Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου

Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου
Πετρογέφυρα: διαδρομές...της φύσης τα καμώματα...δημιουργήματα...μνήμες...αναφορές...βιώματα

Τιμή στους μάστορες, που άφησαν με τα εμπνευσμένα έργα των χεριών τους το ίχνος τους στην ιστορία της νεοελληνικής αισθητικής, σμιλεύοντας την πέτρα και δαμάζοντας το νερό της Πελοποννησιακής γης, με την απαράμιλλη τεχνική τους, τη φλόγα της ψυχής τους και το σεβασμό στη φύση.
Ας γνωρίσουμε αυτούς και τα έργα τους.

Σάββατο 2 Αυγούστου 2025

Καλωσόρισμα ΑΓΠ



....της Πέτρας και του Νερού

Πέτρα και νερό!
Δύο υλικά, που συναντά κανείς σε αφθονία στην Ελληνική γη.
Πέτρα και νερό!
Δύο στοιχεία, που καθημερινά συναντάμε στη ζωή μας.
Πέτρα και νερό!
Με τη δική του μεταφορική σημασία το καθένα.
Πέτρα και νερό!
Σταυραδέρφια της Μάνας φύσης.

διαδρομές.... 
Η  πέτρα που φανερώνει τις δυσκολίες που περνάμε, μαρτυρά το χρόνο και τις αναμνήσεις, την ανάγκη, την ιστορία.
Το νερό που οδηγεί στη λύτρωση, που δείχνει δρόμους και χαράζει πορεία.
Το ένα συμπληρώνει το άλλο.
Το ένα αποζητά τη βοήθεια του άλλου.
Το ένα σφιχταγκαλιάζει το άλλο.

της φύσης τα καμώματα....
Πολλές φορές "κονταροχτυπιούνται" μεταξύ τους. Μα πάντα νικητής βγαίνει το νερό!
Έτσι, το νερό τρέχει και σμιλεύει την πέτρα φτιάχνοντας κάποτε-κάποτε απαράμιλλα έργα τέχνης.
Στο πέρασμά του από την πέτρα, "γεννά" σπήλαια, φαράγγια, καταβόθρες, βάραθρα, γεφύρια, περίτεχνα σχέδια.

δημιουργήματα....
Κάποιες φορές, είναι ο άνθρωπος, που χρησιμοποίησε την πέτρα για να δαμάσει το νερό.
Και το κατόρθωσε.
Έστησε πέτρινα γεφύρια, ακονίζοντας με τη σειρά του την πέτρα, για να διαβεί το ορμητικό ρέμα.
Γεφύρια, που ακουμπάνε πάνω σε πολλά πόδια.
Δύο, τρία, τέσσερα ή και περισσότερα, για να δρασκελίσει το νερό ενώνοντας τους τόπους.
Και τους ανθρώπους. Και τον κόσμο.
Έτσι, ο άνθρωπος εκμεταλλεύτηκε όλες τις δυνατότητες, που η φύση παρέχει απλόχερα.
Απλόχερα και εμείς εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας σ' αυτούς τους δουλευτάδες, που φτιάξανε γεφύρια με αντοχή και ομορφιά. Σμίξανε χωριά και τάφεραν σε επαφή με τον υπόλοιπο κόσμο.

μνήμες....αναφορές....βιώματα.... 
 Στη διαδρομή του χρόνου, μέσα από απάνθρωπες και βέβηλες συμπεριφορές αλλά και φυσικές καταστροφές, έφτασαν στις μέρες μας όπως έφτασαν!
 Τα θαυμαστά αυτά έργα της λαϊκής μας γεφυροποιίας πρέπει να παραδοθούν αλώβητα και με σεβασμό, στη μνήμη και τον θαυμασμό των επόμενων γενιών.

Καλώς ήλθατε στους δρόμους του νερού και της πέτρας
Καλώς ήλθατε στον θαυμαστό κόσμο των πετρογέφυρων
Καλώς ήλθατε στο Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Θοδωρής Χαμάκος / Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου (Α.Γ.Π.)
Αγίου Δημητρίου 29
18547 Νέο Φάληρο                                         
Πειραιάς
Τηλ.        210 4829520                                    
Κιν.        693 7433866                                      
Email: theodoros.hamakos@uww.org
           thodorischamakos@gmail.com          
Youtube: www.youtube.com/agpelop       
Blog:  www.agpelop.blogspot.gr                                   
Facebook: www.facebook.com/thodorischamakos                                  


Παρασκευή 1 Αυγούστου 2025

The arch-bridge in Gadaby-Azerbaijan

 Βρίσκεται στην περιοχή  Gadaby του Αζερμπαϊτζάν, κοντά στο χωριό Duzyurd και οι ντόπιοι την λένε Qanli Kopru (bloody bridge- «Αιματηρή Γέφυρα»).

 Ο λόγος που την αποκαλούν έτσι είναι επειδή συνέβη ένα θανατηφόρο τροχαίο, κατά το οποίο βαγόνια έπεσαν από τη γέφυρα σκοτώνοντας όλους τους ανθρώπους.

Η γέφυρα από κατάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

  Αποτελούσε κομμάτι του πρώτου σιδηροδρόμου που χτίστηκαν μεταξύ 1879-1883 στο Νότιο Καύκασο και ήταν ο πρώτος σιδηρόδρομος στο Αζερμπαϊτζάν.

  Χτίστηκε από την Γερμανική εταιρεία των αδελφών Siemens για να συνδέσει σιδηροδρομικά, με γραμμή στενού εύρους, τις εγκαταστάσεις της εταιρείας χαλκού στην περιοχή. 

  Σήμερα, στο Gadabay υπάρχουν 23 τοξωτές γέφυρες σε διάφορα μήκη και πλάτη αυτής της διαδρομή και λίγες απ’ αυτές διατηρούν την αρχική τους  μορφή, ενώ οι περισσότερες βρίσκονται σε κακή κατάσταση. 

Η γέφυρα από κατάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Η επιφάνεια διάβασης. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.
 

  Οι τοξωτές αυτές γέφυρες ήταν κομμάτι του πρώτου σιδηροδρόμου, του Narrow Gauge-Line που κατασκευάστηκε μεταξύ 1879-1883  στο Νότιο Καύκασο.

  Πρόκειται για μια ωραία, στιβαρή τρενογέφυρα, χτισμένη με την Γερμανική ακρίβεια, σε μια πανέμορφη περιοχή, με έξι ημικυκλικά τόξα και με κάθετα τα πλαϊνά τους, μια σειρά θολίτες και επίπεδη επιφάνεια διάβασης, που χρειάζεται άμεση επισκευή και συντήρηση λόγω σημαντικών φθορών από την εγκατάλειψη, τον χρόνο και τις φθορές από τα καιρικά φαινόμενα.

  Είναι ένα σπουδαίο αρχιτεκτονικό μνημείο, που αφαιρέθηκαν οι ράγες και προστατεύεται από το κράτος. 

Τα τόξα και τα βάθρα. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.  

    Ο ντόπιος φίλος Turabi Aliyev μας λέει για το γεφύρι αυτό:

"Η τοξωτή γέφυρα στην περιοχή Gatabay είναι πασίγνωστη ως  Qanli Kopru, που μεταφράζεται σαν αιματηρή γέφυρα-bloody bridge. Ο λόγος που λέγεται έτσι είναι ένα δυστύχημα που στοίχισε τη ζωή στους επιβαίνοντες. Χτίστηκε από τους αδελφούς Siemens to 1879 σαν κομμάτι της σιδηροδρομικής γραμμής της περιοχής".

Με τους φίλους-συνοδούς Polad, Ebshan και Turabi. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Δείτε το παρακάτω βίντεο για το γεφύρι:



 

Σάββατο 26 Ιουλίου 2025

Γεφύρι Ρακιά στα Καστριά Καλαβρύτων.

 Το συναντάμε στο ρέμα της Μαύρης Λίμνας, κάτω από το χωριό Καστριά του δήμου Καλαβρύτων.

   Κοντά στο γεφύρι υπάρχει το χάνι του Μαμμουνά. Υπήρχαν άλλα δύο χάνια, τα Γκλαβέϊκα χάνια.

Η επιφάνεια διάβασης. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.
  Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό γεφύρι σε άριστη κατάσταση, καλοδιατηρημένο σε μια περιοχή γεμάτη πλατάνια, χωρίς στηθαία, καταβιβασμένο με κάθετα τα πλαϊνά του από ένα σημείο και κάτω.

  Η επιφάνεια διάβασής του είναι επίπεδη με επίστρωση τσιμέντου, που κατά μαρτυρίες των ντόπιων έγινε πριν 30-35 χρόνια.

Το γεφύρι από κατάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.
 Επίσης επίστρωση τσιμέντου έχει και στα δύο άκρα του, που σχηματίζουν καμπύλες ανάλογες της κλήσης του δρόμου.

 Το γεφύρι αποτελούσε κομμάτι του παλιού δρόμου Καλάβρυτα-Κλειτορίας-Τρίπολης, του δεύτερου δρόμου, της «Παλιάς Δημοσιάς» όπως τον έλεγαν οι ντόπιοι.


 

 Η επιφάνεια διάβασης και το τόξο από κατάντη.

Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.


 Κατά μαρτυρίες των ντόπιων χτίστηκε πριν το 1821 και η συντήρησή του έγινε πολύ αργότερα από ντόπιους και λαγκαδινούς μαστόρους της πέτρας.

  Ο ντόπιος Δουκλιάς Σωτήρης, Αντιδήμαρχος Κλειτορίας, βαθύς γνώστης της γεωγραφίας και της ιστορίας της περιοχής, μας λέει για το γεφύρι αυτό:

 «Βρισκόμαστε στην τοποθεσία Καστριά, είμαστε στη θέση “Ρακιά-Άγιος Γεώργιος”. Δίπλα μας κυλάει ο χείμαρρος της Μαύρης Λίμνας και πίσω μας είναι το μονότοξο γεφύρι που σύνδεε τα Καλάβρυτα με την Κλειτορία και την Τριπολιτσά. Ήτανε ο δρόμος “της Παλιάς Δημοσιάς” όπως λέγανε. Γνωρίζουμε ότι το γεφύρι είναι πολύ παλιό, πριν το 1821 και μεταγενέστερα συντηρήθηκε από ντόπιους μαστόρους και λαγκαδινούς. Το ρυάκι αυτό συνδέεται με τον Αροάνιο πιο κάτω και ο Αροάνιος με το Λάδωνα και καταλήγουν όλοι στη λίμνη του Λάδωνα. Έρχεται από τον Απανόκαμπο, τα Σουδενά που λέμε στις παρυφές του όρους Χελμός, συναντιέται με την πηγή της Μαύρης Λίμνας και συνεχίζει προς τον Αροάνιο.»


 

 

Με τον Σωτήρη Δουκλιά.

Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου. 


                                        

  

 

Οι   διαστάσεις του είναι:

         Άνοιγμα καμάρας:  6,80 μ.

       Ύψος: 4.30 μ. καθαρό.

      Πλάτος: 3,20 μ.

    Μήκος: 35,5 μ.

                 Μήκος καμαρολιθιού: 0,60 μ.

Το γεφύρι στο χείμαρο της Μαύρης Λίμνας. Φώτο Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

  Το στυλ αυτό του γεφυριού είναι από τα γνωστότερα στην περιοχή, που τα πιο πολλά έχουν χτιστεί στο τέλος του 19ου-αρχές του 20ού αιώνα.

 

 

 Χάνι Μαμμουνά, τώρα ανήκει στην οικογένεια Παντούλια, κοντά στο γεφύρι.

Φώτο: Georgios Marossis 



 

Δείτε το παρακάτω βίντεο για το γεφύρι:


 

Πέμπτη 17 Ιουλίου 2025

Ottoman bridge. Kruje - Albania.

  Πρόκειται για ένα μονότοξο πέτρινο γεφύρι, ημικυκλικό, με μια σειρά θολίτες, καλντεριμωτή και καμπυλωτή επιφάνεια διάβασης, χωρίς στηθαία, σχετικά πρόσφατα ανακαινισμένο που γεφυρώνει το ρέμα που συναντάμε πηγαίνοντας προς το κέντρο της ιστορικής κωμόπολης Kruje, στην κεντρική Αλβανία.

Το γεφύρι από κατάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Είναι ένα από τα πολλά γεφύρια στην Αλβανία με το όνομα Ottoman bridge που δείχνει και την περίοδο κατασκευής του.

  Δυστυχώς, όπως συχνά συμβαίνει, η περιοχή του γεφυριού έχει γίνει σημείο απόθεσης σκουπιδιών και άλλων υλικών και που σε σχέση με τα φερτά υλικά μετά από μεγάλα κατεβάσματα του ρέματος είναι πολύ πιθανόν να δημιουργήσουν προβλήματα στατικότητας του γεφυριού.

Η επίπεδη και καλντεριμωτή επιφάνεια διάβασης. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.
  Ο φίλος, γνώστης των γεφυριών της περιοχής, Nusret Latifi και συνοδοιπόρος στην καταγραφή των πέτρινων γεφυριών στην Αλβανία και την Βόρεια Μακεδονία, μας λέει για το γεφύρι αυτό:

 «Επισκεφτήκαμε με τον φίλο Κύριο Χαμάκο μια άλλη μικρή γέφυρα στην περιοχή Kruje. Χτίστηκε κατά την Οθωμανική περίοδο, έχει ένα τόξο και συνέδεε την Kruje με την Fushe Kruje. Αυτά είναι τα μόνα που γνωρίζω για το γεφύρι αυτό».

Χαρακτηριστικός τύπος παλιού σπιτιού της περιοχής. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου. 

 
Με τον Nusret Latifi στο γεφύρι. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.