Πολύτοξη γέφυρα στον Σελινούντα

  Βρισκόταν στην πεδιάδα της Αιγιαλείας κοντά στις εκβολές του ποταμού Σελινούντα. Την αναφέρει ο Pacifico ενώ φαίνεται ότι την είχε δει και ο Πουκεβίλ. Ίχνη της υπάρχουν στη θέση “Παλιοκαμάρες”.

  Ο Τσελεμπή (Eyliya Celebi 1611-1684, Τούρκος χρονογράφος και περιηγητής) αναφέρει δύο γέφυρες με 9 καμάρες όπως και ο Hobhouse που λέει ότι “...μέσα από την πεδιάδα, από ένα μεγάλο άνοιγμα στους λόφους, κυλάει ένας ποταμός πλατύς αλλά όχι βαθύς, πάνω από τον οποίο υπάρχει ένα γεφύρι” (1)

  Μεταξύ των παραπάνω υπάρχει διαφωνία ως προς τον αριθμό των τόξων ακόμη και του αριθμού των γεφυριών. Φαίνεται όμως ότι η θέση δικαιολογεί την ύπαρξη μεγάλης γέφυρας με πολλές καμάρες. 

Ίχνη της γέφυρας στη θέση "Παλιοκαμάρες". (Φωτο: Ηλ. Κόνδης)

   Ως προς τον αριθμό των τόξων πιο πιστευτός μάλλον είναι ο Πουκεβίλ γιατί ο Τσελεμπή είχε την τάση να φουσκώνει τα πράγματα.

  Στην ιστορία της πόλης του Αιγίου αναφέρεται ότι το 1860 έγινε ένας καταστροφικός σεισμός που έπληξε την περιοχή και άλλαξε και την κοίτη του ποταμού Σελινούντα. Είναι πολύ πιθανόν να καταστράφηκε τότε η γέφυρα και τα ίχνη της να εξαφανίστηκαν σε μεταγενέστερο χρόνο.

  Υπάρχει σχετική φωτογραφία του 1979, παρ΄όλα αυτά, του Ήλ. Κόνδη σε βιβλίο για την αρχαία Ελίκη, που δείχνει υπολείμματα γέφυρας που πιθανόν να είναι η παραπάνω γέφυρα, στη θέση "Παλιοκαμάρες."

Σημειώσεις-Βιβλιογραφία

(1). Κ.Π..Δάρμος. Οι αρχαίοι ποταμοί της πελοποννήσου. Εκδόσεις ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΟΛΗ . Αθήνα 2007. Σελ. 74

Γεφύρι στο "Πετρωτό".

   Το συναντάμε στη θέση “Πετρωτό”, έξω από το Κακοτάρι στον κακοτράχαλο αγροτικό δρόμο προς Κρυόβρυση και συνδέει τους συνοικισμούς “Ντιναίϊκα” και “Ζοωδότι”.  

Το γεφύρι στη θέση "Πετρωτό". (Φωτο: ΑΓΠ).

   Είναι χτισμένο σ' ένα παρακλάδι του Πηνειού, που οι πηγές του βρίσκονται στο πιο ψηλό χωριό της Ηλείας την Κρυόβρυση (Βερβινή ή Δερβινή) κάτω από το κάστρο της Οχιάς. (1)
Πρόκειται για ένα μονότοξο, οξυκόρυφο γεφύρι, που το δεξί του βάθρο από κατάντι πατάει σε βράχο, με καλντεριμωτή-ανηφορική επιφάνεια διάβασης, με μια σειρά  θολίτες, χωρίς στηθαία και λέγεται ότι χτίστηκε και αυτό από τον οπλαρχηγό του Ωλωνού του '21, Γιαννιά, πιθανότατα από τους σπουδαίους λαγκαδινούς μαστόρους, όπως και το Κακοταραίϊκο γεφύρι.

  Ο Γιώργος Γιαννιάς (Γιαννόπουλος) ή Ντελής ή Δελής (τρελός) Γιώργης (...-13/06/1821), ήταν γιος του Κων/νου Γιαννιά από την Προστοβίτσα Τριταίας, που το 1807 πιάστηκε, στο γεφύρι στη θέση "Πετρωτό" κατά μαρτυρίες των ντόπιων πηγαίνοντας να βρει γιατρό για να γιατρευτεί από κάποιο τραυματισμό του με τους Οθωμανούς και κρεμάστηκε στην Πάτρα έπειτα από προδοσία του κουμπάρου του, όπως λέει και το δημοτικό τραγούδι:

“ Κουμπάροι φάγαν' το Γιαννιά,

Κουμπάροι και τον Ζαχαριά”.

Η παράδοση λέει ότι τον Γ. Γιαννιά τον κρέμασαν σε μια "μελικοκοκκιά", στην σημερινή πλατεία Ομονοίας της Πάτρας.

   Οι διαστάσεις του είναι:

 Άνοιγμα καμάρας:           7,20 μ

Ύψος:                              4 μ

Πλάτος:                           2,55 μ

Μήκος:                           15,40 μ

Πλάτος καμαρολιθιού:   0,50 μ

Το "Πετρωτό" από κατάντη. Φωτο: ΑΓΠ)

   Στα μεγάλα κατεβάσματα του Πηνειού το γεφύρι σχεδόν σκεπάζεται, αλλά αντέχει λόγω της γερής κατασκευής του, αν και δέχεται μεγάλες πιέσεις από τόνους νερού.

Είναι πανέμορφο και τελευταία έχει επισκευασθεί και βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση.

  “Αυτό είναι ξέκαμπο” μας είπαν κάποιοι ντόπιοι τσοπάνηδες, στον κάμπο δηλαδή και μπορούμε να το φωτογραφίσουμε.

Σημειώσεις-παρατηρήσεις.
(1). Το κάστρο της Οχιάς βρίσκεται σε έναν απότομο λόφο του Σκιαδοβουνίου, επί της δεξιάς όχθης του Πηνειού, Β.Δ, του Κακοταρίου και Ν.Δ. των Τσιπιάνων. Ήταν ένα στρατηγικό σημείο που έλεγχε τις μετακινήσεις και τον ανεφοδιασμό της περιοχής γενικότερα. Πρόκειται για ένα σπουδαίο κάστρο Βυζαντινής ή Ενετικής περιόδου, ερείπια του οποίου υπάρχουν διάσπαρτα στην περιοχή.

Δείτε το "Πετρωτό" στο παρακάτω video: 

Γέφυρα Ακράτας

   Γεφύρωνε τον ποταμό Κράθι, κοντά στο χάνι της Ακράτας, πολύτοξη και χτίστηκε επί τουρκοκρατίας γι' αυτό και ονομάζεται και "τούρκικη".

 O Kράθις έχει μήκος 40 χιλιόμετρα, πηγάζει από το Χελμό με κύριες πηγές τα ύδατα της Στυγός και το  Κρυονέρι στη Ζαρούχλα. Ρέοντας από νότο προς βορά εκβάλει στον κορινθιακό κόλπο. Το όνομα κατά το Στράβωνα προέρχεται από το “Κίρνασθαι” (αναμειγνύω, ενώνω), γιατί ο Κράθις έχει δύο κύρια ρέματα που ενώνονται στην πορεία. Στην πορεία του διέρχεται από τα Κλουκινοχώρια, ονομαστά μαστοροχώρια.

  Κοντά στη γέφυρα της Ακράτας στις 6 Ιανουαρίου 1823 συντρίφθηκαν τα υπολείμματα της στρατιάς του Δράμαλη τον Ιανουάριο του 1823, υπό τον υπαρχηγό και διάδοχό του Ντελή Αχμέτ πασά, που κινούνταν από Κόρινθο προς την Πάτρα προκειμένου να απεγκλωβιστούν από την στενή παρακολούθηση του Κολοκοτρώνη που τους είχε ζώσει από παντού. Έγινε αντιληπτός, όταν διάβαινε αργά τη γέφυρα, από τους οπλαρχηγούς των Καλαβρύτων και κατόπιν χτυπήθηκε και διαλύθηκε στις μάχες που έγιναν κοντά στη γέφυρα και στο χάνι της Ακράτας.

   Άγνωστο μας είναι πότε ακριβώς γκρεμίστηκε, πιθανώς από κάποια δυνατά κατεβάσματα του ποταμού, αλλά σίγουρα υπήρχε μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα γιατί υπάρχει σχετική φωτογραφία του Μπουασονά (Boissonnas) καθώς και χαλκογραφία. 

Χαλκογραφία του γεφυριού.

   Από τις φωτογραφίες και τις χαλκογραφίες φαίνεται ότι είχε τουλάχιστον 7 καμάρες, στηθαία και προβόλους, καλντεριμωτή επιφάνεια διάβασης και μια σειρά θολίτες.. Πραγματικά ήταν ένα σπουδαίο και όμορφο γεφύρι, απολύτως απαραίτητο για τους ντόπιους την εποχή εκείνη. Βρισκόταν ακριβώς στη θέση που τώρα υπάρχει, επί του Κράθι, η καινούργια τσιμεντένια γέφυρα του νέου εθνικού δρόμου Αθήνας-Πάτρας.

   Μετά το γεφύρι ο δρόμος γινόταν παραλιακός, δηλαδή πήγαινε γιαλό-γιαλό. Τα προϊόντα μεταφερόντουσαν από την παραλία με καΐκι, κυρίως δηλαδή η σταφίδα. Το παλιό τελωνείο της παραλίας Ακράτας υπάρχει ακόμα.

   Κάποιοι θεωρούν ότι πιθανότατα καταστράφηκε όταν έσπασε η λίμνη Τσιβλού την δεκαετία του 1920 και δεν υπάρχουν καθόλου ίχνη του. Τώρα εκεί γίνονται έργα για την καινούργια σιδηροδρομική γραμμή, οπότε και να υπήρχαν κάποια ίχνη θα έχουν καταστραφεί. 

Φώτο: Fred. Boissonass.

 

   Κατ' άλλους η θέση του ήταν λίγο πιο πάνω, έξω από την Ακράτα, στο δρόμο για Καλαμιά, όπου υπάρχει βάση γεφυριού προς την μεριά της Ακράτας. Πάνω σ' αυτήν είχε στερεωθεί τσιμεντένιο γεφύρι, το οποίο γκρεμίστηκε. Η κατασκευή, η όλη δομή του και η  φυσική θέση δεν αποκλείουν την άποψη το ιστορικό αυτό γεφύρι να ήταν σ' αυτή τη θέση. Η άποψη αυτή όμως δεν έχει και πολλές πιθανότητες να ισχύει. Το γεφύρι, για τους περισσότερους, υπήρχε στον καινούργιο δρόμο επί του Κράθι και ήταν πολύτοξο.

   Η χαλκογραφία του γεφυριού, απ΄ όπου μας είναι γνωστό, υπάρχει στο έργο του Διον. Κόκκινου, “Η Ελληνική Επανάσταση, εκδ. Ακαδημίας Αθηνών, τόμος 3 σελ. 261.

   Στη φωτογραφία της 19ης Μαίου 1903 του Fred. Boissonass, που φαίνεται να είναι η τελευταία πριν την καταστροφή της γέφυρας, διακρίνεται η συνοδεία του σπουδαίου Γαλλοελβετού περιηγητή και φωτογράφου να διασχίζει το γεφύρι στον Κράθι.

   Κατά την άποψή μου, συγκρίνοντας τα ίχνη των βάθρων επί του Κράθι προς τη μεριά της Ακράτας με την φωτογραφία του Boissonnas και τη χαλκογραφία (στηθαία, μεγάλο μήκος ποταμού στο συγκεκριμένο σημείο, κλπ) και έχοντας πάντα υπ’ όψη ότι με βάση όλα τα δεδομένα υπήρξε ένα μεγάλο και εντυπωσιακό γεφύρι που υπήρχε τουλάχιστον μέχρι τα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα, θεωρώ ότι είναι φυσιολογικά αδύνατον να έχουν εξαφανισθεί όλα τα ίχνη του παραπάνω γεφυριού.

Πεποίθησή μου με βάση τα παραπάνω και επιπλέον την τοπογραφία της περιοχής είναι ότι τα ίχνη του παλιού γεφυριού στον Κράθι προς τη μεριά της Ακράτας είναι από τα απομεινάρια του ιστορικού γεφυριού της Ακράτας.

          Τα ίχνη του παλιού γεφυριού στον Κράθι, που κατά την άποψή μου ανήκουν στο σπουδαίο και ιστορικό γεφύρι της Ακράτας.