταυροφοριών, ήταν παρακλάδι των Σελτζούκων Τούρκων.

3.

 Το τόξο έχει άνοιγμα 40,86 μ. και η αρχιτεκτονική χτισίματός του είναι υπέροχη.

   Το συνολικό μήκος της όλης κατασκευής είναι περίπου 281 μέτρα, το πλάτος 7,20 και το ύψος από τη στάθμη του νερού 24,50 μέτρα.

4.

    Είναι χτισμένο με την χαρακτηριστική χρωματιστή πέτρα της περιοχής και έχει υποστεί αρκετές επισκευές μέχρι σήμερα ενώ τα βάθρα του μεγάλου τόξου πατάνε σε πετρώδες έδαφος.

5.

    Αυτό το οποίο χαρακτηρίζει το γεφύρι, πρωτόγνωρο και παράξενο, είναι το ότι στις δύο πλευρές του τόξου και στο εσωτερικό του υπάρχουν δύο δωμάτια, που χρησιμοποιούνταν σαν καταφύγιο για τους ταξιδευτές τις σκληρές μέρες του χειμώνα.

6.

    Λένε, ότι αυτά τα δωμάτια τα χρησιμοποιούσαν και οι φύλακες της γέφυρας, πριν συνδεθούν με το κάτω μέρος του δρόμου μέσω διαδρόμων και ότι τα βήματα των ερχόμενων καραβανιών ακουγόντουσαν από αυτούς τους διαδρόμους.

7.

   Ο Evliya Celebi,περιηγητής του 17^ου αιώνα, γράφει ότι «υπάρχουν σιδερένιες είσοδοι στις δύο πλευρές της γέφυρας, κάτι σαν πύλες κάστρου και οι ταξιδιώτες έπρεπε να πληρώσουν φόρο για να περάσουν. Μέσα στις πύλες αυτές, δεξιά και αριστερά, υπάρχουν πανδοχεία κάτω από την καμάρα για τους περαστικούς».

   Είναι τόσο μεγάλο το άνοιγμα του τόξου, που ο Albert Gabriel,Γάλλος αρχιτέκτονας έγραψε ότι «ο τρούλος της Αγίας Σοφίας χωράει εύκολα κάτω από τη γέφυρα».

8.

 

9.

   Θεωρείται ότι είναι το μεγαλύτερο τοξωτό γεφύρι στον κόσμο ως προς το άνοιγμα της αψίδας και ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά και πολιτιστικά μνημεία της Τουρκίας, ένα πραγματικό αριστούργημα της λαϊκής αρχιτεκτονικής της γεφυροποιίας.

   Πάνω της υπάρχουν ανάγλυφα με φιγούρες ανθρώπου, ήλιου και λιονταριού.

        Έχει υποστεί δύο μεγάλης έκτασης επισκευές το 1930 και το 1956.

 Σημειώσεις-βιβλιογραφία.

1.  Οι φωτογραφίες 6 και 9  είναι από το βιβλίο του Fungen Ilter "Τούρκικα γεφύρια της Ανατολίας την εποχή των Οσμανλίδων".

2. Η φωτογραφία 1 στάλθηκε από τον φίλο Ercan Adak.

3. Οι 2,4,5 και 7 μου στάλθηκαν από τον Vedat Kantin. 

4. Η 3 στάλθηκε από τον Berk Onur.

5. Η 8 από τον Armagan Cenk.

Τους ευχαριστώ.

Γεφύρι στον Άγιο Βασίλειο. Λειβάρτζι Καλαβρύτων.

 
Το συναντάμε στην κεντρική πλατεία του χωριού, που είναι τοπική κοινότητα του δήμου Καλαβρύτων, τον Άγιο Βασίλειο, κοντά στις ομώνυμες πηγές του Λειβαρτζινού ποταμιού που διασχίζει το χωριό.

 Το όνομα του χωριού λέγεται ότι είναι Ελληνικό και προέρχεται από τη λέξη λειβάδι, που ήταν αγροτικός οικισμός της αρχαίας Ψωφίδας. Βρίσκεται σε μια απότομη και χαραδρώδη κοιλάδα, στους πρόποδες της «Ψηλής Κορυφής», παραφιάδας του Ερύμανθου. Υπήρξε άλλοτε έδρα του δήμου Ψωφίδας μέχρι το 1912.

           Το γεφύρι από κατάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

  Δεν υπάρχουν στοιχεία για τον χρόνο κατασκευής του, τον πρωτομάστορα ή τον δωρητή του έργου. Πιστεύεται ότι χτίστηκε με ντόπια υλικά πριν το 1930 και πιθανόν πριν τη δημαρχία του Γεωργίου Θούα, που ήταν γιατρός από το Λειβάρτζι, το 1914.

  Έχει υποστεί συντήρηση σχετικά πρόσφατα από τον Τάκη Κυριαζή (Μπάρμπα-Τάκη), από το διπλανό χωριό Λεχούρι και είναι σε πολύ καλή κατάσταση.

Συνέδεε και συνδέει τις δύο συνοικίες του χωριού «Περιτσαίοι» και «Απανάκρη» και κυρίως το χειμώνα είναι απολύτως απαραίτητο γιατί με τις βροχές το νερό είναι πάρα πολύ και δεν είναι καθόλου εύκολο να περάσουν άνθρωποι και ζώα χωρίς τη χρήση του.

Είναι ένα μικρό μονότοξο γεφυράκι, ημικυκλικό, με στηθαία, μια σειρά θολίτες, σκαλωτή επιφάνεια διάβασης και μια σειρά προεξεχόντων λίθων, μια πέτρινη ταινία 0,07 μ. μεταξύ στεφανιού και στηθαίων ενώ δίπλα του υπάρχει η πηγή του Αγίου Βασιλείου.

«Θυμάμαι, ότι και τα δύο στηθαία του τα χρησιμοποιούσαν ως κάθισμα γυναίκες του χωριού στο πανηγύρι (τριήμερο Πεντηκοστής/Αγίας Τριάδος), που δεν είχαν «θέση» στην πλατεία!» (1)

Οι διαστάσεις του είναι:

άνοιγμα καμάρας 2,20 μέτρα

ύψος 1,25 μέτρα

πλάτος 1,67 μέτρα

μήκος 4,60 μέτρα

καμαρολίθι 0,40 μέτρα

ύψος στηθαίου 0,40 μέτρα.

                     

Η σκαλωτή επιφάνεια διάβασης. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

   Το λειβαρτζινό ποτάμι μετά από διαδρομή 2-3 χιλιομέτρων, αφού ενωθεί με τον χείμαρρο που έρχεται από το Λεχούρι, χύνεται στον Αροάνιο, λίγο πιο κάτω από την περιοχή Λειβαρτζινό.

 

 Το γεφύρι και η κεντρικη πλατεία. 

Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

 

  Παλιότερα κατά  μήκος του λειβαρτζινού ποταμού υπήρχαν και λειτουργούσαν πέντε ταμπακόμυλοι για την εξυπηρέτηση των ντόπιων και για εξαγωγή ταμπάκου στη Γερμανία μέχρι την δεκαετία του '50 και έξι νερόμυλοι, οι οποίοι υπάρχουν και σήμερα σε αχρησία και σε άσχημη κατάσταση.

 

1.Μαρτυρία του ντόπιου Νίκου Παπακωνσταντόπουλου στον γράφοντα.

 

Διαβολογέφυρο στην Τροιζήνα.

 Βρίσκεται στο ομώνυμο ρέμα του ποταμού Χρυσορρόα (Κρεμαστός ή Γεφυραίος) της Τριζοινίας και σχηματίστηκε λόγω της διάβρωσης των τοιχωμάτων από το νερό. Είναι δίπλα από το σύγχρονο γεφύρι και δεν είναι γνωστό πότε σχηματίστηκε.

   Πρόκειται για βράχο που κατρακύλησε  και σφηνώθηκε στο στενό και έτσι έγινε φυσικό γεφύρι.

  Δείχνει σαν να έχει φτιαχτεί από ανθρώπινο χέρι και γι' αυτό η λαϊκή φαντασία αποδίδει την κατασκευή του στο διάβολο ή στο θεό (θεογέφυρο).

Το φαράγγι του Διαβολογέφυρου.

 

  Πολλοί θρύλοι ακολουθούν την κατασκευή του. Ένας απ' αυτούς, που αναφέρει ο σπουδαίος μας λαογράφος Νικόλαος Γ. Πολίτης στις ¨Παραδόσεις¨ του, λέει ότι επί τουρκοκρατίας, «ήταν μια φορά ένας πασιάς στο Δαμαλά και αυτός ηθέλησε να γεφυρώσει τον Κρεμαστό για να πηγαίνει στο κυνήγι. Ήρθαν πολλοί άξιοι τεχνίτες από διάφορα μέρη, αλλ’ αυτοί ζητούσαν χρήματα πολλά, γιατί η δουλειά ήταν πολύ δύσκολη. Παρουσιάστη όμως ένας φτωχός τεχνίτης από του Δαμαλά και αυτός είπε πως μπορεί να κάμει το γεφύρι με τα μισά χρήματα. Ο πασιάς εδέχτηκε, του είπε όμως πως αν δεν επιτύχει και δεν το κάμει στερεό το γεφύρι, θα του κόψει το κεφάλι.

   Ο τεχνίτης αυτός έχτισε το γεφύρι εκεί κάτω που είναι οι μύλοι. Αλλά τη νύχτα έπεσε βροχή και κατέβασε το ποτάμι και επήρε το γεφύρι. Για να μη χάσει το κεφάλι του, παρακάλεσε κλαίοντας τον πασιά να τον αφήσει να φτιάσει άλλο γεφύρι. Του έδωσε την άδεια ο πασιάς, το έφτιασε πάλι το γεφύρι, αλλ’ όταν ήρθαν τα πρωτοβρόχια, επλημμύρησε το ποτάμι, κι εχάλασε πάλι το γεφύρι και δεν έμεινε πέτρα στην άλλη πέτρα. Και πάλι παρακάλεσε τον πασιά, και πάλι εκείνος για τελευταία φορά τον άφησε να ξαναχτίσει, κι έβαλε αυτός μεγάλους βράχους και το ‘φτιασε, αλλά καθώς κατέβασε το ποτάμι, επέταξε τους βράχους στους γκρεμούς σα χαλίκια.

  Ο τεχνίτης είδε πλέον πως δεν είχε σωτηρία και καθόταν απελπισμένος στο σπίτι του, και περίμενε την άλλη μέρα να στείλει ο πασιάς να του πάρουν το κεφάλι. Όταν άξαφνα παρουσιάζεται εμπρός του ένας μαυροφόρος και του λέει πως αυτός μπορεί να τον βοηθήσει και να του φτιάσει ως το πρωί το γεφύρι στερεό και ακούνητο. Ένα πράμα μόνο του ζήτησε, να του δώσει την ψυχή του σαν πεθάνει, και αυτός όχι μόνο το γεφύρι να του φτιάσει, αλλά και ό,τι του ζητήσει να του το κάμει. Γιατί αυτός ο μαυροφόρος ήταν ο διάβολος.

Το φαράγγι. (1)

 Στην απελπισία που βρισκότανε ο τεχνίτης, αναγκάστη κι εδέχτηκε, και του ζήτησε ακόμη να τον κάμει πλούσιο και να τον βοηθήσει να πάρει γυναίκα του προεστού την θυγατέρα και να τον αφήσει να ζήσει τρία χρόνια να χαρεί τη ζωή. Ο διάβολος όχι μόνο αυτά του υποσχέθηκε, αλλά του είπε και πως αντί για τρία να ζήσει έξι χρόνια.

  Την άλλη μέρα το λοιπόν το πρωί, πήγε να ιδεί για το γεφύρι, και εκεί που έχτιζε δεν είδε τίποτα. Κάνει έτσι, και ψηλά στο βουνό, όπου και κατακλυσμός να εγίνονταν δεν θα μπορούσε να φτάσει το ποτάμι, βλέπει ένα γεφύρι στεριωμένο. Έτρεξε να το ιδεί από κοντά, και εκεί που το περιεργαζότανε, εγλίστρησε κι έπεσε στον γκρεμό. Άλλος αν ήτανε θα κατατσακιζότανε, και δεν θα του ‘μενε κόκαλο γερό. Αυτός όμως δεν έπαθε τίποτα, και καθώς επιάστη από μια πέτρα ν’ ανέβει, την εκύλισε, και ηύρε από κάτω ένα πιθάρι θεόρατο, όλο φλωρί. Χωρίς να χάσει καιρό έκρυψε το πιθάρι για να μην πάρει κανείς είδηση και έτρεξε στον πασιά για να του παραδώσει το γεφύρι.

  Έτσι και το γεφύρι έχτισε, και πλούσιος έγινε, και τη θυγατέρα του προεστού πήρε γυναίκα, καθώς του έταξε ο διάβολος. Και όταν εσφάλισαν τα έξι χρόνια, πήγε μια ημέρα στο γεφύρι, καθώς εσυνήθιζε να πηγαίνει από καιρό εις καιρό, για να πάρει άλλα φλωριά από το πιθάρι. Αλλ’ από τότε δεν ξαναγύρισε. Τον είδαν μερικοί βοσκοί στο γεφύρι, αλλά εσηκώθη μια μεγάλη ανεμοζάλη με βροντές και αστραπές, και όταν εξαστέρωσε αυτός δεν ξαναφάνει. Η ανεμοζάλη έφτασε κι ως κάτω το χωριό και έπεσε αστροπελέκι και σκότωσε τη γυναίκα του τεχνίτη κι έκαψε το σπίτι του».

   Το περίεργο είναι ότι στους βράχους γύρω από το γεφύρι υπάρχουν ίχνη σαν πατημασιές κατσίκας, που τέτοια πόδια λένε ότι έχει ο διάβολος, που φεύγοντας επάτησε τα πόδια του και εβαθούλωσε το βράχο. Ίσως έτσι πλάστηκε ο θρύλος. Όμως λέγεται ότι τα ίχνη αυτά μπορεί να είναι και αλόγου, πράγμα που πίστευαν οι αρχαίοι Τροιζήνιοι, θεωρώντας ότι ανήκουν στο φτερωτό άλογο τον “Πήγασο”, ονομάζοντας και το νερό που έτρεχε από εκεί “Ιπποκρήνη”.

 

Σημειώσει-βιβλιογραφία

1.   Οι φωτογραφίες είναι από το διαδίκτυο.