Καλωσόρισμα ΑΓΠ

....της Πέτρας και του Νερού

Πέτρα και νερό!
Δύο υλικά, που συναντά κανείς σε αφθονία στην Ελληνική γη.
Πέτρα και νερό!
Δύο στοιχεία, που καθημερινά συναντάμε στη ζωή μας.
Πέτρα και νερό!
Με τη δική του μεταφορική σημασία το καθένα.
Πέτρα και νερό!
Σταυραδέρφια της Μάνας φύσης.

διαδρομές.... 
Η  πέτρα που φανερώνει τις δυσκολίες που περνάμε, μαρτυρά το χρόνο και τις αναμνήσεις, την ανάγκη, την ιστορία.
Το νερό που οδηγεί στη λύτρωση, που δείχνει δρόμους και χαράζει πορεία.
Το ένα συμπληρώνει το άλλο.
Το ένα αποζητά τη βοήθεια του άλλου.
Το ένα σφιχταγκαλιάζει το άλλο.

της φύσης τα καμώματα....
Πολλές φορές "κονταροχτυπιούνται" μεταξύ τους. Μα πάντα νικητής βγαίνει το νερό!
Έτσι, το νερό τρέχει και σμιλεύει την πέτρα φτιάχνοντας κάποτε-κάποτε απαράμιλλα έργα τέχνης.
Στο πέρασμά του από την πέτρα, "γεννά" σπήλαια, φαράγγια, καταβόθρες, βάραθρα, γεφύρια, περίτεχνα σχέδια.

δημιουργήματα....
Κάποιες φορές, είναι ο άνθρωπος, που χρησιμοποίησε την πέτρα για να δαμάσει το νερό.
Και το κατόρθωσε.
Έστησε πέτρινα γεφύρια, ακονίζοντας με τη σειρά του την πέτρα, για να διαβεί το ορμητικό ρέμα.
Γεφύρια, που ακουμπάνε πάνω σε πολλά πόδια.
Δύο, τρία, τέσσερα ή και περισσότερα, για να δρασκελίσει το νερό ενώνοντας τους τόπους.
Και τους ανθρώπους. Και τον κόσμο.
Έτσι, ο άνθρωπος εκμεταλλεύτηκε όλες τις δυνατότητες, που η φύση παρέχει απλόχερα.
Απλόχερα και εμείς εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας σ' αυτούς τους δουλευτάδες, που φτιάξανε γεφύρια με αντοχή και ομορφιά. Σμίξανε χωριά και τάφεραν σε επαφή με τον υπόλοιπο κόσμο.

μνήμες....αναφορές....βιώματα.... 
 Στη διαδρομή του χρόνου, μέσα από απάνθρωπες και βέβηλες συμπεριφορές αλλά και φυσικές καταστροφές, έφτασαν στις μέρες μας όπως έφτασαν!
 Τα θαυμαστά αυτά έργα της λαϊκής μας γεφυροποιίας πρέπει να παραδοθούν αλώβητα και με σεβασμό, στη μνήμη και τον θαυμασμό των επόμενων γενιών.

Καλώς ήλθατε στους δρόμους του νερού και της πέτρας
Καλώς ήλθατε στον θαυμαστό κόσμο των πετρογέφυρων
Καλώς ήλθατε στο Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Θοδωρής Χαμάκος / Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου (Α.Γ.Π.)
Αγίου Δημητρίου 29
18547 Νέο Φάληρο                                         
Πειραιάς
Τηλ.        210 4829520                                    
Κιν.        693 7433866                                      
Email: theodoros.hamakos@uww.org

           thodorischamakos@gmail.com          

Youtube: www.youtube.com/agpelop       
Blog:  www.agpelop.blogspot.gr                                   
Facebook: www.facebook.com/thodorischamakos                                  

Ura e Alamanit. Klos – Albania.

  Βρίσκεται στο κέντρο του χωριού Klos στην κεντρική Αλβανία και είναι μονότοξο, καταβιβασμένο, με ελαφρά καμπυλωτή και καλντεριμωτή επιφάνεια διάβασης, μια σειρά θολίτες  και με ίχνη στηθαίων.

Το γεφύρι από κατάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

 

 

 Γεφυρώνει τον ποταμό Klos που διασχίζει το ομώνυμο χωριό.

Το τόξο από κατάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

 

  Χρειάζεται επισκευές γιατί η πλημμύρα από το μεγάλο κατέβασμα του ποταμού πριν 4-5 χρόνια του έχει δημιουργήσει στα βάθρα, στα στηθαία και στην επιφάνεια διάβασης.

Η επιφάνεια διάβασης. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

 

  

Ο φίλος, γνώστης των γεφυριών της περιοχής, Nusret Latifi και συνοδοιπόρος στην καταγραφή των πέτρινων γεφυριών στην Αλβανία και την Βόρεια Μακεδονία, μας λέει για το γεφύρι αυτό:

  «Γεια σας. Σταματήσαμε στην πόλη Klos όπου βρήκαμε μια άλλη παλιά γέφυρα. Το όνομα της γέφυρας είναι Ura e Alamanit. Το ποτάμι που διασχίζει την πόλη λέγεται επίσης Klos, είναι το όνομά του. Πηγαίνοντας πιο κάτω στο ποτάμι υπάρχουν 1-2 ακόμα γεφύρια, θα τα επισκεφτούμε τώρα. Πριν 4-5 χρόνια κατέβηκε πολύ νερό, πέρασε πάνω από το γεφύρι, κατέστρεψε το σπίτι που ήταν εδώ, το κατάστημα εδώ, το τοιχίο και το σπίτι».

Οι φθορές πάνω στο γεφύρι. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

 

 

          Η επιφάνεια διάβασης από ανάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Οι επισκευές αριστερά μετά το μεγάλο κατέβασμα. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

 

Με τον Nusret Latifi στο γεφύρι. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Γέφυρα Του Ροδάκινου. Ρέθυμνο. Κρήτη.

 

Βρίσκεται ανάμεσα στο Άνω και Κάτω Ροδάκινο, του δήμου Αγίου Βασιλείου της Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνου.

Εξυπηρετούσε την κίνηση προς Σφακιά μέχρι το 2013 όταν έγινε η καινούργια γέφυρα, η τσιμεντένια.

Χτίστηκε το 1908 κατά τη διάρκεια της Κρητικής Πολιτείας και στοίχισε 5.900 δραχμές της εποχής.

Η παλιά μορφή του γεφυριού κάτω από τον υπερυψωμένη προσθήκη.

Δεν γνωρίζουμε τον κατασκευαστή-μάστορα αν και η στοματική παράδοση μετέφερε ότι στην κατασκευή της γέφυρας συμμετείχε ο λεγόμενος «Νταρατσιάνος», που λέγεται ότι είχε φτιάξει και άλλα πολλά δύσκολα έργα στην περιοχή και ήταν παππούς του Μανούσου Παύλου Κοτσίφη από το Άνω Ροδάκινο. Ονομαζόταν «Νταρατσιάνος» επειδή η καταγωγή του ήταν από το Δαράτσο του δήμου Χανίων. Λέγεται επίσης ότι είχε χτίσει και το φάρο της Γαύδου.

Πρόκειται για ένα πανέμορφο γεφύρι, δεμένο απόλυτα με το περιβάλλον, μονότοξο, ημικυκλικό, χτισμένο με την χαρακτηριστική πέτρα της περιοχής, καμπυλωτή και καλντεριμωτή επιφάνεια διάβασης, με τα κάθετα πλαϊνά του να πατάνε σε πέτρινα μέρη του εντυπωσιακού φαραγγιού, μια σειρά θολίτες, χωρίς στηθαία. 

Έχει υπερυψωθεί πάνω από το τόξο για να πατήσει ο καινούργιος δρόμος και να αφεθεί ελεύθερη η πρώτη μορφή του γεφυριού στο θαυμασμό των επόμενων γενιών. Πραγματικά αξίζουν κάθε τιμή, εκτίμησης και σεβασμού οι μάστορες αυτών των λαϊκών κατασκευών, που με μόνα εφόδια το μεράκι, τη δύναμη της ψυχής τους και το σεβασμό προς το περιβάλλον μας άφησαν αθάνατα έργα.

Η επίπεδη επιφάνεια διάβασης του νέου δρόμου πάνω από τη γέφυρα.

Η γέφυρα υπήρχε πέρασμα των ανταρτών κατά τη διάρκεια της κατοχής στο νησί και πρόκειται για μια εντυπωσιακή γέφυρα σε ένα πανέμορφο και επιβλητικό φαράγγι με μεγάλο ύψος, που κόβει την ανάσα.

Παραθέτουμε την ακριβή περιγραφή της τότε εποχής για τη γέφυρα:

«Η παλαιά λίθινη μονότοξη γέφυρα που μέχρι τελευταία αποτελούσε υποχρεωτικό πέρασμα προς το Ροδάκινο από αποτελεί αξιόλογο μνημείο.

 Η γέφυρα εντυπωσιακής κατασκευής χρονολογείται από 1908 επί Κρητικής Πολιτείας με  Ύπατο Αρμοστή εν Κρήτη τον Αλέξανδρο Ζαΐμη.

  

Το σχέδιο όπως έχει αποτυπωθεί από τους αναδόχους μηχανικούς.

 

Η δαπάνη που διατέθηκε ύψους 5.900 δραχμών είχε εγγραφεί με δεκάδες άλλα έργα στην Κρήτη στον προϋπολογισμό 1908 και ψηφίστηκε στη Χαλέπα στις Αυγούστου με  τον νόμο  789 ομοφώνως από την Βουλή.

«Οι πιστώσεις προήλθαν από τον προϋπολογισμό των εξόδων της Πολιτείας της χρήσεως του 1907 οικονομικού έτους και μη εξαντληθείσαι διαρκούντος του έτους τούτου επιτρέπεται να μεταφερθώσιν εν μέρει ή εν όλω εις τον προϋπολογισμόν των εξόδων της Πολιτείας της χρήσεως του αμέσως επομένου οικονομικού έτους 1908, δια διατάγματος του Υπάτου Αρμοστού προκαλουμένου υπό της ολομελείας του Συμβουλίου αυτού.

 Η παλιά και η καινούργια γέφυρα.

Τον προϋπολογισμό της απαιτούμενης δαπάνης δια την κατασκευήν της γεφύρας Ροδακίνου πλάτους 4 μ. και ανοίγματος 6  μ. συνέταξε ο μηχανικός Ε. Κελαϊδής και προβλέπει την εκτέλεση των εξής έργων:  Εσκαφή θεμελίων,  τοιχοποιία  θόλου,, ξεστή λιθοδομή και καλύμματα θόλου επικάλυμμα θόλου, αρμολόγημα στηθαίου, διαφόρων όψεων εκβραχισμοί, ισοπεδώσεων και οδού προσπελάσεως επιχωματώσεις γέφυρας και οδού προσπελάσεως, ξηρότοιχοι προεκτάσεως πτερυγοτοίχων, λιθόστωτον αποζημίωσις ξυλοτύπου γέφυρας».

 

Τον Οκτώβριο του 2021 εκπονήθηκε Μελέτη για την Ανάδειξη και Συντήρηση Ιστορικών Γεφυρών του Επαρχιακού Οδικού Δικτύου της Περιφερειακής Ενότητας Ρεθύμνης  και έτσι συντηρήθηκε και επισκευάστηκε η γέφυρα.

 

 

Σημειώσεις-βιβλιογραφία. 

1. Τα στοιχεία στάλθηκαν από την Antonia Papadaki όπως επίσης και η συμβολή της στην ανάρτηση αυτή ήταν καθοριστική. Την ευχαριστώ.

2. Οι φωτογραφίες προέρχονται από το διαδίκτυο.

Elen Skok Most (Deer-Jump-Άλμα ελαφιού)- Γεφύρι Elen Skok στην Debar-Δίβρη της Βόρειας Μακεδονίας

 Πρόκειται για ένα σπουδαίο και μοναδικό γεφύρι κοντά στην πόλη Debar-Δίβρη της Δυτικής Βόρειας Μακεδονίας, μεταξύ των αλβανικών συνόρων και της περιοχής Kicevo από τη μία πλευρά και μεταξύ Mavrovo και Debar από την άλλη, που γεφυρώνει τον ποταμό Mala Reka (Μικρό ποτάμι) σε μια θαυμάσιου κάλλους περιοχή, που αποτελεί εθνικό πάρκο.

 

Ο Mala Reka συγκεντρώνει τα νερά από πολλά μικρά ποταμάκια και ρυάκια των χωριών της περιοχής και είναι το όριο των περιοχών Kicevo και Stogevo με την πόλη της Δίβρης.

Το ποτάμι είναι ορεινό και πλούσιο σε πέστροφες και το γεφύρι είναι ένα από τα σπουδαιότερα τουριστικά αξιοθέατα της περιοχής και της χώρας.

Πρόκειται για μια πέτρινη παραδοσιακή γέφυρα, μονότοξη, ημικυκλική, με μια σειρά θολίτες, καμπυλωτή και καλντεριμωτή επιφάνεια διάβασης που έχει αντέξει στα μεγάλα κατεβάσματα του ποταμού για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Το γεφύρι από ανάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Παρ' όλα αυτά χρειάζεται επισκευή στα βάθρα του και στο βόρειο τμήμα της επιφάνειας διάβασής του, όπου έχουν παρατηρηθεί ζημιές.

Θεωρείται Οθωμανική κατασκευή και είναι η μοναδική στο είδος της στην Βόρεια Μακεδονία.

Η καλντεριμωτή επιφάνεια διάβασης. Φώτο: ΑΓΠ.

 

Λέγεται ότι κατασκευαστής είναι ο ίδιος  που έδωσε το σχέδιο για το Stari Most (Η Παλιά Γέφυρα) στο Μόσταρ της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.

Γεφυρώνει το ποτάμι σε ένα από τα στενότερα σημεία του και τα βάθρα του είναι σκαλωμένα με περίτεχνο τρόπο στις δύο κάθετες πλευρές του ποταμιού.

Ήταν συνδεδεμένη με την φημισμένη Εγνατία οδό και οι ταξιδευτές, οδοιπόροι, περιηγητές και ντόπιοι χρησιμοποιούσαν το γεφύρι για να πάνε προς το βόρειο τμήμα της περιοχής.

 

Ένας μύθος λέει για έναν δραπέτη που προσπάθησε με τον στρατό του να πιάσει ένα ελάφι που συνεχώς έφευγε και δεν τους επέτρεψε να τον πλησιάσουν. Αν και τραυματισμένο, το ελάφι δεν τους παραδόθηκε ούτε σε μια στιγμή που η διαφυγή ήταν σχεδόν αδύνατη. Όταν βρέθηκε στις όχθες της Mala Reka, χωρίς δισταγμό, πήδηξε στην άλλη άκρη του ποταμού και πέθανε εκεί. Έχοντας το θαυμάσει  το θάρρος και την επιμονή του ελαφιού  μέχρι το τέλος, που δεν παραδόθηκε στον εχθρό, ο τοπικός μπέης διέταξε να χτιστεί προς τιμήν του  μια γέφυρα, που θα συμβόλιζε εκείνο το μοιραίο άλμα του ελαφιού (Deer-Jump).

Το γεφύρι από ανάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Ένας άλλος θρύλος λέει ότι ένα αγόρι, προσπαθώντας να υπερασπιστεί την τιμή της αγαπημένης του, δολοφόνησε τον Τούρκο Μπέη που ήθελε το κορίτσι για τον εαυτό του. Μετά το φόνο, το αγόρι διέφυγε και οι Οθωμανοί έστειλαν στρατό να τον βρουν. Όταν έφτασε στην όχθη του Mala Reka , δεν ήξερε πώς να διασχίσει το ποτάμι. Επειδή ήταν απελπισμένος και αβοήθητος, εμφανίστηκαν κάποιες νεράιδες και τον μετέτρεψαν σε ελάφι για να τον βοηθήσουν να περάσει το ποτάμι. Το αγόρι μετατράπηκε εύκολα σε ελάφι και πήδηξε τη γέφυρα και στη συνέχεια έφυγε τρέχοντας. Προς τιμήν του, οι κάτοικοι του χωριού έχτισαν τη γέφυρα της οποίας η δομή αντιπροσωπεύει το σώμα του ελαφιού τη στιγμή του άλματος.

 

Υπάρχει και μια άλλη ενδιαφέρουσα ιστορία για την αιτία χτισίματος του γεφυριού.

Μια μέρα, ένας κυνηγός πήγε να κυνηγήσει στο δάσος και συνάντησε ένα χαριτωμένο ελάφι. Το ζώο, με τη θαρραλέα στάση και το βλέμμα του καρφωμένο κατευθείαν στα μάτια του κυνηγού, τον ανάγκασε να αλλάξει γνώμη και να μην το σκοτώσει. Ο κυνηγός παρατηρούσε το ζώο για ώρες, γιατί δεν είχε ξαναδεί τέτοιο υπέροχο πλάσμα. Άφησε το ελάφι να ζήσει και γύρισε σπίτι. Την επόμενη μέρα, ο κυνηγός πήγε με το τουφέκι του στο δάσος και συνάντησε ξανά το ελάφι. Το ζώο κοίταξε με περιέργεια τον κυνηγό και εκείνος παρατηρούσε μπερδεμένος τα σκούρα καφέ, μεγάλα μάτια του. Ο κυνηγός εντυπωσιάστηκε από το θάρρος του και θαύμαζε όλο και περισσότερο την ομορφιά του ελαφιού και τα δυνατά κέρατα, τα οποία προσαρμόστηκαν ιδανικά στα κλαδιά των κοντινών δέντρων. 

 

  Την τρίτη μέρα ο κυνηγός πήγε στο δάσος με την επιθυμία να ξαναδεί το ζώο. Το ελάφι πλησίασε και κοίταξε στα μάτια τον κυνηγό. Ήθελε να έρθει πιο κοντά στο ζώο, αλλά φοβόταν την αντίδρασή του και δεν ήθελε να το τρομάξει. Όταν ο κυνηγός επέστρεψε στο χωριό, μίλησε στους συγχωριανούς του για το μοναδικό ζώο. Όταν ρωτήθηκε γιατί δεν το σκότωσε, ο κυνηγός είπε ότι δεν μπορούσε να κάνει μια τέτοια αμαρτία και ότι το ζώο θα έπρεπε να παραμείνει για να στολίσει το δάσος, γιατί ποτέ άλλοτε δεν εμφανίστηκε τόσο όμορφο και μοναδικό πλάσμα στο δάσος. Οι περίεργοι χωρικοί είπαν στον κυνηγό ότι θέλουν να δουν και το ελάφι. Τους πίστεψε και τους πήγε στο μέρος. Το ζώο ήταν εκεί και είχε αναγνωρίσει τον κυνηγό, αλλά οι συγχωριανοί του είπαν ψέματα και άρχισαν να κυνηγούν το ζώο. Φοβούμενο μην το πιάσουν, το ελάφι έφυγε τρέχοντας και έφτασε στην όχθη του Mala Reka.  

Η καμπυλωτή επιφάνεια διάβασης. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Με μια από τις τελευταίες του προσπάθειες πήδηξε στο κενό αλλά χτύπησε τα μπροστινά του πόδια στην όχθη του ποταμού και τα έσπασε. Πριν πεθάνει, το ελάφι είχε δάκρυα στα μάτια και κοίταξε τον κυνηγό. Ο κυνηγός έκλαψε και είπε ότι τα λυπημένα μάτια του ζώου είναι η κατάρα για τους διώκτες του και ότι θα τιμωρηθούν. 

 

 Φοβούμενοι ότι η κατάρα θα πετύχει, κάποιοι από αυτούς μετάνιωσαν για τις πράξεις τους και αποφάσισαν να φτιάξουν κάτι ευγενικό. Προς τιμήν του τελευταίου άλματος του ελαφιού, έχτισαν μια γέφυρα που θα αντιπροσώπευε το θάρρος και τον αγώνα του.

Με το φίλο Nusret Latifi στο γεφύρι.