Μεγάλο Πετραλέϊκο γεφύρι ή γεφύρι στο μύλo Koυτσόπουλου. Δίβρη Ηλείας.

  "...εδώ στη Δίβρη τα περισσότερα σπίτια τάχουν χτίσει λαγκαδινοί μαστόροι, οι οποίοι μέχρι το 1955 έχτισαν και το δικό μου, το τελευταίο σπίτι του πατέρα μου. Ήτανε το μπουλούκι του Τριανταφυλάκου από τα λαγκάδια. Έκτοτε τα σπίτια χτίζονταν από ντόπιους μαστόρους... θυμάμαι, εγώ ήμουν τότε στην ηλικία των 13 ετών, ότι μας έβαζε ο πατέρας μου μαζί με τα μαστορόπουλα, είχανε καμιά δεκαριά με γαϊδούρια και μουλάρια και μετέφεραν τα υλικά και κοντά σ' αυτούς είχα και εγώ ένα γαϊδουράκο και πήγαινα με τα μαστορόπουλα...και ήτανε εξαιρετικοί ανθρώποι. Θυμάμαι και τη μακαρίτισσα τη μάνα μου, που τους μαγείρευε και την ευχαριστούσανε γιατί κανονικά έπρεπε να μαγειρεύουν οι ίδιοι το φαγητό τους. Αλλά επειδή η μάνα μου τους έβλεπε έτσι ας πούμε, κάθε μέρα τους έφτιαχνε και μια κατσαρόλα φαγητό."

  Βρίσκεται στην περιοχή Λαγκάδα, στην Δίβρη και είναι ένα πανέμορφο γεφύρι με επίπεδη επιφάνεια διάβασης, μια σειρά θολίτες, ημικυκλικό, με ρημαγμένα στηθαία, δίπλα στον μύλο Κουτσόπουλου, επί του Διβριώτικου χειμάρρου.

  Δεξιά, από κατάντη, υπάρχει μικρή καμάρα που διοχετευόταν το νερό του μύλου στο ποτάμι, τότε που ο μύλος δούλευε.

Το γεφύρι από κατάντη. (Φωτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου)

   Ο ντόπιος γιατρός και φίλος Σωτήρης Σωτηρόπουλος, ένας άνθρωπος  που έχει αφιερώσει όλη του τη ζωή στο να περισώσει και να αναβιώσει τον πολιτισμό της περιοχής, Πρόεδρος του Πνευματικού Κέντρου Δίβρης, μας δίνει τις παρακάτω σημαντικές πληροφορίες για το γεφύρι αυτό αλλά και την περιοχή γενικότερα.:

  “ Το γεφύρι αυτό είναι στην περιοχή Λαγκάδα και ήτανε η γειτονιά της μεγάλης πολιτικής οικογένειας των Πετραλαίων. Το πιθανότερο, απ' ότι έχω ακούσει από τους γεροντότερους χτίστηκε μεταξύ 1900-1910. Ήταν τότε που οι Πετραλαίοι ήθελαν να περάσουν τον αυτοκινητόδρομο προς τα Καλάβρυτα, Τριπόταμα-Καλάβρυτα, να ενώσει δηλαδή τον Πύργο Ηλείας με την περιοχή των Καλαβρύτων, μετά το 1905 γιατί μέχρι το 1905 υπήρχε αυτοκινητόδρομος μέχρι το σπίτι της άλλης πολιτικής οικογένειας, των Στεφανοπουλαίων. Εκεί υπήρχε μια διαμάχη μεταξύ των δύο οικογενειών, με αποτέλεσμα κάποια στιγμή να συμφιλιωθούν, γιατί ήταν πολιτικοί αντίπαλοι οι Πετραλαίοι με τους Στεφανοπουλαίους, και αποφάσισαν τελικά να γίνει ο δρόμος στη μέση ακριβώς, μεταξύ των δύο πολιτικών τζακιών, που υπάρχει και σήμερα που περνάει από την αγορά της Δίβρης. 

 

Σωτήρης Σωτηρόπουλος. (Φωτο: ΑΓΠ).

Έτσι το γεφύρι αυτό έμεινε ανενεργό και δεν πέρασε αυτοκίνητο. Παραπάνω υπάρχει και ένα δεύτερο γεφύρι, μικρότερο βέβαια, πάλι για να περάσει το αυτοκίνητο την εποχή εκείνη. Η περιοχή αυτή όπως βλέπετε γύρω-γύρω είναι μια εξαιρετικού κάλλους περιοχή. Εδώ υπήρχαν οι μπαρουτόμυλοι της οικογένειας Πετραλιά, οι οποίοι ήταν αλευρόμυλοι κατ' αρχήν ή ταμπακόμυλοι και στη συνέχεια μπαρουτόμυλοι την εποχή πριν το 1821 και έδιναν μπαρούτι -μαζί με τους Δημητσανίτικους μύλους στον αγώνα του '21- με έξοδα, δαπάνες δηλαδή της οικογένειας Πετραλιά, ο ένας εκ των οποίων ήταν και οπλαρχηγός, ο Αγγελής Πετραλιάς, ο οποίος έφερνε από την Ιταλία μέσω επτανήσων το νίτρο και μαζί με την ασφάκα εδώ, ασφάκα βάζαν ως έκδοχο, φτιάχνανε τη μπαρούτι, η οποία πήγαινε στους αγωνιστές του '21. Αυτά είναι καταγεγραμμένα σε ιστορικά βιβλία, τον ιστορικό Κόκκινο και άλλους ιστορικούς. Ήτανε πολλοί μύλοι, ήτανε εφτά μύλοι στη σειρά, νερόμυλοι και ταμπακόμυλοι. Τώρα αυτή τη στιγμή, ο μόνος μύλος που υπάρχει είναι αυτός που βλέπετε πίσω μου και ο οποίος είναι και αυτός ανενεργός, οι άλλοι είναι ερείπια, δυστυχώς, και δεν καταφέραμε εμείς οι ντόπιοι να τους διατηρήσουμε. Υπάρχει ελπίδα στο μέλλον να κάνουμε και αυτό το έργο ευποιίας, να αναβιώσουμε έστω τους 2-3 από τους μύλους, από τους εφτά που υπήρχαν στην περιοχή. Πετραλαίϊκο ήταν το γεφύρι και το ένα και το άλλο. (Οι νερόμυλοι ήταν για πολλά χρόνια σημείο συνάντησης των κατοίκων της περιοχής.  Εκεί μάθαιναν όλα τα νέα, γινόντουσαν οι γνωριμίες και οι επαφές και αποτελούσε το μέρος της κοινωνικοποίησης των Διβριωτών, που τότε ήταν μια πολυάνθρωπη κωμόπολη).

Μύλος  Κουτσόπουλου. (Φωτο: ΑΓΠ).

Επειδή όμως ένας Κουτσόπουλος εδώ από τους Πετραλαίους, πήρε τον ένα μπαρουτόμυλο, στα θεμέλια του οποίου έκανε το σπίτι του, έκανε δίπλα αυτό το μύλο και λέγεται μύλος Κουτσόπουλου. Μίμη Κουτσόπουλου, έτσι λέγεται. Αυτό το ρέμα λέγεται Διβριώτικος χείμαρρος, είναι το ποτάμι της Κλομποκής που λέμε, που πηγαίνει προς το άλλο γεφύρι της Κλομποκής, που το έχετε αποτυπώσει σ' ένα πολύ καλό βίντεο, μαζί το είχαμε αποτυπώσει βεβαίως. Μαζεύει τα νερά τριών παρακλαδιών, ας το πούμε. Είναι το ποτάμι του Βορδολιού,το οποίο θα το δούμε και αυτό, το ποτάμι της Τρίσκας και αυτό θα το δούμε και το ποτάμι του Βαμβακά ή Λευκανία, όπως λέγεται. Και χύνεται βεβαίως ο Διβριώτικος χείμαρρος, μαζί με κανά δύο άλλους κλάδους, εδώ του Γαβροβίκου και ένα άλλο, χύνονται στον Ερύμανθο. Το πιθανότερο να χτίστηκε από λαγκαδινούς μαστόρους. Εδώ στη Δίβρη τα περισσότερα σπίτια τάχουν χτίσει λαγκαδινοί μαστόροι, οι οποίοι μέχρι το 1955 έχτισαν και το δικό μου, το τελευταίο σπίτι του πατέρα μου. Ήτανε το μπουλούκι του Τριανταφυλάκου από τα λαγκάδια. Έκτοτε τα σπίτια χτίζονταν από ντόπιους μαστόρους. Πολλά σπίτια έχουν χτίσει λαγκαδινοί μαστόροι και επίσης Ηπειρώτες και η διαφορά τους ήτανε στα παράθυρα. Οι Ηπειρώτες είχανε, απ' ότι τουλάχιστον μας είχαν πει οι γεροντότεροι, σαν ενδεικτικό ότι ο ακρογωνιαίος λίθος ενωνόταν με πελεκητές πέτρες με το παράθυρο. Αυτό έχουμε σε 3-4 σπίτια, που ενδεχομένως έγιναν από Ηπειρώτες μαστόρους. Για το μπουλούκι του Τριανταφυλάκου θυμάμαι, εγώ ήμουν τότε στην ηλικία των 13 ετών, ότι μας έβαζε ο πατέρας μου μαζί με τα μαστορόπουλα, είχανε καμιά δεκαριά με γαϊδούρια και μουλάρια και μετέφεραν τα υλικά και κοντά σ' αυτούς είχα και εγώ ένα γαϊδουράκο και πήγαινα με τα μαστορόπουλα. Ήταν μια εκπληκτική εικόνα για τη Δίβρη. Γιατί η Δίβρη είχε και αμαξιτό δρόμο, είχε και αυτοκίνητα την εποχή εκείνη και ήλθε από τα λαγκάδια αυτό το μπουλούκι του Τριανταφυλάκου με έναν κάποιον άλλον μαστρο-γιώργη, δεν θυμάμαι το άλλο. Το Τριανταφυλάκος ήταν παρανόμι, δηλαδή δεν ήταν το κανονικό του όνομα. Το κανονικό του δεν το ξέρω, ήταν παρατσούκλι. Και ήτανε εξαιρετικοί ανθρώποι. Θυμάμαι και τη μακαρίτισσα τη μάνα μου, που τους μαγείρευε και την ευχαριστούσανε γιατί κανονικά έπρεπε να μαγειρεύουν οι ίδιοι το φαγητό τους. Αλλά επειδή η μάνα μου τους έβλεπε έτσι ας πούμε, κάθε μέρα τους έφτιαχνε και μια κατσαρόλα φαγητό. Τελειώνοντας ήθελα να πω, επειδή αυτή η περιοχή είναι ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, έχει πάρα πολλά νερά, έχει ιστορία, εμείς σαν Πνευματικό Κέντρο έχουμε προγραμματίσει από πάρα πολλά χρόνια να γίνει εδώ κάτι παρόμοιο, που έγινε στη Δημητσάνα με το μουσείο υδροκίνησης.

 

Η επίπεδη επιφάνεια διάβασης. (Φωτο: ΑΓΠ).

 Είχαμε κάνει προεργασία, είχαμε κάνει και μια αναπτυξιακή εταιρία αλλά δυστυχώς ο ιδιοκτήτης της περιοχής, ο φίλος μου ο Νίκος ο Κουτσόπουλος πέθανε πριν από 4 χρόνια και έτσι έμεινε αυτό στα σχέδια. Εν τούτοις όμως και για τη μνήμη του Νίκου αλλά και γιατί το Πνευματικό Κέντρο εξακολουθεί να κάνει έργα ευποιίας εδώ στην γενέτειρα, σκεφτόμαστε αυτό να το προχωρήσουμε, να γίνει κάτι σημαντικό και να ενωθεί βεβαίως όλος ο χώρος αυτός και με το μουσείο Πετραλιά, δηλαδή το Κέντρο Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης και Πολιτισμού, που εγκαινιάστηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας στις 29 Απριλίου αυτού του χρόνου και το οποίο είναι ένας εξαιρετικός χώρος επίσκεψης και για μαθητές και για επισκέπτες. Να ενοποιηθεί ο χώρος αυτός και να γίνει πραγματικά ένα κόσμημα για την περιοχή.”

 Δείτε το παρακάτω video για το γεφύρι: 

 

Dezful old bridge. Khouzestan - Iran.

   Βρίσκεται μέσα στην πόλη Dezful, στον νοτιοδυτικό Ιράν, στην επαρχία του Χουζεστάν (Khouzestan), της οποίας μαζί με τους νερόμυλους και το μουσείο νερού αποτελούν εμβληματικά μνημεία.

Dezful bridge. Khouzestan. IRAN. (Φωτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου)

  Είναι από τις πιο παλιές πέτρινες γέφυρες στον κόσμο χτισμένη το 260 μ.χ. κατά την περίοδο των Σασσανιδών, περίπου 1.750 χρόνια πριν.

Είναι ο ίδιος βασιλιάς ο Shapur ο Μέγας (240-270 μ.χ.), που χρησιμοποίησε 70.000 αιχμαλώτους Ρωμαίους όταν τους συνέλαβε κατά την μάχη της Έδεσσας της Μεσοποταμίας που διοικούσε ο Βαλεριανός για να τη χτίσουν, όπως ακριβώς έγινε και με την αντίστοιχη γέφυρα-φράγμα στην κοντινή πόλη Shustar του Χουζεστάν.

Από κατάντη. (Φωτο: ΑΓΠ)

Πήρε τρία χρόνια για να την χτίσουν και οι ρωμαϊκές επιρροές είναι εμφανείς ενώ έχει υποστεί αρκετές επιρροές και συντηρήσεις κυρίως επί Ισλαμικής περιόδου, παραμένοντας σε χρήση ακόμα για τα μικρά αυτοκίνητα.

Γεφυρώνει τον ποταμό Ντέζ, ενώνοντας τις δύο πλευρές της πόλης, με στηθαία και το μήκος της να φτάνει τα 410 μέτρα.

Τα 15 τόξα της και τα 14 ανακουφιστικά παράθυρα, όλα οξυκόρυφα, πατάνε σε υπερμεγέθη βάθρα με τους αναγκαίους προβόλους.

Κάποια τόξα αριστερά από ανάντη έχουν γκρεμιστεί και αντικατασταθεί σχετικά πρόσφατα με τσιμεντένια κατασκευή, εντελώς όμως ακαλαίσθητη, αλλοιώνοντας την όλη κατασκευή.

Με το φίλο Majid Saedifar. (Φωτο: ΑΓΠ)

Ο ντόπιος Majid Saedifar μας λέει για την γέφυρα:

«Όπως μπορείτε να δείτε η σπουδαία αυτή γέφυρα έχει χτιστεί πριν περίπου 1700 χρόνια, την περίοδο των βασιλιάδων της δυναστείας των Σασσανιδών. Αυτή η πλευρά (η τσιμεντένια) έχει χτιστεί 100 χρόνια πριν. Μπορείτε να δείτε την ποιότητα της κατασκευής, πόσο ωραία είναι. Το όνομά της είναι Dezful και το ποτάμι Dez. Κατασκευάστηκε πριν 1700 χρόνια. Επιτρεπόταν διέλευση οδηγών πάνω της, αλλά ατυχώς πριν 7 χρόνια απαγορεύτηκε η οδήγηση πάνω στη γέφυρα».  

Περισσότερα για το γεφύρι Dezful στο παρακάτω video: