Καλωσόρισμα ΑΓΠ

....της Πέτρας και του Νερού

Πέτρα και νερό!
Δύο υλικά, που συναντά κανείς σε αφθονία στην Ελληνική γη.
Πέτρα και νερό!
Δύο στοιχεία, που καθημερινά συναντάμε στη ζωή μας.
Πέτρα και νερό!
Με τη δική του μεταφορική σημασία το καθένα.
Πέτρα και νερό!
Σταυραδέρφια της Μάνας φύσης.

διαδρομές.... 
Η  πέτρα που φανερώνει τις δυσκολίες που περνάμε, μαρτυρά το χρόνο και τις αναμνήσεις, την ανάγκη, την ιστορία.
Το νερό που οδηγεί στη λύτρωση, που δείχνει δρόμους και χαράζει πορεία.
Το ένα συμπληρώνει το άλλο.
Το ένα αποζητά τη βοήθεια του άλλου.
Το ένα σφιχταγκαλιάζει το άλλο.

της φύσης τα καμώματα....
Πολλές φορές "κονταροχτυπιούνται" μεταξύ τους. Μα πάντα νικητής βγαίνει το νερό!
Έτσι, το νερό τρέχει και σμιλεύει την πέτρα φτιάχνοντας κάποτε-κάποτε απαράμιλλα έργα τέχνης.
Στο πέρασμά του από την πέτρα, "γεννά" σπήλαια, φαράγγια, καταβόθρες, βάραθρα, γεφύρια, περίτεχνα σχέδια.

δημιουργήματα....
Κάποιες φορές, είναι ο άνθρωπος, που χρησιμοποίησε την πέτρα για να δαμάσει το νερό.
Και το κατόρθωσε.
Έστησε πέτρινα γεφύρια, ακονίζοντας με τη σειρά του την πέτρα, για να διαβεί το ορμητικό ρέμα.
Γεφύρια, που ακουμπάνε πάνω σε πολλά πόδια.
Δύο, τρία, τέσσερα ή και περισσότερα, για να δρασκελίσει το νερό ενώνοντας τους τόπους.
Και τους ανθρώπους. Και τον κόσμο.
Έτσι, ο άνθρωπος εκμεταλλεύτηκε όλες τις δυνατότητες, που η φύση παρέχει απλόχερα.
Απλόχερα και εμείς εκφράζουμε την ευγνωμοσύνη μας σ' αυτούς τους δουλευτάδες, που φτιάξανε γεφύρια με αντοχή και ομορφιά. Σμίξανε χωριά και τάφεραν σε επαφή με τον υπόλοιπο κόσμο.

μνήμες....αναφορές....βιώματα.... 
 Στη διαδρομή του χρόνου, μέσα από απάνθρωπες και βέβηλες συμπεριφορές αλλά και φυσικές καταστροφές, έφτασαν στις μέρες μας όπως έφτασαν!
 Τα θαυμαστά αυτά έργα της λαϊκής μας γεφυροποιίας πρέπει να παραδοθούν αλώβητα και με σεβασμό, στη μνήμη και τον θαυμασμό των επόμενων γενιών.

Καλώς ήλθατε στους δρόμους του νερού και της πέτρας
Καλώς ήλθατε στον θαυμαστό κόσμο των πετρογέφυρων
Καλώς ήλθατε στο Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Θοδωρής Χαμάκος / Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου (Α.Γ.Π.)
Αγίου Δημητρίου 29
18547 Νέο Φάληρο                                         
Πειραιάς
Τηλ.        210 4829520                                    
Κιν.        693 7433866                                      
Email: theodoros.hamakos@uww.org

           thodorischamakos@gmail.com          

Youtube: www.youtube.com/agpelop       
Blog:  www.agpelop.blogspot.gr                                   
Facebook: www.facebook.com/thodorischamakos                                  

Γεφύρι Αγίου Ανδρέα. Βόρεια Κυνουρία Αρκαδίας.

   Είναι δίτοξο στην περιοχή του Αγίου Ανδρέα, Άστρους Κυνουρίας, του δήμου Βόρειας Κυνουρίας. 

Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου (Α.Γ.Π.)

   Αποτελείται από μια μεγάλη και μια μικρότερη καμάρα, μια σειρά θολίτες, στηθαία που στο πιο μεγάλο ποσοστό είναι κατεστραμμένα και κροκαλωτό κατάστρωμα.    Λέγεται και γεφύρι στο Βρασιάτη και βρίσκεται κοντά στην παραλία του Αγίου Ανδρέα, απ' όπου πήρε και το όνομά του, βορειοδυτικά της μονής Ευαγγελίστριας.

 

 

 Η κροκαλωτή και ανηφορική επιφάνεια διάβασης. (Φώτο: ΑΓΠ)

 

 

 Βρίσκεται στην παλιά κοίτη του Βρασιάτη.

   Ο Βρασιάτης πηγάζει από τον Πάρνωνα και εκβάλει στον Άγιο Ανδρέα, στον Αργολικό κόλπο. Oι αρχικές πηγές του είναι στην ανατολική πλευρά της Μεγάλης Τούρλας και στην Γαϊτανόρραχη, μετά κατεβαίνει στα Τριπόταμα της Σίταινας όπου σμίγει με τους παραποτάμους της Κουτουπούς και της Μαζιάς και συνεχίζοντας ανατολικά ενώνεται με το ποτάμι Σπηλάκια από τον Πλάτανο. Κατόπιν περνάει από την Ζαρμπάνιτσα και εκβάλλει στην παραλία του Αγίου Ανδρέα. Έχει μήκος γύρω στα 24 χιλιόμετρα.

Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου (Α.Γ.Π.)

   Στο διάβα του συναντάει  γκρεμισμένους και εγκαταλελειμμένους νερόμυλους, νεροτριβές και νεροπρίονα, κάστρα και αλώνια, παλιά μονοπάτια, εντυπωσιακούς καταρράκτες που η φύση και το νερό σχημάτισαν μετά από μακροχρόνια διαδικασία, μικρές λιμνούλες και στενά περάσματα, σπηλιές  και λαβωμένα αλλά όρθια πέτρινα γεφύρια. Όλα αυτά μαρτυρούν ένα πλούσιο και ένδοξο παρελθόν  ανθρώπινης προσπάθειας και μόχθου, προκειμένου να δαμαστεί η φύση για την καλυτέρευση της ζωής.

Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου (Α.Γ.Π.)

Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου (Α.Γ.Π.)

Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου (Α.Γ.Π.)

 

 

Δείτε το παρακάτω βίντεο για το γεφύρι:

 

Γεφύρι της Παλιοκατούνας. Δρυμός Καλαβρύτων.

    Βρίσκεται ανάμεσα στα χωριά Άνω και Κάτω Δρυμός του δήμου Καλαβρύτων γεφυρώνοντας τον ποταμό Κλείτορα στη θέση «Πόρος». Οι ντόπιοι το λένε ¨Στο πέτρινο γεφύρι».

  Αποτελεί κομμάτι του δημοσίου δρόμου που συνδέει τα χωριά της περιοχής με την Κλειτορία (Μαζέϊκα), την Δάφνη (Στρέζοβα) και τον επαρχιακό δρόμο «111», προς Τρίπολη και Πάτρα.

Το γεφύρι από κατάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

  Έχει γίνει επέκτασή του με τσιμέντο κατά 0,50 μέτρα και στις δύο πλευρές του  για να καλύψει τις συγκοινωνιακές ανάγκες της περιοχής, πριν περίπου 30 χρόνια με μαστόρους από το χωριό Πλανητέρο και έχει καλυφθεί επίσης με στρώμα ασφάλτου καλείπτοντάς το σε όλη του την επιφάνεια. Στα πλαϊνά του έχουν τοποθετηθεί μεταλλικά στηθαία για την προφύλαξη ανθρώπων και ζώων.

 

Η επιφάνεια διάβασης.

Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου. 

 Κατά μαρτυρίες των ντόπιων χτίστηκε το 1890 από τους φημισμένους Λαγκαδινούς μαστόρους της πέτρας, οι οποίοι έχουν χτίσει και πολλά σπίτια στον Κάτω Δρυμό όπως μαρτυρούν οι γεροντότεροι κάτοικοι του χωριού, με τα γαϊδουράκια τους και τα μπουλούκια τους.

  Πρόκειται για ένα πανέμορφο και εντυπωσιακό γεφύρι, σε μια όμορφη και γεμάτη πλατάνια και άλλη βλάστηση περιοχή με επίπεδη επιφάνεια διάβασης, καταβιβασμένο τόξο, μεγάλους και σε μια σειρά καλοπελεκημένους θολίτες και κλειδί που ποεξέχει.

 

Το κλειδί. Λεπτομέρεια.

Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

 

 Οι διαστάσεις του είναι:

               Άνοιγμα καμάρας: 8,50 μ

    Ύψος: 3 μ. καθαρό

Πλάτος: 3,50 μ.

  Μήκος:  37,50 μ.

                      Μήκος καμαρολιθιού: 0,55 μ.

 Μία μαρτυρία ενός ντόπιου, από τον Κάτω Δρυμό, μας δείνει χρήσιμες πληροφορίες για το γεφύρι και την περιοχή του.

«Είμαστε στη θέση Πόρος. Το γεφύρι αυτό έχει κατασκευαστεί το 1890. Και όταν έγινε ο αναδασμός εκάνανε εκκαθάριση του ποταμού που κατεβαίνει στην Κλειτορία, που βγαίνει στην Κλειτορία και αυτό εβάθυνε με αποτέλεσμα τώρα να κινδυνεύουνε τα πόδια του γεφυριού να βγούνε στον αέρα και να μας γκρεμιστεί και πρέπει να αυτοσυντηρηθεί, να γίνει μια κοιτόστρωση από μπροστά, να γίνει ένα πέδιλο κάτω, να γίνει μια μελέτη, να το αυτοσυντηρήσουμε και να μην καταστραφεί γιατί είναι ένα στολίδι για την περιοχή μας και ένα μοναδικό γεφύρι που εξυπηρετεί επάνω στον επαρχιακό δρόμο τρία χωριά.Μυγδαλιά, Πεύκο, Κάτω Δρυμό και Σκοτάνι και συνδέεται με την 111, Δάφνη, Πάος, για Πάτρα και για Τρίπολη. Αυτό (το ποτάμι) λέγεται Κλείτορας, ποταμός-χείμαρος Κλείτορας. Υπάρχουνε επάνω πέντε πηγές, έξι. Κρύα βρύση, Πρωτόρι, Λουμπίνι, Μαγγάνια, Πελεκανιά, Καστελόβρυση και Βασιλικό πηγάδι και Καρατζάς στον Κλείτορα. Αυτό βγαίνει στο Λάδωνα, συνδέεται με τον Αροάνιο. Έχει νερό όλο το χρόνο. Τα παλιά χρόνια έφτανε στο ύψος στα τρία μέτρα και φάρδος 5-6 μέτρα σε θεομηνίες και σε αυτά» (1).

  Η ονομασία Μοστίτσι προέρχεται από το Σλαβικό Μόστι (γέφυρα), όπως Μόσταρ στην Ερζεγοβίνη και οφείλεται σ' ένα παλιό πέτρινο γεφύρι, που υπήρχε στο χωριό. Είναι άγνωστο πότε και γιατί γκρεμίστηκε.

 Ο ποταμός Κλείτορας, φέρνει το όνομα της αρχαίας πόλης, πηγάζει από τα χωριά Μοστίτσι, Καστέλλι και Κλείτορας και έχοντας πορεία Δ.Α. χύνεται στον Αροάνιο ποταμό, κοντά στα Μαζέϊκα (Κλειτορία).

Το γεφύρι Χειμωνιάτικα. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Σημειώσεις-βιβλιογραφία.

1.     Μαρτυρία του Βαγγέλη Νικολετόπουλου από τον Κάτω Δρυμό, της κοινότητας Δρυμού.

 

Δείτε το παρακάτω βίντεο για το γεφύρι: 

 

The arch-bridge in Gadaby-Azerbaijan

 Βρίσκεται στην περιοχή  Gadaby του Αζερμπαϊτζάν, κοντά στο χωριό Duzyurd και οι ντόπιοι την λένε Qanli Kopru (bloody bridge- «Αιματηρή Γέφυρα»).

 Ο λόγος που την αποκαλούν έτσι είναι επειδή συνέβη ένα θανατηφόρο τροχαίο, κατά το οποίο βαγόνια έπεσαν από τη γέφυρα σκοτώνοντας όλους τους ανθρώπους.

Η γέφυρα από κατάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

  Αποτελούσε κομμάτι του πρώτου σιδηροδρόμου που χτίστηκαν μεταξύ 1879-1883 στο Νότιο Καύκασο και ήταν ο πρώτος σιδηρόδρομος στο Αζερμπαϊτζάν.

  Χτίστηκε από την Γερμανική εταιρεία των αδελφών Siemens για να συνδέσει σιδηροδρομικά, με γραμμή στενού εύρους, τις εγκαταστάσεις της εταιρείας χαλκού στην περιοχή. 

  Σήμερα, στο Gadabay υπάρχουν 23 τοξωτές γέφυρες σε διάφορα μήκη και πλάτη αυτής της διαδρομή και λίγες απ’ αυτές διατηρούν την αρχική τους  μορφή, ενώ οι περισσότερες βρίσκονται σε κακή κατάσταση. 

Η γέφυρα από κατάντη. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Η επιφάνεια διάβασης. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

 

  Οι τοξωτές αυτές γέφυρες ήταν κομμάτι του πρώτου σιδηροδρόμου, του Narrow Gauge-Line που κατασκευάστηκε μεταξύ 1879-1883  στο Νότιο Καύκασο.

  Πρόκειται για μια ωραία, στιβαρή τρενογέφυρα, χτισμένη με την Γερμανική ακρίβεια, σε μια πανέμορφη περιοχή, με έξι ημικυκλικά τόξα και με κάθετα τα πλαϊνά τους, μια σειρά θολίτες και επίπεδη επιφάνεια διάβασης, που χρειάζεται άμεση επισκευή και συντήρηση λόγω σημαντικών φθορών από την εγκατάλειψη, τον χρόνο και τις φθορές από τα καιρικά φαινόμενα.

  Είναι ένα σπουδαίο αρχιτεκτονικό μνημείο, που αφαιρέθηκαν οι ράγες και προστατεύεται από το κράτος. 

Τα τόξα και τα βάθρα. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

 

 

    Ο ντόπιος φίλος Turabi Aliyev μας λέει για το γεφύρι αυτό:

"Η τοξωτή γέφυρα στην περιοχή Gatabay είναι πασίγνωστη ως  Qanli Kopru, που μεταφράζεται σαν αιματηρή γέφυρα-bloody bridge. Ο λόγος που λέγεται έτσι είναι ένα δυστύχημα που στοίχισε τη ζωή στους επιβαίνοντες. Χτίστηκε από τους αδελφούς Siemens to 1879 σαν κομμάτι της σιδηροδρομικής γραμμής της περιοχής".

Με τους φίλους-συνοδούς Polad, Ebshan και Turabi. Φώτο: Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου.

Δείτε το παρακάτω βίντεο για το γεφύρι:

 

Γκρεμισμένο γεφύρι στην Κέρτεζη

 Βρισκόταν κοντά σε αυτό του Λίθου και γκρεμίστηκε κατά  την περίοδο της κατοχής, όπως λέγεται, όταν πέρασε από άνω του ένα βόδι.   

Όπως διαβάζουμε «στην πλατεία που έχει δημιουργηθεί μπροστά στα Τσιρικέϊκα, δυτικά της μεγάλης γέφυρας και πριν αυτή επεκταθεί, υπήρχε πέτρινο γεφύρι μονότοξο. Το γεφύρι αυτό ήταν παλιό, κανείς δεν γνώριζε πότε είχε κατασκευαστεί. Το γεφύρι αυτό είχε παύσει να χρησιμοποιείται από τις αρχές του περασμένου αιώνα, ευθύς ως κατασκευάστηκε η προς ανατολάς αυτού γέφυρα, η οποία χρησιμοποιείται και σήμερα. Τα χαρακτηριστικά της νέας γέφυρας καλύφτηκαν μετά τη συνεχή της επέκταση προς δυσμάς. Το παλαιό πέτρινο γεφύρι κατέρρευσε στην κατοχή από τη διέλευση μεγάλου ζώου (βοδιού). Κατά την επέκταση της νέας γέφυρας προς δυσμάς ξηλώθηκαν τα ακρόβαθρα του παλαιού γεφυριού και καλύφθηκαν τα σημεία του με μπετόν. Έτσι εξαφανίστηκαν τα ίχνη του γεφυριού παντελώς. Το γεφύρι αυτό ήταν της μορφής αυτής.»  (1)

                              Το βιβλίο του Ανδρέα Χρυσ. Βορύλλα.

Τέτοιας μορφής ήταν το γεφύρι στην Κέρτεζη. (2)

 

Σημειώσεις-βιβλιογραφία

1. Από το βιβλίο του Ανδρέα Χρυσ. Βορύλλα.

2. Ομοίως.